Drama

Regi: Halfdan Ullmann Tøndel

Armand

Med: Renate Reinsve, Ellen Dorrit Petersen, Endre Hellestveit, Thea Lambrechts Vaulen
Kinofilm

Noko har skjedd på skulen, og Elisabeth (Reinsve) kjem køyrande i full fart medan ho på telefonen fortel sonen Armand at ho elskar han. På skulen møter ho læraren Sunna (Lambrechts Vaulen). På grunn av veik leiing må ho ta praten med Elisabeth og foreldra (Petersen og Hellestveit) til ein gut Armand skal ha tråkka særs alvorleg over grensene til.

Dei to seksåringane er kameratar, men lærarane verkar vane med at Armand skapar problem. Det som følger, er intense, utrivelege samtalar der nye detaljar dryp jamt. Stemninga er sveitt, og den føreståande sommarfesten blir neppe eit høgdepunkt.

«Armand er uvanleg stilfull og osar kvalitet i det meste.»

Brakdebut

Halfdan Ullmann Tøndel vann Camera d’Or i mai, prisen for beste debut i Cannes. Det er stort. Forventingane veg tungt når du ber privilegium og press frå ættene Bergman og Ullmann. Norsk kandidat til Oscar er filmen òg. Eg var difor ekstra spent på om Armand skulle innfri.

Skodespelartruppen er prikkfri. Renate Reinsve ruvar. Kampen mellom ho og Ellen Dorrit Petersen som mødrer spelar seg ut som mellom to alfahoer. Thea Lambrechts Vaulen overtyder som snill, stressa lærar, og Øystein Røger glitrar som feig rektor.

Vi får møte nokre kjende typar. Eit konfliktsky skuleverk møter foreldre som forsvarar sine born, koste kva det koste vil. Kanskje spelar fordommar inn? Skulen har slappe rutinar og svak leiing. Brannalarmen som går av konstant og utan grunn, varslar om manglande kontroll. Den gamle rektoren saknar ei tid med autoritet, men har resignert for lengst.

Bileta er grovkorna, slik eg likar det. Kamera snirklar seg mellom menneska, tett på. Det er klamt. Ingen kosar seg. Alt skjer på skulen. Arkitekturen får utfalde seg i mørke rammer. Bak kamera hadde Pål Ulvik Rokseth liknande romkjensle i Thea Hvistendahls Sundance-suksess Håndtering av udøde, sjølv om det påtrengande blikket er annleis.

Musikken til Ella Van Der Woude skapar trykk, støtta av lyddesign med sans for detaljar. Stramt drama bryt med realismen etter kvart. Klimaks minner meir om moderne dans enn dialogdrive drama. Utskeiinga er underleg fin.

Ambisjon

Med tanke på tema er Barn av Dag Johan Haugerud og Monster av Hirokazu Kore-eda nærliggande referansar frå dei siste åra. Armand held ikkje heilt same nivå som dei, men desse kanonfilmane er vel heller ikkje ei rettvis samanlikning for ein debutant. Det lyt stå sidan det speglar høge mål.

Armand er uvanleg stilfull og osar kvalitet i det meste, men kanskje svinn litt kompleksitet på tampen. Medan stilen strålar, får eg ei kjensle av at historia ikkje var like samansett og original som ein kunne håpe på undervegs. Så kva sit vi att med? Eit intenst mellommenneskeleg drama der sterke rolleprestasjonar løftar fram karakterane, og ein grådig flott film.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.