Action / Drama

Regi: Henrik Martin Dahlsbakken

De fredløse

Med: Åsmund Hoeg, Filip Berg, Benjamin Helstad
Kinofilm

Johannes (Hoeg) har reist heimanfrå, vekk frå hardt arbeid som tømmerhoggar. Svenske Mikael er landstrykar, levemann og lurendreiar. Sistnemnde er eldre og plukkar opp unge Johannes som protesjé.

Vi ser glimt i første scene av at det har blitt blodig, og at dei er på flukt frå lovas lange arm. Filmen er basert på den segnomsuste historia om to typar som drap to lensmenn i Ådal i 1926.

Regissør Henrik Martin Dahlsbakken har laga ein ny versjon av To mistenkelige personer (1950) av Tancred Ibsen, som òg bygde på romanen med same tittel frå 1933 av journalisten Gunnar Larsen. Høgsterett lét ikkje filmen av Ibsen bli vist før i 1998, på grunn av protest frå ein av dei det handla om.

Referansedans

Der Ibsen fortalte om flukta i tradisjonell spenningsstil, siktar Dahlsbakken mot det poetiske og mot forholdet mellom dei to figurane. Forholdet deira er ujamt og djupt usunt. Makta er hjå den eldre. Likevel får ein ei forståing for korleis unge Johannes har blitt fanga i virvelvinden til Mikael. Bakgrunnen får mykje plass med ei mengd tilbakeblikk. Det gjev nokre litt enkle forklaringar og ei overkant hoppande tidsline, men likevel meir heilskaplege figurar.

Det er uråd å ikkje tenkje på filmar som Badlands (1973) av Terrence Malick, både med tanke på tema og stil. Det handhaldne kameraet flakkar vakkert. Både bilete av åkrar og forteljarstemma til Mikael sender tankane til fleire filmar av Malick. Fotograf Oskar Dahlsbakken har brukt god gamaldags filmrull i naturleg ljos. Det ser staseleg ut og bidreg til tidsbiletet.

Regissøren har sjølv òg nemnt Jan Troell som inspirasjonskjelde for skandinavisk epokedrama. I tillegg kan landskapsskildringane minne om Hans Petter Molands variant av Ut og stjæle hester. Skogane på Austlandet gjer seg på lerretet. Det er rett før nokon lirar av seg eit dikt av Hans Børli. Musikken av Nils Martin Larsen sviv fint. Åsmund Hoeg i rolla som Johannes er eit stort talent. Han spelte òg i debuten til Dahlsbakken, Å vende tilbake (2015). Balansen hans mellom det usikre og rastlause er flott.

Pumpar ut film

Det kryr av nye versjonar av gamle norske filmar om dagen, parallelt med alle krigsfilmane. De dødes tjern, Fjols til fjells og Norske byggeklosser har kome som resirkulerte perler på ei snor, og Erik Poppe laga ein ny Utvandrerne. Norsk film fløymer altså ikkje over av originale historier.

Dahlsbakken skil seg likevel både frå streitare omskrivingar og frå hans eigne filmar, som har femna breitt i stil og innhald. Med stor iver skyt han ut filmar, med minst éin langfilm i året. Han leikar med sjangrar frå den frankofile draumen Sensommer via komisk zombieskrekk med Prosjekt Z til actionthrilleren Cave og julekomedien Gledelig jul. Eg held fram med å vere nyfiken på hedmarkingen. Filmgleda hans smittar. De fredløse er kjekk.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.