Kvinne, ukjent er ein samvitsfull krim frå meistrane av skjult klartekst.
Skuldkjensla Jenny (Adèle Haenel) føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Foto: Arthaus
DRAMA
Regi: Jean-Pierre og Luc Dardenne
Kvinne, ukjent
(Orig. tittel: La fille inconnue)
Med: Adèle Haenel, Olivier Bonnaud, Jèrèmie Renier
Jenny Davin (Haenel) er lege i den belasta bydelen i belgiske Seraing. Ho køyrer ei streng line, noko student og assistent Julien (Bonnaud) ikkje taklar. Ein kveld etter stengetid ringer det på, men ho formanar Julien til ikkje å opna. Dagen etter kjem politiet på døra, og det viser seg at ei ung kvinne er funnen død ved elva like nedanfor legesenteret. På overvakingskameraet ser dei at det var den uidentifiserte kvinna som ringde på kvelden før.
Kritiske tider
Det er mange lag i Kvinne, ukjent, som det ofte er i filmane til brørne Dardenne. Som mange gongar før skildrar dei samfunnet i Samtids-Belgia på ein lite insisterande og nøkternt observerande måte. Det ligg ingen opplagd kritikk av innvandring, velferdssystem eller klasseforskjellar her; dei berre gjev att kva dei ser og kva som skjer. Det gjer ikkje at bodskapen forsvinn. Stilt får me observera dei daglegdagse rutinane på legekontoret, og det går ikkje lang tid før stemninga mellom Jenny og Julien verkar anstrengd. Er Jenny for streng? Er Julien for kjenslevar? Det gjer godt å få brukt hovudet på å frigjera opplagde konklusjonar. I filmen, som i røynda, er menneskeleg samspel samansett og komplisert, og det finst ikkje berre eitt svar på kven som handlar rett.
Tradisjonell krim
Kvinne, ukjent er på mange måtar ein tradisjonell krim: Kven har teke livet av det som viste seg å vera ei ung prostituert kvinne med tvilsamt pass? Skuldkjensla Jenny føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Ho leitar ikkje etter gjerningspersonen, men etter identiteten til kvinna. Leitinga fører uansett til at ho stikk nasen i saker som både politiet og andre meiner ho burde halda seg unna. Likskapen til Detektimen stoppar då realitetane set inn: Ved å snoka rundt set ho seg sjølv og andre i ubehagelege situasjonar.
Samvitskap
Det er likevel ikkje ein ubehageleg film. Det ligg ei ro over det heile, og reaksjonane til alle involverte blir spegelbilete på kor menneskeleg – og lett – det kan vera å handla feil. Å følgja samvitet er inga enkel sak, men om Kvinne, ukjent viser oss noko i klartekst, så er det at det er vår fordømde plikt å gjera nett det.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DRAMA
Regi: Jean-Pierre og Luc Dardenne
Kvinne, ukjent
(Orig. tittel: La fille inconnue)
Med: Adèle Haenel, Olivier Bonnaud, Jèrèmie Renier
Jenny Davin (Haenel) er lege i den belasta bydelen i belgiske Seraing. Ho køyrer ei streng line, noko student og assistent Julien (Bonnaud) ikkje taklar. Ein kveld etter stengetid ringer det på, men ho formanar Julien til ikkje å opna. Dagen etter kjem politiet på døra, og det viser seg at ei ung kvinne er funnen død ved elva like nedanfor legesenteret. På overvakingskameraet ser dei at det var den uidentifiserte kvinna som ringde på kvelden før.
Kritiske tider
Det er mange lag i Kvinne, ukjent, som det ofte er i filmane til brørne Dardenne. Som mange gongar før skildrar dei samfunnet i Samtids-Belgia på ein lite insisterande og nøkternt observerande måte. Det ligg ingen opplagd kritikk av innvandring, velferdssystem eller klasseforskjellar her; dei berre gjev att kva dei ser og kva som skjer. Det gjer ikkje at bodskapen forsvinn. Stilt får me observera dei daglegdagse rutinane på legekontoret, og det går ikkje lang tid før stemninga mellom Jenny og Julien verkar anstrengd. Er Jenny for streng? Er Julien for kjenslevar? Det gjer godt å få brukt hovudet på å frigjera opplagde konklusjonar. I filmen, som i røynda, er menneskeleg samspel samansett og komplisert, og det finst ikkje berre eitt svar på kven som handlar rett.
Tradisjonell krim
Kvinne, ukjent er på mange måtar ein tradisjonell krim: Kven har teke livet av det som viste seg å vera ei ung prostituert kvinne med tvilsamt pass? Skuldkjensla Jenny føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Ho leitar ikkje etter gjerningspersonen, men etter identiteten til kvinna. Leitinga fører uansett til at ho stikk nasen i saker som både politiet og andre meiner ho burde halda seg unna. Likskapen til Detektimen stoppar då realitetane set inn: Ved å snoka rundt set ho seg sjølv og andre i ubehagelege situasjonar.
Samvitskap
Det er likevel ikkje ein ubehageleg film. Det ligg ei ro over det heile, og reaksjonane til alle involverte blir spegelbilete på kor menneskeleg – og lett – det kan vera å handla feil. Å følgja samvitet er inga enkel sak, men om Kvinne, ukjent viser oss noko i klartekst, så er det at det er vår fordømde plikt å gjera nett det.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Sofi Oksanen er av dei forfattarane som har fått flest prisar i Norden. Bøkene hennar er omsette til 46 språk. Biletet er frå bokmessa i Wien i 2022.
Foto: Nicola Montfort / Wikimedia Commons
Vald mot kvinner som våpen
Sofi Oksanen ønskte å skrive ei bok som er tilgjengeleg for vanlege lesarar, som kan lesast utan kart og utan at ein treng følgje krigsnyhenda dag for dag. At essayet Putins krig mot kvinner skulle bli så skremmande, såg ho ikkje heilt for seg.
Gjengkrim – ein varsla katastrofe
Det går knapt ein dag utan grove valdshendingar i Oslo. Bak står gjengar og mektige kriminelle nettverk som har vakse fram dei siste ti åra.
For Balázs Orbán, som er politisk rådgjevar for statsministeren, er jobben å halda fast ved dei langsiktige måla til regjeringa mellom alle dei mindre og større oppgåvene i kvardagen.
Foto frå heimesida til Orbán Balázs i regjeringa
Verda ifølgje Orbán
BUDAPEST: I ei ny bok fortel ideologen til Viktor Orbán korleis Ungarn vil utfordra den liberale verdsordninga. Weekendavisen har møtt han.
Studentar mot politi ved Columbia- universitetet 30. april, då Palestina- aktivist-leiren skulle rivast.
Foto: Caitlin Ochs / Reuters / NTB
Ekko frå sekstiåra
Demonstrasjonane mot Israel og Gaza-krigen på universitet i USA vekkjer til live minnet om studentoppstandane i seksti- og syttiåra.
Eit portrett av filosofen Germaine de Staël, ein sveitsisk filosof som levde og virka 17- og 1800-talet. Ho er ei av fleire kvinnelege filosofar som har fått meir merksemd dei siste åra, ikkje minst takka vere arbeidet til filosof Kristin Gjesdal.
Filosofiske forviklingar
Professor Tove Pettersen meiner filosofifaget har eit likestillingsproblem.
Papiravisa