Lytt til artikkelen:

Dokumentarfilm

Regi: Asif Kapadia

Diego Maradona

Med: Diego Armando Maradona, Claudia Villafañe, Fernando Signorini

Eg har elska Diego Armando Maradona sidan eg var åtte år og i Italia under VM i fotball i 1986. Kjærleik gjer blind, og alle skavankane og skandalane til den største fotballspelaren i verdshistoria svekkjer ikkje kjensla. Eg er endelaust positiv til denne filmen. At Asif Kapadia er regissør, haussar opp forventingane meir. Han er den i vår tid som best handsamar arkivmateriale om superstjerner for å laga engasjerande dokumentarfilmar.

Å skape film

For dei som har sett dokumentarfilmane Kapadia har laga om soulsongaren Amy Winehouse og Formel 1-fenomenet Ayrton Senna, er Diego Maradona meir av det same. Godt er det. Vi får eineståande arkivmateriale utan forteljarstemme, tilsett nokre relevante intervju. Frå første sekund rasar filmen av garde. Opningsscena er intens. Ein bil med Maradona fer i full fart gjennom napolitanske gater mot velkomsten på San Paolo stadion femte juli i 1984. Scena er Senna verdig. Samstundes passerer karrieren fram til denne dagen hektisk revy: fattig barndom, Argentinos Juniors, Boca Juniors, Barcelona og eit VM. Alt på få minutt. Så kjem to timar om tida i Napoli, inkludert VM i 1986, ei todelt tid og strålande sigrar og nitriste nedturar. Tiåra etter Napoli får nokre minutt til slutt. Til saman blir det to timar og ni minutt som fyk unna. Filmskaparen har tatt radikale, modige og gode val.

Då Emir Kusturica laga Maradona, tenkte at han at verdas beste subjekt gjorde regi overflødig. Filmen blei ei samling scener med gode venner der Kusturica solar seg i glansen av Diego og får festa eit par herlege seansar på film. Kunst er det ikkje. Kapadia, derimot, held strukturen stramt i taumane. At Maradona føretekkjer kameratfilmen, talar Kapadia si sak.

Ikaros i dag

Maradona tar feil. Som ein ekte gud feilar han ofte. Det er filmstoff. Tida i Napoli er ei rik kjelde til konfliktar som sklir rett inn i manus. Camorra og kokain, grenselaus kjærleik og utruskap, forførande finter, messianske mirakel og fall frå nåde. Tittelen er lengre enn Amy og Senna for å spegle skiljet mellom den leikne guten Diego og den mytiske mannen Maradona. Kona og trenaren målber kontrasten. Den doble rolla og det stjernestatusen gjer med vanlege folk med uvanlege talent, er kjernen i prosjektet til Kapadia. Tematikken er heilt lik dei to førre filmane. Saman er dei ein trilogi om vår tid, knytt til farar ved heider, om store figurar som flyr høgt og brenn seg på sola som Ikaros før dei døyr. Utruleg nok er Diego framleis med oss.

Då eg brukte Maradona som døme for å forklare omgrepet «forgude» for ein argentinsk kamerat, sa han: «Men Maradona er jo ein Gud.» Moderne fotball og stjernedyrking er sjuke saker. Sjølv kan eg ikkje stå imot. Eg vil nyte innspurten i Copa América og sjå Diego Maradona igjen. Å oppleve det andre målet mot England i kvartfinalen i 1986 med argentinsk kommentator i kinosalen, er stort.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.