Drama

Regi: Jafar Panahi

3 kvinner

Med: Behnaz Jafari, Jafar Panahi, Marziyeh Rezaei

Filmen 3 kvinner opnar med ei opprivande scene filma med mobiltelefon. Den kjende skodespelaren Behnaz Jafari mottar ein video av ein tilhengar som vil studere skodespel, men blir nekta av foreldra. Videoen sluttar med at ho tar livet sitt, så vidt Jafari kan sjå.

Filmskaparen Jafar Panahi tek på seg å køyre den uroa kollegaen til landsbyen dei trur jenta er frå. Der ventar omfamning, overraskingar og ulmande konfliktar. Jafari og Panahi viklar seg inn i ei leiting full av forviklingar.

Seg sjølv lik

Om styresmaktene i Iran spør, lagar ikkje Jafar Panahi film. Regissøren tyr no til mykje den same oppskrifta som han har brukt sidan han fekk forbod mot å lage film i 2010.

Ein særs produktiv periode byrja med This Is Not a Film i 2011, og filmregissøren hadde stor suksess med gullbjørnvinnaren Taxi Teheran (2015), der han liksom berre køyrde rundt med kamera i frontruta.

I 3 kvinner finn vi han igjen bak rattet. Igjen har han sjølv ei hovudrolle som seg sjølv. Alle andre spelar òg seg sjølve, amatørar og proffar. Behnaz Jafari er ei stjerne. Om reaksjonane er ekte når folk får sjå henne, er kjekt nok uråd å vite. Stilen liknar dokumentarfilm, men har ei mengd metaelement. Jafari stikk av frå ei filminnspeling for å finne den unge tilbedaren. Panahi har problem med ein pensjonert skodespelar som ber nag for at filmmiljøet lèt henne segle sin egen sjø.

Stjerneregissøren har gløymt mykje tyrkisk språk sidan barndomen nordaust i landet. Folk i bygda har eit splitta eller sjølvmotseiande forhold til film- og kultureliten frå hovudstaden. Dei vitjande er dels potensielle bergingsfolk, dels trussel mot trygge rammer. Fordommar finst båe vegar. Sanningar er eit subjektivt samansurium. Konservative krefter er klart til stades. Kvinner skal helst gifte seg, snarare enn å satse på karrierar innan underhaldning. Motsetningar mellom det moderne og tradisjonelle er ei evig kjelde til filmforteljingar. Her har vi Instagram, grusvegar blokkert av skada avlsoksar og vekslande mobildekning.

Humor og harme

Gjestfri hjertevarme er blanda med kjønnsdiskriminering. Filmskaparen held fram med feminismen frå Sirkelen (2000) og Offside (2006). Æreskultur står ikkje høgt i kurs hjå Panahi. Det gjer derimot sta damer.

Humoren held stilen frå Taxi Teheran, i tradisjonen til læremeisteren Abbas Kiarostami med bilscener à la Smaken av kirsebær, landsbylivet frå Vinden vil bære oss og metaperspektiva frå Close-Up. Ramme alvor og herleg humor spelar i skjønn foreining. Harmen ulmar, men humøret er upåklageleg. 3 kvinner står i ein stolt iransk komisk tradisjon med absurde detaljar og subtil satire. Stilen er spartansk, men fin. Dette er iransk ikkje-film av beste sort.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.