Roman

Silje Bekeng-Flemmen:

Velkommen til dyrehagen

Gyldendal

Då eg tidlegare i år las Alle utlendinger har lukka gardiner, Maria Navarro Skarangers debut frå 2016, gjekk eg rundt og sa at boka er betre enn Tante Ulrikkes vei, for eg meinte det var ein smart måte å vise begeistring på. Men så spør ei venninne meg om kvifor eg samanliknar desse bøkene, kva er det eigentleg som er likt, anna enn det geografiske utgangspunktet? Er ikkje Tante Ulrikkes vei meir lik til dømes Jarle Klepp-bøkene til Tore Renberg, spør ho.

Fleire om same tema

Noko av det same skjer medan eg les Silje Bekeng-Flemmens debutroman. Eg byrjar automatisk å samanlikne boka med annan skjønnlitteratur om morskap.

Det har dukka opp svært mange bøker om svangerskap og småbarn i løpet av kort tid. Denne forfattaren etterlyste faktisk denne typen litteratur i eit essay i Klassekampen for halvtanna år sidan. Det er litt sprøtt å tenke på – ein skulle nesten tru ho trykte på ein knapp.

Men no gjeld det å halde tunga beint i munnen: Silje Bekeng-Flemmen er ikkje Heidi Furre, uansett kor mykje bøkene omtalar ammeinnlegg. Og Silje Bekeng-Flemmen er ikkje Monica Isakstuen, og ho er heller ikkje Linn Strømsborg, uansett kor mykje dei skriv om valet om å få barn. Og så bortetter, og så bortetter.

Utforsking av språket

Velkommen til dyrehagen handlar om tobarnsmora Lisa og om store val i små liv, om å velje å setje born til verda og la dei vekse opp med naturkatastrofar og flyktningkriser. Og det handlar om å finne sin egen veg i eit samfunn der alle forventar noko av deg.

Sjølv om det slett ikkje er idyll, føler eg heile tida at eg er ein trygg og god stad medan eg les. Det er sjølve språket som sørgjer for det. Det minner meg om Hanne Ørstavik, det er noko lyst og vart over det filosofiske og eksistensielle. Noko kviskrande, messande, litt som å bli byssa, kan eg sjå føre meg: «Ungene finnes, vi er levende. Jeg må finne en måte å være på, en måte som holder, en måte å holde dem på. Jeg må kunne svare på spørsmålene deres.» Det er mykje språk å smake på her, mellom anna har eg notert meg det vakre og litterære bokmålsordet bebo. Språket er dessutan eit tema i seg sjølv. Det handlar om korleis eldstebarnet spør og grev, etter kvart som ho lærer å snakke, korleis ho brukar språket til heile tida å lære noko nytt, samtidig som ho viser menneska rundt seg kva ho ser og kven ho er.

Litt flatt

Men uansett kor mykje eg jobbar med å fri meg frå samanlikninga med bøker om same tematikk, kjem eg ikkje vekk frå at det er eit eller anna som manglar i akkurat denne. Sjølv om vi har den vesle familien mot den store, ustoppelege, farlege verda, er det ikkje nok som står på spel internt. Då blir det lite grann flatt på akkurat deira vesle romanjordklode.

Men romanen er solid støypt. Forfattaren hoppar saumlaust fram og tilbake i tid, og flettar flott inn relevante sitat, ofte omsette av henne sjølv, slik at vi heile tida opplever ein dialog med andre verk og andre mødrer. Og boka er trygg og god som ei varmepute, eller som Coldplay-songen «Don’t panic», som av ein eller annan grunn går på repeat i hovudet mitt etter enda lesing.

Katrine Judit Urke

Katrine Judit Urke er bibliotekar og fast bokmeldar i Dag og Tid.