Bok
Vakkert om ein vond dag
Graham Swift skriv strålande om herskap og tenarar for snart 100 år sidan.
Dette er ein negativ bilettekst
Mothering Sunday var den søndagen tre veker før påske da alle engelske tenestejenter fekk fri for å reise heim til familien. Dersom dei var utan familie, fekk dei likevel fri. Slik startar Graham Swifts Morsdag med at Jane Fairchild, utan registrerte foreldre, oppvaksen på ein barneheim og i ein alder av 22 år i teneste hos familien Niven i Berkshire vest for London, 24. mars 1924 får ein fridag som heilt uventa endrar livet hennar.
Ho har vore hos Nivens i mange år. Ho er ein del av inventaret slik andre tenestejenter i nabolaget også er det, hos Sheringhams og hos Hobdays. På korte 134 sider gir Swift eit krystallklart og fortetta bilde av herskap og tenarskap med all den diskresjonen, hykleriet og den innforståtte fellesskapen som var nedfelt i det engelske klassesamfunnet, og som kanskje framleis er der som ein sosial avgrunn mellom underklasse og øvre middelklasse.
Eit dobbeltliv
Jane har i mange år levd eit dobbeltliv som elskarinna til Paul Sheringham på nabogodset, og denne dagen møtest dei på rommet hans for siste gong. Han skal snart gifte seg innanfor sin klasse med Emma Hobsday, men for Jane blir denne dagen likevel bada i lys og i ei stemning som varer livet ut, for brått opplever ho ei side ved seg sjølv som blir avgjerande for dei vala ho gjer vidare i livet. Det fører henne inn i litteraturen og inn i eit sjølvstendig forfattarskap og ein identitet som ligg langt bortanfor utgangspunktet.
Swift legg Jane Fairchilds livsløp idet 20. hundreåret: 1901–1999. Dermed gir han rom for to verdskrigar, framveksten av feminismen og samfunnsendringar som ein enda ikkje ser rekkevidda av. Likevel er det første verdskrigen som dannar bakteppet for romanen. Det er i denne fortapte stemninga av at ein generasjon av unge menn er borte, at nerven i teksten dirrar gjennom sidene, diskret plassert ut som bilde på ein vegg eller på eit nattbord, for både familien Niven og familien Sheringham har mista sønene sine på Vestfronten, fire i talet. Berre Paul Sheringham er tilbake denne dagen, 24. mars 1924, og han er der ikkje dagen ut.
Om det flyktige
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
