Roman

Tron Jensen:

I sommervinden

Oktober

Vaksen er du når du forstår at du bør venta med å tykkja synd i deg sjølv til du har ei legitim årsak. Det er for lang ventetid for dei fleste.

I romanen I sommervinden av Tron Jensen møter me den psykomotoriske fysioterapeuten Henrik som ikkje er særleg plaga av sjølvmedkjensle. Han er fråskild, kan hende av di kona, Mona, ville ha tid til å dyrka anoreksien sin. Han har to såkalla vaksne søner og er i byrjinga av romanen i bryllaupet til den yngste, Øystein. Korkje Henrik eller Mona har visst at Øystein hadde ein kjærast, så bryllaupet kjem ein tanke bardus på. Framgangsmåten til yngstesonen tyder vel på at kommunikasjonen ikkje er den beste i ruinane av kjernefamilien, men feiringa går likevel fint og for det meste av seg sjølv, briljant summert opp i konstaterande meldingar av denne typen: «Man fotograferte.» Tradisjonen har gjort det lett for folk, spontaniteten lyt vika for formalitetane.

Musikk

Etter bryllaupet får Henrik det for seg at han vil reisa til ein sørlandsby til sommaren, for å oppleva ein musikkfestival. Henrik har studert musikk under ein kompromisslaus dansk professor, Mogens, som fann noko gale med alt, med unnatak av visse verk av komponistar som Schönberg, Berg og Webern. Desse verka vart også definerande for den sjølvinnsikta Henrik nesten er viss på at han har.

Henrik gjer som han har tenkt. Han reiser til Sørlandet og får Mogens i tale, men det er eit møte mellom to som er framande for kvarandre, og der Henrik er medviten om at det berre er han som eigentleg ynskjer dialog. Dette møtet er særs godt skildra, Mogens seier ikkje noko uvenleg, men Jensen får lesaren til å forstå tankane og haldningane til professoren, som, sjølv om han er avmålt og høvisk, utstråler den umiskjennelege arrogansen til slike som ser seg sjølv som dei største autoritetane på sitt felt, vel å merka eit fagfelt utan kvalitativ fasit. Han er med andre ord, slik denne lesaren tolkar han, først og fremst ein elitist, og dermed religiøs i si overtyding om at det relative er absolutt, og det arbitrære er universell sanning.

Nøktern refleksjon

Henrik er meir enn ein fysioterapeut med ambisjonar om å dupere ein musikkteoretikar: Han er eit menneske som reflekterer nøkternt over ei rekkje ulike fenomen. Lesarane har tilgang til tankane og reaksjonane hans og ser dermed også kva han bit seg merke i mellom anna i møte med kvinner. Jensen sensurerer han ikkje med eufemistiske omskrivingar, noko som gjer at Henrik kan verka kynisk og rå somme tider, men det han gjer, er berre å formulera i ord det augo har registrert, særleg på det spennande fagområdet me vel kan kalla «anatomiske særdrag ved kvinner ein ser». Henrik skriv også ned noko av dette i små pornografiske historier i ei notisbok, og denne skrivinga er både ein hobby og eit billeg rusmiddel.

Dette, og alt anna i romanen, er skildra med presisjon og innsikt, ikkje minst i menneskesinnet, slik at hovudpersonen vert eit menneske ein ikkje gløymer med det første, endå om han korkje gjer eller vert utsett for noko skakande. Den einaste innvendinga eg har, er noko som truleg ikkje plagar særleg mange andre her i verda, nemleg at det stundom i boka står «min fysioterapeut». Kven er det som uttaler seg der, tru? Men dette øydelegg ikkje hovudinntrykket. Romanen er kort og godt eit stykke ekte litteratur.

Odd W. Surén

Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.