Roman

Sylfest Lomheim:

Andre Samuelsbok. Ein intertekstuell roman

Kolofon forlag

Tidlegare direktør for Språkrådet, professor og programmedarbeidar i NRK – Sylfest Lomheim er kjend for dei aller fleste. Etter ei rekkje sakprosautgivingar prøver han seg no som romanforfattar, sjølvpublisert på forlaget Kolofon.

Med det bibelske førelegget om kong David som blir freista til å gi etter for kjønnslege drifter ved synet av den vakre Batseba, serverer Lomheim oss ei soge om ein psykiater med eit heller utsvevande kjærleiksliv. At hovudpersonen er ein syndar også på fleire område, går gradvis opp for lesaren. Her må kome eit fall.

Boka har undertittelen «Ein intertekstuell roman». Gjennomgåande for boka er at dette intertekstuelle trugar med å få overtaket og svekke romanprosjektet.

Den sekstiårige Samuel Ølnes frå Sogn er busett i Oslo. Bestevenen Harald er lektor. I opninga av boka og seinare, når det røyner på for Samuel, møtest desse to i samtaler over nokre glas på diverse etablissement rundt om i Oslo, lett filosoferande og kunnskapsbriljerande på kvart sitt område. Lokalkoloritten er tydeleg og presis, faktaopplysningane vi får på kjøpet, er i overkant mange.

Mord og kjærleik

Ganske snart kjem jødiske Hannah inn i livet til Samuel. Dei dyrkar kjærleiken heime i Oslo, men også på ei reise til Samuels heimtrakter og i Paris. Møta mellom desse to er skildra med venleik og varme. Samstundes med at forholdet til Hannah blomstrar, har psykiateren fleire seksuelle møte med ein ung pasient. Han refsar seg sjølv, men er samstundes ikkje så lite stolt over at han, sekstiåringen, har forført ei fleire tiår yngre kvinne. Eller er det kan hende ho som har forført han? Såpass bryr vi oss om personane etter kvart, at sviket mot Hannah gjer vondt å lese om. Utruskapen står hellet ikkje i stil med inntrykket vi elles får av Samuel. Han og Hannah står fram som sympatiske og veltilpassa personar, og det står difor ikkje heilt til truande når det lenger ut i boka kjem fram svært mykje mørkare sider ved dei båe. Dramatikken blir litt utanpå, og karakterane ikkje heilt konsistente.

Hannahs eks blir funnen død i Akerselva, Samuel var psykiateren til den døde. Til å begynne med får ein kjensla av at dette mest er lagt til som eit spaningsmoment for å drive forteljinga framover og gje ein mørk klangbotn til kjærleikshistoria. Det viser seg likevel at det kriminelle innslaget er tett bunde til Samuel. Gåta får si løysing, men slutten er heller svak. Også språkleg dalar det her, og det blir lett klisjéfylt i ei bok som elles er prega av eit leikande språkleg overskot.

Sprikande

Lomheim har ikkje arbeidd med språk i ein mannsalder for ingenting. Ordspel og verbale krumspring blir dryste ut over boksidene med lett og raus hand. Ganske mange er morosame og smarte, nokre litt sære, og så er det ein del blødmar. Saman med hangen professoren har til å ville drive folkeopplysning – om Oslo-historie, krigshistorie, kjende personar frå Paris til Sogn og alt mogleg anna som fell han inn undervegs – blir det heile meir ein demonstrasjon av flogvit enn god historieforteljing.

Som roman spriker Andre Samuelsbok difor i for mange retningar og følgjer berre eit stykke på veg oppskrifta for ein god roman, trass i gode skildringar og godt språk. Å vilje dytte for mykje inn i éi bok er ein velkjend veikskap i skjønnlitterære debutar.
Bibelreferansane forsterkar dette inntrykket. Sitata som er tekne med, blir ei slags krykkje som boka eigentleg ikkje treng.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er lektor, forfattar og fast skribent i Dag og Tid.