Bok
Slik grashoppa spring
Jüri Kolk karikerer røynda i sprelske noveller.
Tekstane til Jüri Kolk overraskar lesaren, skriv Odd W. Surén.
Foto: Janno Loide / Wikipedia
Det strøymer ikkje på med baltisk litteratur her til lands, men Solum Bokvennen freistar å bøta på stoda ved å gje ut ei samling noveller av den estiske forfattaren Jüri Kolk, og det tykkjer eg dei gjer rett i, for skriftverda til Kolk er interessant og eigenarta.
Dei fleste tekstane ser i byrjinga ut til å handla om daglegdagse røynsler, men ein skal ikkje lesa lenge før eitkvart uvanleg ovrar seg. Det kan vera ein estisk mann som vil sjå seg litt ikring i Roma før flyet hans går. Der rotar han det til for seg ved å halda kartet feil veg, men endå meir av di ein liten gut vil stela leikebamsen hans. Her, som i fleire andre av tekstane i denne boka, spring logikken etter grashoppemetoden.
Draum og røynd
Kolk har funne ei opning mellom draum og røynd, og frå det utgangspunktet skriv han tekstar som både utleverer det attkjennande menneskelege og karikerer samfunnsfenomen. Her er peparkakene levande i sitt parallelle univers, og stundom tykkjest det som om hovudpersonen er å finna i det kvantefysikarane etter glansdagane til kattehataren Schrödinger kallar ein superposisjon, han er ikkje heilt fastlagd.
Eit døme på dette er den aldrande mannen Jaak i novella «Mennesket og graskaret». Han er ikkje samd med seg sjølv, og meiner på same tid at alt går for fort i våre dagar, medan det går for seint. Når han midt i novella, heilt uventa for lesaren, hamnar i ein kritisk situasjon på grunn av eit graskar, vert hendingane skildra presist og realistisk, føresetnadene er meir absurde enn dei naudsynte og strabasiøse åtgjerdene.
Novella «Paul» kan lesast som ei lett karikert framstilling av den stundom desperate leitinga etter nye turistmagnetar, såkalla temaparkar. Eg-personen køyrer bil gjennom Estland og får sjå eit skilt om ein stripteaseklubb midt i skogen. Denne uventa kombinasjonen av det lugubert urbane og traust natur er noko heilt anna enn det forteljaren ser føre seg, for på Gaia stripteaseklubb er det jorda sjølv som syner seg naken, ved eit stykke blankskura berg.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
