JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Skam og skrift

Steen skriv om drepande skamkjensle.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Bøkene til Thorvald Steen er omsette til fleire enn 20 språk.

Bøkene til Thorvald Steen er omsette til fleire enn 20 språk.

Foto: Trine Hisdal

Bøkene til Thorvald Steen er omsette til fleire enn 20 språk.

Bøkene til Thorvald Steen er omsette til fleire enn 20 språk.

Foto: Trine Hisdal

3324
20190927
3324
20190927

Roman

Thorvald Steen:

Det siste fotografiet

Oktober

Kven kan setje seg til doms over kva for liv som er verdt å leve? Med utgangspunkt i eiga historie tok Steen først opp denne tematikken i Det hvite badehuset frå 2017. Skamma over å ha ein arveleg sjukdom i familien rammar dei sjuke familiemedlemene så hardt at dei blir fornekta og utstøytte. Generasjonane etter sit att med eit nett av løgner og må drive reine detektivarbeidet for å vikle sanninga fram.

Det blir ikkje lagt skjul på at utgangspunktet er Thorvald Steens eige liv og familiehistorie. Steen er ein erfaren forfattar og unngår å gi lesaren kjensla av at vi er i det påtrengande private, tematikken blir løfta og blir ålmenn. Det kan likevel verke som forfattaren tok ut det største sprengstoffet i den første romanen sin om dette temaet.

Anatomi og litteratur

Byrjinga av romanen går rett på sak, på sjukdomen. Eg-personen blir oppsøkt av legen sin og får eit skremmande ultimatum: For å få halde fram med vere aleine heime, altså leve eit for han fullverdig og sjølvstendig liv, må han bevise at han framleis kan kome seg frå senga og over i rullestolen ved eiga hjelp. Elles trugar institusjonslivet.

Dette spenningsmomentet driv handlinga framover. Korleis den sjuke opplever sin eigen kropp, blir skildra utan sentimentalitet – nokre stader tørt og nøkternt, andre stader mot det poetiske. Det er interessant og gripande lesnad og utgjer dei beste sidene i romanen. Eit fall blir skildra langsamt og ned på mikronivå, sekund for sekund, og endar slik: «Jeg hører hodet lande ved høyre tinning. Det kunne vært en skyskraper, et tre, et stupetårn. Det er meg. Hjertet slår sitt tredje slag.»

Det andre som driv spenninga fram, er knytt til sjukdomen og familien. Mora til eg-forteljaren ligg på det siste med langtkomen kreft. Vil ho røpe den siste familieløyndomen før ho takkar av? I nokre intense dagar i ei påskehøgtid går eg-personen stadig tettare og meir insisterande på den sjuke mora. Han vil og må vite, men ho unngår i det lengste å opne seg. Korleis ho nektar å stire sanninga i kvitauget, sjølv om livet ebbar ut, er sterkt. Likevel blir det litt for tydeleg at det skal vere sterkt. Dialogane har noko kunstig og stivt over seg, og mora er framstilt eindimensjonalt og tvers gjennom usympatisk.

Viktig bodskap

Innimellom får vi viktig bakgrunnsinformasjon via tilbakeblikk og barndomsminne. Eg-personen var knytt til bestemora, men dei gode minna blir farga av at det var ho som sette i gang hemmeleghaldet. Dynamikken mellom bestemor og barnebarn er betre skildra enn den mellom mor og son.

«Vit at jeg ikke skammer meg over at jeg er født», seier hovudpersonen til mor si, og bodskapen i romanen er krystallklar og aktuell. Ingen kan dømme verdien av eit liv. Den livsøydeleggande skamkjensla over lyte og sjukdom var større før. Vi som lever i dag, støyter på tematikken ut frå heilt andre, men like vanskelege omstende.

Steen fortener ære for å ta opp desse brennaktuelle spørsmåla. Kanskje kjem det vesentlege innhaldet litt i vegen for forma denne gongen. Skrivekunsten i Det siste fotografiet lever ikkje heilt opp til den viktige bodskapen.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er forfattar, lektor og fast skribent for Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Thorvald Steen:

Det siste fotografiet

Oktober

Kven kan setje seg til doms over kva for liv som er verdt å leve? Med utgangspunkt i eiga historie tok Steen først opp denne tematikken i Det hvite badehuset frå 2017. Skamma over å ha ein arveleg sjukdom i familien rammar dei sjuke familiemedlemene så hardt at dei blir fornekta og utstøytte. Generasjonane etter sit att med eit nett av løgner og må drive reine detektivarbeidet for å vikle sanninga fram.

Det blir ikkje lagt skjul på at utgangspunktet er Thorvald Steens eige liv og familiehistorie. Steen er ein erfaren forfattar og unngår å gi lesaren kjensla av at vi er i det påtrengande private, tematikken blir løfta og blir ålmenn. Det kan likevel verke som forfattaren tok ut det største sprengstoffet i den første romanen sin om dette temaet.

Anatomi og litteratur

Byrjinga av romanen går rett på sak, på sjukdomen. Eg-personen blir oppsøkt av legen sin og får eit skremmande ultimatum: For å få halde fram med vere aleine heime, altså leve eit for han fullverdig og sjølvstendig liv, må han bevise at han framleis kan kome seg frå senga og over i rullestolen ved eiga hjelp. Elles trugar institusjonslivet.

Dette spenningsmomentet driv handlinga framover. Korleis den sjuke opplever sin eigen kropp, blir skildra utan sentimentalitet – nokre stader tørt og nøkternt, andre stader mot det poetiske. Det er interessant og gripande lesnad og utgjer dei beste sidene i romanen. Eit fall blir skildra langsamt og ned på mikronivå, sekund for sekund, og endar slik: «Jeg hører hodet lande ved høyre tinning. Det kunne vært en skyskraper, et tre, et stupetårn. Det er meg. Hjertet slår sitt tredje slag.»

Det andre som driv spenninga fram, er knytt til sjukdomen og familien. Mora til eg-forteljaren ligg på det siste med langtkomen kreft. Vil ho røpe den siste familieløyndomen før ho takkar av? I nokre intense dagar i ei påskehøgtid går eg-personen stadig tettare og meir insisterande på den sjuke mora. Han vil og må vite, men ho unngår i det lengste å opne seg. Korleis ho nektar å stire sanninga i kvitauget, sjølv om livet ebbar ut, er sterkt. Likevel blir det litt for tydeleg at det skal vere sterkt. Dialogane har noko kunstig og stivt over seg, og mora er framstilt eindimensjonalt og tvers gjennom usympatisk.

Viktig bodskap

Innimellom får vi viktig bakgrunnsinformasjon via tilbakeblikk og barndomsminne. Eg-personen var knytt til bestemora, men dei gode minna blir farga av at det var ho som sette i gang hemmeleghaldet. Dynamikken mellom bestemor og barnebarn er betre skildra enn den mellom mor og son.

«Vit at jeg ikke skammer meg over at jeg er født», seier hovudpersonen til mor si, og bodskapen i romanen er krystallklar og aktuell. Ingen kan dømme verdien av eit liv. Den livsøydeleggande skamkjensla over lyte og sjukdom var større før. Vi som lever i dag, støyter på tematikken ut frå heilt andre, men like vanskelege omstende.

Steen fortener ære for å ta opp desse brennaktuelle spørsmåla. Kanskje kjem det vesentlege innhaldet litt i vegen for forma denne gongen. Skrivekunsten i Det siste fotografiet lever ikkje heilt opp til den viktige bodskapen.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er forfattar, lektor og fast skribent for Dag og Tid.

Kanskje kjem det vesentlege innhaldet i
vegen for forma.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis