Sjarmerande pratsamt
Alejandro Zambra skriv lett, elegant og morosamt om chilensk poesi.
Alejandro Zambra er ein prislønt forfattar.
Foto: Solum Bokvennen
Roman
Alejandro Zambra:
Chilensk poet
Omsett av Christian Rugstad
Solum Bokvennen
I løpet av sju år frå 2016 har Solum Bokvennen gitt ut seks titlar av chilenske Alejandro Zambra (f. 1975), og med unntak for årets bok på 407 sider er dei andre langt kortare. Ja, tre av dei når ikkje eingong 100 sider. Men sjølv om sidetalet aukar, minkar ikkje kvaliteten, og Chilensk poet er, så langt eg kan vurdere, det beste han har levert når det gjeld komposisjon, språkleg flyt og eleganse, sjarmerande humor og ein melankolsk understreng som speler på det som blir borte.
På eitt plan kan romanen lesast som ein svært underhaldande og poengtert katalog over chilensk poesi dei siste hundre åra, med namn som Gabriela Mistral (1889–1957) og Pablo Neruda (1904–1973) i spissen, begge nobelprisvinnarar, men også med ei lang liste av nolevande (eller døde) internasjonalt kjende poetar som går inn i ein chilensk kanon: Pablo de Rokha (1895–1968), Enrique Lihn (1929–1988), Nicanor Parra (1914–2018), Óscar Hahn (f. 1938) og Raúl Zurita (f. 1950).
Også dei unge og ambisiøse er med. For å grunngi dette grepet lar Zambra ein kvinneleg amerikansk journalist, Pru, saman med den pur unge poeten Vicente, reise rundt og intervjue eksentriske, chilenske poetar der fiendskap og vennskap og infame fornærmingar gjer det heile til ein fest å lese.
Men Chilensk poet er meir enn chilenske poetar. Det er også ei rørande kjærleikshistorie om å møtast og skiljast og møtast igjen, gjerne tilfeldig, men med varige spor i sinnet til kvar einskild. Det startar med at Carla og Gonzalo blir tenåringskjærastar som forsvinn for kvarandre, men «en kveld, ni år senere, møttes de på ny», og no blir dei eit par som saman med Carlas son Vicente utgjer ein liten og lukkeleg familie.
Med katten Oscuridad som katalysator knyter Gonzalo tette og rørande band med seksåringen. Han må venne katten av med å ete kattefôr, og når Oscuridad blir sjuk, ofrar Vicente alt han eig for å skaffe pengar til ein operasjon, men akk, i møtet med ein bil er det over og ut med katten. Det heile er skildra med kvardagsnær og sorgmunter poesi, og alle som har hatt kjæledyr, vil kjenne dette stikket i hjartet som ekte kjærleik og stor sorg gir.
Gonzalo skriv dikt og gir ut ei diktsamling, ikkje meir. Samtidig underviser han ved eit universitet, og når han får eit doktorgradstipend for fire år i New York, er forholdet til Carla over. Når han kjem tilbake til Santiago, er både han og Carla for stolte til å ta opp igjen samlivet.
Vicente, derimot, søker seg meir og meir mot den tidlegare stefaren, og etter kvart finn dei kvarandre i den felles interessa for poesi og chilenske poetar, og begge kjenner «at de chilenske dikternes verden er litt tåpelig, men uansett mer ekte, mindre falsk enn det traurige livet til de som godtar reglene og bøyer nakken».
Chilensk poet er ein klok og mangfaldig roman om å leve eit liv i utkanten av det samfunnet Pinochet og høgresida skapte etter det USA-støtta militærkuppet i 1973. Boka er tilrådd på det varmaste.
Oddmund Hagen
Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Alejandro Zambra:
Chilensk poet
Omsett av Christian Rugstad
Solum Bokvennen
I løpet av sju år frå 2016 har Solum Bokvennen gitt ut seks titlar av chilenske Alejandro Zambra (f. 1975), og med unntak for årets bok på 407 sider er dei andre langt kortare. Ja, tre av dei når ikkje eingong 100 sider. Men sjølv om sidetalet aukar, minkar ikkje kvaliteten, og Chilensk poet er, så langt eg kan vurdere, det beste han har levert når det gjeld komposisjon, språkleg flyt og eleganse, sjarmerande humor og ein melankolsk understreng som speler på det som blir borte.
På eitt plan kan romanen lesast som ein svært underhaldande og poengtert katalog over chilensk poesi dei siste hundre åra, med namn som Gabriela Mistral (1889–1957) og Pablo Neruda (1904–1973) i spissen, begge nobelprisvinnarar, men også med ei lang liste av nolevande (eller døde) internasjonalt kjende poetar som går inn i ein chilensk kanon: Pablo de Rokha (1895–1968), Enrique Lihn (1929–1988), Nicanor Parra (1914–2018), Óscar Hahn (f. 1938) og Raúl Zurita (f. 1950).
Også dei unge og ambisiøse er med. For å grunngi dette grepet lar Zambra ein kvinneleg amerikansk journalist, Pru, saman med den pur unge poeten Vicente, reise rundt og intervjue eksentriske, chilenske poetar der fiendskap og vennskap og infame fornærmingar gjer det heile til ein fest å lese.
Men Chilensk poet er meir enn chilenske poetar. Det er også ei rørande kjærleikshistorie om å møtast og skiljast og møtast igjen, gjerne tilfeldig, men med varige spor i sinnet til kvar einskild. Det startar med at Carla og Gonzalo blir tenåringskjærastar som forsvinn for kvarandre, men «en kveld, ni år senere, møttes de på ny», og no blir dei eit par som saman med Carlas son Vicente utgjer ein liten og lukkeleg familie.
Med katten Oscuridad som katalysator knyter Gonzalo tette og rørande band med seksåringen. Han må venne katten av med å ete kattefôr, og når Oscuridad blir sjuk, ofrar Vicente alt han eig for å skaffe pengar til ein operasjon, men akk, i møtet med ein bil er det over og ut med katten. Det heile er skildra med kvardagsnær og sorgmunter poesi, og alle som har hatt kjæledyr, vil kjenne dette stikket i hjartet som ekte kjærleik og stor sorg gir.
Gonzalo skriv dikt og gir ut ei diktsamling, ikkje meir. Samtidig underviser han ved eit universitet, og når han får eit doktorgradstipend for fire år i New York, er forholdet til Carla over. Når han kjem tilbake til Santiago, er både han og Carla for stolte til å ta opp igjen samlivet.
Vicente, derimot, søker seg meir og meir mot den tidlegare stefaren, og etter kvart finn dei kvarandre i den felles interessa for poesi og chilenske poetar, og begge kjenner «at de chilenske dikternes verden er litt tåpelig, men uansett mer ekte, mindre falsk enn det traurige livet til de som godtar reglene og bøyer nakken».
Chilensk poet er ein klok og mangfaldig roman om å leve eit liv i utkanten av det samfunnet Pinochet og høgresida skapte etter det USA-støtta militærkuppet i 1973. Boka er tilrådd på det varmaste.
Oddmund Hagen
Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Cecilie Grundt med Vigleik Storaas, David Andersson og Fredrik Villmow.
Foto: Sigbjørn Berven
Solide røter
Cecilie Grundt har sett saman eit lojalt lyttande band.
Eivind Trædal har sete i Oslo bystyre for MDG sidan 2015. I vår kom det fram at han stiller seg til disposisjon for stortingslista til MDG.
Foto: Cappelen Damm
Den tunge kampen mot bileufori
Eivind Trædal viser fram politikkens fallitt på transportfeltet i boka På ville veier.
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.
Foto: Jim Watson / AFP / NTB
Trump ord for ord
Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.