Roman

Mario Vargas Llosa:

Der fem veier møtes

Gyldendal

Mario Vargas Llosa stilte som presidentkandidat i Peru i 1990. Han tapte mot japansk-peruanske Alberto Fujimori, som styrte landet med hard hand og skitne metodar fram til 2000, da han trekte seg som president og av forståelege grunnar busette seg i Japan. I Peru er han i ettertid dømd til lange fengselsstraffer for grovt maktmisbruk.

Dette dannar bakteppet for Vargas Llosas nye roman på norsk, og han teiknar eit skremmande bilde av Fujimoris regjeringstid på 1990-talet, der dagsorden var å knuse all opposisjon gjennom sensur, svertekampanjar, skremsle og trugsmål, arrestasjonar og likvideringar – nær inkarnasjonen av eit latinamerikansk diktatur slik ein kjenner det frå langt tilbake i Chile, Argentina og Mellom-Amerika.

Brutal røyndom

Handlinga er lagd til Lima, og Llosa flettar elegant saman menneske som normalt ikkje har noko felles i eit skjebnedrama med forgreiningar frå rennesteinen til rikmannsstrøket, frå skandalepressa til etterretningstenesta – det heile krydra med pikant sex og brutal røyndom.

Romanen skyt fart når redaktøren for sladremagasinet Destapes oppsøker ein mektig gruveeigar og ber om pengar for ikkje å trykke svært avslørande bilde frå ein sexorgie. Når han blir vist på dør, kjem bilda på trykk, og kort etter blir redaktøren likvidert. Spenninga ligg i kven som står bak drapet. Er det gruveeigaren? Er det ein forvirra kunstnar som har fått karrieren lagd i grus av redaktør Ronaldo Garro? Eller går det eit spor til topps i etterretninga der den mektige Vladimiro Montesinos på 1990-talet mellom anna brukte skandalepressa for å knuse politisk opposisjon?

Makt og motstand

Vargas Llosa har budd over halve livet i Europa, og i dag har han spansk statsborgarskap. Likevel er det Peru han stadig vender tilbake til i det han skriv, og han har sidan 1970-talet og den latinamerikanske boomen vore ei av dei viktigaste stemmene i verdslitteraturen. I 2010 fekk han Nobelprisen «for sin kartlegging av maktens strukturer og knivskarpe bilder av individets motstand, opprør og nederlag».

I ein alder av 81 år skriv han framleis strålande og innsiktsfullt om makt og motstand, og det er freistande å lese Der fem veier møtes som eit sviande oppgjer med Alberto Fujimori og etterretningssjefen hans, der Vargas Llosa gir dei eit drepande ettermæle samtidig som han raljerer over den sosiale eliten i 1990-åras Peru.

Der fem veier møtes er Vargas Llosas 16. roman på norsk, denne gongen omsett av Christian Rugstad.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.