Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Roman
Sunniva M. Roligheten og Daniel A. Wilondja:
Om du var et menneske
Cappelen Damm
«Orda den andre forstod, kunne ingen av oss.» Slik står det ein stad i den forunderlege romanen Om du var et menneske, som mest er skriven av Sunniva, som er tekstens kvinnelege herre, dinest av Daniel, som i dette gjer nytte som sonen, og på snodig vis også av Google Translate, som då får plassen, slik eg ser det, som Den heilage ande.
Av denne treeininga får lesaren vita sanninga om kor vanskeleg det er å få ein ung kongolesisk mann til Noreg for å gå på folkehøgskule og kanskje utdanna seg vidare. Daniel er denne mannen, som held til aust i det veldige landet Den demokratiske republikken Kongo, av Utlendingsdirektoratet (UDI) karakterisert som eit land med eit enormt potensial for emigrasjon.
Byråkratiet er difor særs restriktivt når det gjeld å sleppa folk frå den kanten inn i landet for lengre opphald, då ein ikkje reknar med at dei vil dra attende.
Tekstmeldingar
Sunniva i boka har, etter det eg forstår, jobba med eit bistandsprosjekt, og ho har møtt Daniel, som då har vore i Noreg ein tur, truleg i høve det same prosjektet. Ho har halde kontakten med han, og hjelpt han litt med pengar. I den første dryge tredelen av boka sit ho i ein stadig avbroten telefonsamtale med eit byrå for overføring av pengar, der lite vert tatt for god fisk, dei sjekkar på alle baugar og kantar om det kan vera noko muffens i dette.
Medan den elles høviske telefonpersonen i den andre enden må høyra med andre om alt mogleg, sit Sunniva med ei mengd utskrifter av tekstmeldingar og anna mellom ho og Daniel. I desse tekstane, som vekslar og omset mellom norsk, fransk, swahili og anna, veks det fram ein slags poesi, der det særleg er Google Translate som kjem med gode, om enn ubegripelege framlegg, då Sunniva og Daniel ikkje har noko sams språk.
Mykje vert vel tapt i omsetjinga, og dei skriv stundom at dei ikkje forstår kva den andre meiner, men teksten vert også tilført noko av dette, og ein sit og undrar og gler seg over nyord som månemåne, sigarettstilk og tunnelfiolin medan ein, just som dei involverte, prøver å forstå kva det er som vert skrive.
Ein prosess
Undervegs kjem Sunniva på den gode ideen at heile tekstmassen kan bli til ei bok, og såleis står romanen fram som ein prosess, og ikkje berre eit produkt, og denne prosessen er eit originalt verk om politikk, urettvise, kulturulikskapar, empati, byråkrati og mykje anna, ikkje minst om von og lengt etter noko betre, om tryggleik og sjansen til å planleggja framtida.
Sunniva reiser til Kongo, i von om at det kan få fart på framtidsutsiktene til Daniel, og på bokprosjektet, og der og ved mange andre høve får ho demonstrert svært gode evner til skildring.
Ho skriv presist og nøkternt om alt ho observerer, men teksten vert ikkje upersonleg, innimellom kjem det små dosar av tvil. Dei som ikkje har sams språk, er nokre gonger usikre på kva den andre eigentleg vil. Men uvissa løyser seg fort opp i lått og ny optimisme.
Daniel på si side skriv frå ei lang reise byråkratiet tvingar han til, han er stundom redd, men aldri motlaus, og lesaren sit att med godhug både for han, for den samvitsfulle Sunniva og sanneleg også for Google Translate. Til saman vert boka ein fargerik tekstkollasj om ukueleg pågangsmot og empati på den eine sida, og eit ugjennomtrengjeleg regelverk på den andre.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Sunniva M. Roligheten og Daniel A. Wilondja:
Om du var et menneske
Cappelen Damm
«Orda den andre forstod, kunne ingen av oss.» Slik står det ein stad i den forunderlege romanen Om du var et menneske, som mest er skriven av Sunniva, som er tekstens kvinnelege herre, dinest av Daniel, som i dette gjer nytte som sonen, og på snodig vis også av Google Translate, som då får plassen, slik eg ser det, som Den heilage ande.
Av denne treeininga får lesaren vita sanninga om kor vanskeleg det er å få ein ung kongolesisk mann til Noreg for å gå på folkehøgskule og kanskje utdanna seg vidare. Daniel er denne mannen, som held til aust i det veldige landet Den demokratiske republikken Kongo, av Utlendingsdirektoratet (UDI) karakterisert som eit land med eit enormt potensial for emigrasjon.
Byråkratiet er difor særs restriktivt når det gjeld å sleppa folk frå den kanten inn i landet for lengre opphald, då ein ikkje reknar med at dei vil dra attende.
Tekstmeldingar
Sunniva i boka har, etter det eg forstår, jobba med eit bistandsprosjekt, og ho har møtt Daniel, som då har vore i Noreg ein tur, truleg i høve det same prosjektet. Ho har halde kontakten med han, og hjelpt han litt med pengar. I den første dryge tredelen av boka sit ho i ein stadig avbroten telefonsamtale med eit byrå for overføring av pengar, der lite vert tatt for god fisk, dei sjekkar på alle baugar og kantar om det kan vera noko muffens i dette.
Medan den elles høviske telefonpersonen i den andre enden må høyra med andre om alt mogleg, sit Sunniva med ei mengd utskrifter av tekstmeldingar og anna mellom ho og Daniel. I desse tekstane, som vekslar og omset mellom norsk, fransk, swahili og anna, veks det fram ein slags poesi, der det særleg er Google Translate som kjem med gode, om enn ubegripelege framlegg, då Sunniva og Daniel ikkje har noko sams språk.
Mykje vert vel tapt i omsetjinga, og dei skriv stundom at dei ikkje forstår kva den andre meiner, men teksten vert også tilført noko av dette, og ein sit og undrar og gler seg over nyord som månemåne, sigarettstilk og tunnelfiolin medan ein, just som dei involverte, prøver å forstå kva det er som vert skrive.
Ein prosess
Undervegs kjem Sunniva på den gode ideen at heile tekstmassen kan bli til ei bok, og såleis står romanen fram som ein prosess, og ikkje berre eit produkt, og denne prosessen er eit originalt verk om politikk, urettvise, kulturulikskapar, empati, byråkrati og mykje anna, ikkje minst om von og lengt etter noko betre, om tryggleik og sjansen til å planleggja framtida.
Sunniva reiser til Kongo, i von om at det kan få fart på framtidsutsiktene til Daniel, og på bokprosjektet, og der og ved mange andre høve får ho demonstrert svært gode evner til skildring.
Ho skriv presist og nøkternt om alt ho observerer, men teksten vert ikkje upersonleg, innimellom kjem det små dosar av tvil. Dei som ikkje har sams språk, er nokre gonger usikre på kva den andre eigentleg vil. Men uvissa løyser seg fort opp i lått og ny optimisme.
Daniel på si side skriv frå ei lang reise byråkratiet tvingar han til, han er stundom redd, men aldri motlaus, og lesaren sit att med godhug både for han, for den samvitsfulle Sunniva og sanneleg også for Google Translate. Til saman vert boka ein fargerik tekstkollasj om ukueleg pågangsmot og empati på den eine sida, og eit ugjennomtrengjeleg regelverk på den andre.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.
Foto: Ukrainian online sales
Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.
Ein førjulsdag får Vilma (Kjersti Dalseide) patologen Robert (Ole Christoffer Ertvaag) og presten Ivar (Tobias Santelmann) på døra. Dei har med seg ein dødsbodskap.
Foto: Nordisk Film Distribusjon
Julefilmen til Charlotte Blom er litt frisk, litt traust og litt tam.
Den neste presidenten i USA, Donald Trump, har sterke retoriske evner, meiner Gjermund Stenberg Eriksen.
Foto: Brian Snyder / Reuters / NTB