Olav H. Hauge-dagbøkene
15. mars 1938: «Sume er so redde for å ta frå andre, eller rettare vera ved at dei låner; dei prøver på død og liv vera originale.»
Teikning: May Linn Clement
Lese gjenom Seippels Retleiding um norsk målbruk. Alt er vel og bra, som ein lyt venta av denne store meisteren. Etter lesnaden sit eg likevel att med den kjensla at når han gjer framlag um å taka i bruk skuledeigje for lærarinne, syngjardros for songarinne, framburdsgjente for serveringsdame o.s.b. synest eg det vert litt for tjukt.
All denne ordlagingi er berre å byggja kinesiske murar. Kvifor er det so um å gjera å koma so langt som råd burt frå Babel? Burde me ikkje heller tenkje på det motsette, arbeida måli meir saman?
Eg synest internasjonale ord er gode (ikkje soleis at eg meiner lærarinne, songarinne o.s.b. er internasjonale); dei hev ei tyding som er verd å finna tilsvarande heimlege ord for.
Sume er so redde for å ta frå andre, eller rettare vera ved at dei låner; dei prøver på død og liv vera originale. Sjå berre kor dei vev seg inn i mystikk og løyndomar, kor dei gjer seg gåtefulle og uskynelege! Når ein klær av deim all denne hamen, er det lite nytt dei hev kome med. (Olav Aukrust.)
Nei, det er ingi skam å låna; det gjorde Shakespeare, Burns, Holberg o.s.b. Kunsten er «å skapa um det ein handsamar frå berre sylv til purt (reint ) gull, nett som kong Midas».
Oscar Wilde sa det slik: «I am a man who stands in symbolic relation to the culture of my day – a man for whom pictures are painted, poems sung and books written – I have made of Philosophy a beauty, and of Beauty a philosophy.» Benjamin Disraeli sa: «The originality of a subject is in its treatment.»
På norsk vantar me eit råkande ord for «sham» og «bunk», som amerikanarane brukar mykje. Me fær vel nærast nytta «humbug», endå ordet ikkje er norsk, det heller. «Sham» er alt som gjev seg ut for å vera det det ikkje er. Det er ikkje gull alt som glimar. Ein tanke er «sham», segjer E. Haldeman-Julius, når han gjev seg ut for æveleg sanning og likevel ikkje stend for ettertanke – reason.
Ein mann er «sham» når han læst eiga dygder og kunnskap som han ikkje hev, og som appellerer til fordomsbundne, ulærde folk. Alt er meir og minder «sham» her i verdi. Politikk, religion, kunst – alt saman er meir eller minder «sham».
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Lese gjenom Seippels Retleiding um norsk målbruk. Alt er vel og bra, som ein lyt venta av denne store meisteren. Etter lesnaden sit eg likevel att med den kjensla at når han gjer framlag um å taka i bruk skuledeigje for lærarinne, syngjardros for songarinne, framburdsgjente for serveringsdame o.s.b. synest eg det vert litt for tjukt.
All denne ordlagingi er berre å byggja kinesiske murar. Kvifor er det so um å gjera å koma so langt som råd burt frå Babel? Burde me ikkje heller tenkje på det motsette, arbeida måli meir saman?
Eg synest internasjonale ord er gode (ikkje soleis at eg meiner lærarinne, songarinne o.s.b. er internasjonale); dei hev ei tyding som er verd å finna tilsvarande heimlege ord for.
Sume er so redde for å ta frå andre, eller rettare vera ved at dei låner; dei prøver på død og liv vera originale. Sjå berre kor dei vev seg inn i mystikk og løyndomar, kor dei gjer seg gåtefulle og uskynelege! Når ein klær av deim all denne hamen, er det lite nytt dei hev kome med. (Olav Aukrust.)
Nei, det er ingi skam å låna; det gjorde Shakespeare, Burns, Holberg o.s.b. Kunsten er «å skapa um det ein handsamar frå berre sylv til purt (reint ) gull, nett som kong Midas».
Oscar Wilde sa det slik: «I am a man who stands in symbolic relation to the culture of my day – a man for whom pictures are painted, poems sung and books written – I have made of Philosophy a beauty, and of Beauty a philosophy.» Benjamin Disraeli sa: «The originality of a subject is in its treatment.»
På norsk vantar me eit råkande ord for «sham» og «bunk», som amerikanarane brukar mykje. Me fær vel nærast nytta «humbug», endå ordet ikkje er norsk, det heller. «Sham» er alt som gjev seg ut for å vera det det ikkje er. Det er ikkje gull alt som glimar. Ein tanke er «sham», segjer E. Haldeman-Julius, når han gjev seg ut for æveleg sanning og likevel ikkje stend for ettertanke – reason.
Ein mann er «sham» når han læst eiga dygder og kunnskap som han ikkje hev, og som appellerer til fordomsbundne, ulærde folk. Alt er meir og minder «sham» her i verdi. Politikk, religion, kunst – alt saman er meir eller minder «sham».
Fleire artiklar
Kate Winslet spelar tittelrolla i ei sann historie om den banebrytande fotografen Lee Miller, som forlét eit glamorøst liv som modell for å dokumentera andre verdskrigen.
Foto: Filmweb.no
Det andre blikket
Den formeltru filmen om fotografen Lee Miller gjev eit velkome blikk på krig og kjønn.
Tormod Haugland, frå Radøy i Hordaland, forfattardebuterte som 32-åring og har sidan gitt ut ei lang rekke romanar, noveller, dikt og dramatikk.
Foto: Helge Skodvin
Livets dropar
Hauglands fabel pendlar mellom draum og røynd.
«Moren» blir løfta på plass utanfor Munch-museet i 2022.
Foto: Heiko Junge / NTB
Hvor original er «Moren» foran Munchmuseet?
Anna Fesun, «Guds moder», gjev «magisk hjelp» til hjelpelause og medvitslause ukrainarar – mot eit verdsleg vederlag.
Krig og psyke
Det er vanskeleg å vite om den nye «sigersplanen» som president Zelenskyj nyleg varsla, er ein verkeleg sigersplan eller berre ein ny freistnad på å kurere tungsinn i det ukrainske samfunnet.
Teikning: May Linn Clement
Ikkje til stades
«Kva er det han tråkker sånn for? Tenker folk. Skal han på besøk, eller hente noko? Nei, som vanleg skal han berre opp og snu.»