JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

«Men aldri var det noko hysteri for svarte menn»

Terrance Hayes tilfører noko nytt til biletet av smeltedigelen USA.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Gjennom 70 sonettar skildrar Terrance Hayes dagens USA.

Gjennom 70 sonettar skildrar Terrance Hayes dagens USA.

Foto: Kathy Ryan

Gjennom 70 sonettar skildrar Terrance Hayes dagens USA.

Gjennom 70 sonettar skildrar Terrance Hayes dagens USA.

Foto: Kathy Ryan

2624
20220916
2624
20220916

Dikt

Terrance Hayes:

Amerikanske sonettar til min fortidige og framtidige snikmordar

Gjendikta av Ida Hove Solberg og Sofia Knudsen Estifanos
Samlaget

Det er ikkje kvardagskost at ein lyrikar som er fødd i 1971, skriv noko så umoderne som sonettar. Difor blir ein ekstra merksam når ein les gjendiktinga av Terrance Hayes’ Amerikanske sonettar til min fortidige og framtidige snikmordar (engelsk utgåve 2018). Men nokre tiår før Hayes fekk vi Vikram Seths fascinerande «roman» The Golden Gate (1986), som tek form av ikkje mindre enn 590 sonettar, med rim og rytme og det heile!

Så ambisiøst er ikkje Hayes’ prosjekt, men det er imponerande nok likevel. No er det å lesa Hayes noko heilt anna enn å lesa ein klassisk sonett av Shakespeare eller John Keats; den strenge forma er sprengd, og det er vel berre det ytre skjelettet på fjorten liner som står att. Men trass i alt kan det forsvarast å kalla samlinga Amerikanske sonettar, som eg seier som forkorting, for som det heiter ein stad: «Eg låser deg i ein amerikansk sonett som er dels fengsel,/ Dels panikkrom, eit skap i eit hus sett i brann.»

Tittelen refererer sjølvsagt til valden og undertrykkinga som afroamerikanarar tradisjonelt har vore utsette for i USA, men kan òg romme referansar til andre sår i den valdelege historia til nasjonen, til dømes attentatet på John F. Kennedy, og heilt nyleg mordforsøket på Salman Rushdie.

Språket i samlinga tek farge av desse røynslene, og er, med unnatak av einskilde mjukare tonar, hardt, usminka og «streetwise»: «Er du ikkje ein flamme av hole Hei & Føkk nei,/ Ei vill, fillete sjel mot kva? Uvenn til Fiende av/ Dei som er Mot å Trygge Lovene Mot Kva?» Det lyder som ein modernisert Walt Whitman kledd i sonettdrakt, for det er sjølve landet som vert skrive fram her òg, men sett frå dei svarte sitt perspektiv.

Desse freistnadene på å festa den motsetningsfulle nasjonen i skrift er nærast eit særtrekk hjå amerikanske forfattarar, og her står Hayes i ein lang tradisjon: «Fattige, fillete hjarte, blinde, ville/ Hjarte, eg er nærmast utsliten av å snakke med deg.» Det er tydeleg at det er det store moderlandet Amerika som vert tiltala direkte her, og med dette perspektivet føyer Terrance Hayes noko nytt til biletet av smeltedigelen.

Gjendiktarane har gjort eit solid arbeid med sonettane, og samlinga må lesast av alle som ynskjer å vera oppdaterte på den nyaste amerikanske poesien.

Kjetil Berthelsen

Kjetil Berthelsen er litteraturvitar.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

Terrance Hayes:

Amerikanske sonettar til min fortidige og framtidige snikmordar

Gjendikta av Ida Hove Solberg og Sofia Knudsen Estifanos
Samlaget

Det er ikkje kvardagskost at ein lyrikar som er fødd i 1971, skriv noko så umoderne som sonettar. Difor blir ein ekstra merksam når ein les gjendiktinga av Terrance Hayes’ Amerikanske sonettar til min fortidige og framtidige snikmordar (engelsk utgåve 2018). Men nokre tiår før Hayes fekk vi Vikram Seths fascinerande «roman» The Golden Gate (1986), som tek form av ikkje mindre enn 590 sonettar, med rim og rytme og det heile!

Så ambisiøst er ikkje Hayes’ prosjekt, men det er imponerande nok likevel. No er det å lesa Hayes noko heilt anna enn å lesa ein klassisk sonett av Shakespeare eller John Keats; den strenge forma er sprengd, og det er vel berre det ytre skjelettet på fjorten liner som står att. Men trass i alt kan det forsvarast å kalla samlinga Amerikanske sonettar, som eg seier som forkorting, for som det heiter ein stad: «Eg låser deg i ein amerikansk sonett som er dels fengsel,/ Dels panikkrom, eit skap i eit hus sett i brann.»

Tittelen refererer sjølvsagt til valden og undertrykkinga som afroamerikanarar tradisjonelt har vore utsette for i USA, men kan òg romme referansar til andre sår i den valdelege historia til nasjonen, til dømes attentatet på John F. Kennedy, og heilt nyleg mordforsøket på Salman Rushdie.

Språket i samlinga tek farge av desse røynslene, og er, med unnatak av einskilde mjukare tonar, hardt, usminka og «streetwise»: «Er du ikkje ein flamme av hole Hei & Føkk nei,/ Ei vill, fillete sjel mot kva? Uvenn til Fiende av/ Dei som er Mot å Trygge Lovene Mot Kva?» Det lyder som ein modernisert Walt Whitman kledd i sonettdrakt, for det er sjølve landet som vert skrive fram her òg, men sett frå dei svarte sitt perspektiv.

Desse freistnadene på å festa den motsetningsfulle nasjonen i skrift er nærast eit særtrekk hjå amerikanske forfattarar, og her står Hayes i ein lang tradisjon: «Fattige, fillete hjarte, blinde, ville/ Hjarte, eg er nærmast utsliten av å snakke med deg.» Det er tydeleg at det er det store moderlandet Amerika som vert tiltala direkte her, og med dette perspektivet føyer Terrance Hayes noko nytt til biletet av smeltedigelen.

Gjendiktarane har gjort eit solid arbeid med sonettane, og samlinga må lesast av alle som ynskjer å vera oppdaterte på den nyaste amerikanske poesien.

Kjetil Berthelsen

Kjetil Berthelsen er litteraturvitar.

Gjendiktarane har gjort eit solid arbeid med sonettane.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis