Roman

Cathrine Evelid:

Lyden av fjell

Aschehoug

Cathrine Evelid debuterte i 2012 med romanen Mamma er en countrysang. Året etter kom Dingelen og Ramona og i 2016 Drømmer fra Texaco. Ho har fått gode meldingar, og det er stilt forventningar til henne. Sjølv skreiv eg om Drømmer fra Texaco: «Det skal bli spennande å sjå den vidare utviklinga i det eg trur kan bli ein viktig forfattarskap.»

Intens historie

Med Lyden av fjell innfrir ho igjen med ei intens historie om ein mann som slit med seg sjølv og den sosiale angsten som styrer kvardagen hans, fortetta til ei veke frå måndag til måndag og med sluttstrek laurdagen deretter. Ikkje spesielt originalt verken i komposisjon eller innhald, men likevel med eit sug i framstillinga som drar lesaren til seg, og knepet er kjent: Evelid held korta tett til brystet og avslører litt etter litt og slett ikkje alt.

Vi møter paret Berit og Jon med to mindreårige barn i rekkehus på Risløkka i Oslo. Berit er saksbehandlar i Nav, Jon har eit lydstudio i ein sliten bygard der også faren driv som «mångsysslare». Logistikken med småbarn er krevjande med høgt tempo, jag og stress, og dette pregar også forholdet, som meir og meir tar form av ei samlivskrise. Det er noko i Jons fortid som Berit ikkje får taket på, og som Jon aldri blir ferdig med: «Du ser deg alltid tilbake», seier ho, og det han ser tilbake på, er barndommen, russetida og drapet på ein vektar som Jon har sona ferdig for samtidig som han framleis sonar.

Samansett sinn

Jon er redd for å bli gjenkjend, er tydeleg paranoid, er plaga av øyresus, har sosial angst og prøver å kontrollere situasjonar slik at alt ikkje skal låse seg i togn, flukt eller aggresjon.

Berit har ein gut med Aspergers syndrom i behandlingssystemet; ho sender han vidare til ein annan instans. Men sambuaren Jon har også trekk som kan tyde på Aspergers syndrom; han er fiksert på lyden av brunsneglepust, og han investerer mykje tid og planlegging i å få til eit lydopptak. Han er i det heile tatt svært var for lydar, og han vender stadig tilbake til lyden frå ein transformator nær staden han vaks opp på, ei slags dirring som oppstod i vinterkulda. Han prøver å forklare noko han opplever som uforklarleg, også i sitt eige liv. Denne symbolikken er fint balansert og viser eit samansett sinn med mange mørke gangar.

Romantittelen, Lyden av fjell, er kopla til småstein som rasar frå ein tursti på Lanzarote, der familien var på ferie og dit dei har tenkt seg på nytt. Men dei kjem kanskje ikkje dit, for faren til Jon får kreft og må hasteopererast.

Med Lyden av fjell vil Cathrine Evelid, med oppvekst i Kvinesdal, vere ein sterk kandidat til Sørlandet litteraturpris som har vore delt ut sidan 2000. 13 gonger har prisen gått til menn, og sist ei kvinne fekk prisen, var i 2016.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.