Roman

Michael Rindahl:

Gammelgresset

Gyldendal

I 2015 gav Forfattarstudiet i Tromsø ut ein tekstantologi med smaksprøver på det studentane hadde jobba med gjennom året. Her møtte eg Michael Rindahl for første gong, i eit seks sider langt romanutdrag. Berre geografien og ei resignert grunnstemning i teksten er ført vidare inn i den romanen han no debuterer med i ein alder av 28 år, Gammelgresset.

Språklaus

Vi er i Vesterålen, nær Sortland og Strand, der Rindahl sjølv er frå, og vi er inne på fastlandet, dit Edvin Strand flyttar når det ikkje lenger er leveleg på Saltøya, der han har budd heile livet, fram til ein alder av 62. Han er ungkar, ein folkesky einstøing, tafatt og bortkommen, overkøyrd av utviklinga og med blikket retta bakover mot det som var før øya blei fråflytta og overtatt av hytte- og feriefolk utan respekt for samanhengane. Det er vondt for Edvin, men han er utan evne til å finne ord. Dette språklause hos Edvin, saman med ei sterk naturkjensle, får meg til å tenkje i retning Vesaas og Fuglane, denne vedunderlege forteljinga om søskenparet Hege og Mattis, for Edvin har også ei søster som han kan tenkje seg å flytte inn hos, sidan ho er enkje og opp i åra. Men å formidle denne tanken får han ikkje til, og han håpar at sjakkvennen Jakob kan hjelpe han med det.

På rømmen

Dette blir det likevel ingen ting av, for brått tar handlinga ei ny vending, når Edvin rømmer til skogs for å sleppe unna 70-årsdagen til søstera, der han vil treffe folk han ikkje får til å snakke med. I fleire dagar er han på rømmen, fram til han oppsøkjer ein gammal onkel. Han har ein båt i naustet, gissen og lekk som ein sil, og denne båten ror Edvin utover fjorden i, nett slik Mattis rodde utover vatnet til båten sokk under han.

Edvin blir redda ved eit tilfelle og tatt vare på, ikkje av helsevesenet, men av dei næraste, og sluttscenen gir samtidig eit glimt av håp i alt det håplause.

Kva slags roman er så dette? Heimstaddikting? Skitenrealisme? Kanskje begge delane og kanskje ingen av delane, for det som ber denne teksten, er verken den geografiske forankringa eller ein røff og maskulin realisme. Styrken ligg i skildringa av eit vart og sårbart menneske som har mista fotfestet og meininga med tilværet og ser forsvinning som eit alternativ. Han tar ikkje vare på seg sjølv, men ventar å bli tatt vare på, ventar å bli sett når han søker det usynlege.

Språket er prega av både Edvins sjenanse og evna han har til originale observasjonar i uttrykk som for eksempel: «Det han satte pris på hos Jakob, var evnen til å sitte ved et bord.» Eller «Yttergangen var ikke innredet for lange samtaler.»

Slike presise, mangetydige, aforismeaktige og ganske så originale uttrykk finst det mangfaldige eksempel på. Det viser ein språkbevisst forfattar som ein gjerne kan stille forventningar til.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.