Dikt

Gro Dahle:

Elskede grøftekant

Cappelen Damm

Gro Dahles nye diktbok, Elskede grøftekant, er i sin heilskap vigd kommunen.

Ordet og fenomenet kommune, som osar av noko abstrakt, kontorgrått, treigt og byråkratisk, verkar å ha engasjert poetar i dei seinare år. Tidlegare i år debuterte Johanne Fronth-Nygren med Vannverk (2022). Kommuneslagord var ein sentral ingrediens i Kjersti Bjørkmos Om du hadde bodd her hadde du vært hjemme nå (2019), og Morten Langeland gav i 2015 ut Den egentlige kommunen. Til slutt i boka takkar Dahle svensken Jimmi Alm og kommunepoesiprosjektet hans. Ja, i denne samanhengen er det verdt å nemne at kommunen også blei dikta om på 1970-talet, til dømes i svensken Erik Beckmans diktbok Den kommunale kroppen (1979). Kommunen er altså ikkje framand grunn for poesien.

Kvifor ei geografisk, politisk eining, eit anonymt forvaltningsnivå, mindre spektakulært og instagramvennleg enn til dømes meir overordna organ, attpåtil sett på som gammaldags, blir til motiv for ei diktbok, har sannsynlegvis å gjere med trongen til fellesskap og inkludering, for alle bur jo i ein kommune.

Kommunen omfamnar individet og syner at det, ja, og diktet sjølv, inngår i samanhengar som ikkje berre startar utanfor inngangsdøra, men også strekkjer seg inn i husværet ein bur i, som det kommunale vatnet, til dømes. Kommunen tek hand om oss frå vogga til grava: «De døde skal ingen steder./ Det er kommunen som eier dem nå / De sitter i de store trærne/ og dingler med føttene.»

Trass i at diktboka i laupet av dei elleve seksjonane rører seg over heile registeret av kommunale tenester og også grip fatt i kommunens hunger etter nye parkeringsplassar og glede over å felle gamle tre, er det framfor alt ei hylling av kommunen, om enn eget slett ikkje er sikker på om det er gjensidig: «Og jeg er glad i denne kommunen,/ men usikker på om den i det hele tatt vet om meg./ Om den bare later som.»

Det Dahle gjer, og som få gjer etter poeten, er at ho «åpner kommunen» som ein «hermetikkboks», slik at den dorske kommunen «våkner, snur seg over på siden/ og reiser seg opp i et lokalsamfunn». I Dahles poesi blir kommunen avsjela og besjela. Men det som utmerker dikta, er at dei ved å namngi og gjenta, i strøymande sekvensar, manar fram ein fylde og eit pulserande mangfald av både gjenstandar, menneske, vesen, plantar og dyr. Kommunen formeleg veks. Og det er vent og suggererande.

Ein kan nok seie at dikta er enkle og tilgjengelege, men dei er også gode, især fordi dei også ber fram eit medvit om det vanskelege og det som ikkje alltid er så bra.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.