Framifrå poesi
Lennart Sjögren er ein svensk poet som bør lesast meir.
Dikt
Lennart Sjögren
Ein lysare eld
Gjendikta av Jostein Sæbøe
Nordsjøforlaget 2018
Ein lysare eld presenterer nærmast eit lengdesnitt av forfattarskapen til den svenske poeten Lennart Sjögren (f. 1930), ein forfattarskap som strekkjer seg over seks tiår. Han debuterte på 50-talet, men dette utvalet på norsk konsentrerer seg om dikta frå 80-talet og framover. I 80-åra skjedde det ei endring i lyrikken til Sjögren. Han gjekk frå å vere ein slags kompromisslaus lyrisk realist, som kjempa mot alle tendensar til poetiske omskrivingar, til å bli meir spørjande og open.
Underleg uvant
Det er noko djupt originalt, underleg og uvant, men også uhyre vent med dei mørke setningane og innsiktene Sjögrens dikt rugar over. Versa er på same tid gåtefulle og uhyre krystallklare, og det er ikkje berre lesaren som kjennar at noko sviktar og glepp under han, det skjer jo også i dikta: «Ei natt krøkjer seg / rundt ei anna natt / kan det finnast ein stad her / som ingen annan stad kan finnast.» Dikta hans grev liksom under grunnen dei sjølv står på, dei er svimlande.
På trass av mørket, eller på grunn av mørket, handlar dikta også om – i positiv forstand – det utsette og truga mennesket. Natur, fuglar, tre, årstidsskiftingar og landskap er sentrale element. Men ein festar seg like mykje ved det dynamiske, dei skiftande perspektiva, der ein i glimt ser frå dyr eller vekstars synsvinklar, og ikkje minst der strofene fangar samspelet mellom mennesket og dyr. Det er prosaisk, gåtefullt, spørjande, men linene antydar også moralske problem: «No fell snø/ frosten veg liv og død/ Vi kjøper frø til fuglane/ og gift til rottene./ Dette lærer oss ein del om våre liv».
Sterk rytme
Skrifta til Sjögren set seg gjennom med ein sterk, standhaftig rytme, ein får inntrykk av kontroll og ei rørsle med klar retning. Likevel tyt spørjinga, undringa, undergravinga, den eksistensielle smerta fram, som så å seie bevegar seg motsett veg, eller rører seg nedover eller oppover.
Lennart Sjögren er utan tvil ein av dei større nordiske poetane. Godt å ha han på norsk, i Jostein Sæbøes framifrå gjendikting. Utvalet er, med eit par unnatak, godt, konsistent, overtydande.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Dikt
Lennart Sjögren
Ein lysare eld
Gjendikta av Jostein Sæbøe
Nordsjøforlaget 2018
Ein lysare eld presenterer nærmast eit lengdesnitt av forfattarskapen til den svenske poeten Lennart Sjögren (f. 1930), ein forfattarskap som strekkjer seg over seks tiår. Han debuterte på 50-talet, men dette utvalet på norsk konsentrerer seg om dikta frå 80-talet og framover. I 80-åra skjedde det ei endring i lyrikken til Sjögren. Han gjekk frå å vere ein slags kompromisslaus lyrisk realist, som kjempa mot alle tendensar til poetiske omskrivingar, til å bli meir spørjande og open.
Underleg uvant
Det er noko djupt originalt, underleg og uvant, men også uhyre vent med dei mørke setningane og innsiktene Sjögrens dikt rugar over. Versa er på same tid gåtefulle og uhyre krystallklare, og det er ikkje berre lesaren som kjennar at noko sviktar og glepp under han, det skjer jo også i dikta: «Ei natt krøkjer seg / rundt ei anna natt / kan det finnast ein stad her / som ingen annan stad kan finnast.» Dikta hans grev liksom under grunnen dei sjølv står på, dei er svimlande.
På trass av mørket, eller på grunn av mørket, handlar dikta også om – i positiv forstand – det utsette og truga mennesket. Natur, fuglar, tre, årstidsskiftingar og landskap er sentrale element. Men ein festar seg like mykje ved det dynamiske, dei skiftande perspektiva, der ein i glimt ser frå dyr eller vekstars synsvinklar, og ikkje minst der strofene fangar samspelet mellom mennesket og dyr. Det er prosaisk, gåtefullt, spørjande, men linene antydar også moralske problem: «No fell snø/ frosten veg liv og død/ Vi kjøper frø til fuglane/ og gift til rottene./ Dette lærer oss ein del om våre liv».
Sterk rytme
Skrifta til Sjögren set seg gjennom med ein sterk, standhaftig rytme, ein får inntrykk av kontroll og ei rørsle med klar retning. Likevel tyt spørjinga, undringa, undergravinga, den eksistensielle smerta fram, som så å seie bevegar seg motsett veg, eller rører seg nedover eller oppover.
Lennart Sjögren er utan tvil ein av dei større nordiske poetane. Godt å ha han på norsk, i Jostein Sæbøes framifrå gjendikting. Utvalet er, med eit par unnatak, godt, konsistent, overtydande.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Lennart Sjögren er utan tvil ein av dei større nordiske
poetane.
Fleire artiklar
Utvalsleiar Line Eldring leverer NOU-rapporten om EØS-avtalen til utanriksminister Espen Barth Eide (Ap).
Foto: Terje Pedersen / NTB
Kva er alternativet til EØS-medlemskap?
Anna Kleiva er forfattar og omsetjar.
Foto: Privat
Anna Kleiva er ny diktskribent i Dag og Tid
«Eg ser fram til å arbeida meir med einskilde dikt frå ulike forfattarar.»
Sofi Oksanen er av dei forfattarane som har fått flest prisar i Norden. Bøkene hennar er omsette til 46 språk. Biletet er frå bokmessa i Wien i 2022.
Foto: Nicola Montfort / Wikimedia Commons
Vald mot kvinner som våpen
Sofi Oksanen ønskte å skrive ei bok som er tilgjengeleg for vanlege lesarar, som kan lesast utan kart og utan at ein treng følgje krigsnyhenda dag for dag. At essayet Putins krig mot kvinner skulle bli så skremmande, såg ho ikkje heilt for seg.
For Balázs Orbán, som er politisk rådgjevar for statsministeren, er jobben å halda fast ved dei langsiktige måla til regjeringa mellom alle dei mindre og større oppgåvene i kvardagen.
Foto frå heimesida til Orbán Balázs i regjeringa
Verda ifølgje Orbán
BUDAPEST: I ei ny bok fortel ideologen til Viktor Orbán korleis Ungarn vil utfordra den liberale verdsordninga. Weekendavisen har møtt han.
Gjengkrim – ein varsla katastrofe
Det går knapt ein dag utan grove valdshendingar i Oslo. Bak står gjengar og mektige kriminelle nettverk som har vakse fram dei siste ti åra.
Papiravisa