JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Fortid og notid

Hélène Cixous slår rot ein stad ho aldri har budd: Osnabrück.

Hélène Cixous forfattar, poet, litteraturvitar, dramatikar og filosof.

Hélène Cixous forfattar, poet, litteraturvitar, dramatikar og filosof.

Foto: Claude Turong Ngoc / Wikipedia

BokMeldingar

Fortid og notid

Hélène Cixous slår rot ein stad ho aldri har budd: Osnabrück.

Hélène Cixous forfattar, poet, litteraturvitar, dramatikar og filosof.

Hélène Cixous forfattar, poet, litteraturvitar, dramatikar og filosof.

Foto: Claude Turong Ngoc / Wikipedia

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2563
20230324
2563
20230324

Roman

Hélène Cixous:

Ruinar på ryddige rekker

Omsett av Grete Kleppen
Solum Bokvennen

Mellom 1996 og 2023 er det utgitt åtte titlar av Hélène Cixous på norsk, sju av dei er omsette av Grete Kleppen. Ho fekk Bastianprisen i 2007 for omsetjinga av Blendverk. Cixous skal derfor vere godt kjend for eit litteraturinteressert publikum, og årets bok er den siste i ein kvartett som omfattar Osnabrück (på norsk 2003), Från Osnabrück station till Jerusalem (på svensk 2021) og 1938, netter (på norsk 2021).

Under eitt er kvartetten ein rekonstruksjon og ei erindring kring mora Ève Klein og familien og miljøet i Osnabrück i mellomkrigstida, før jødane blei fengsla og sende i døden eller kom seg unna i eksil for aldri meir å vende tilbake. Men hos Cixous vender dei tilbake, ikkje for å bli, men på invitasjon frå styresmaktene reiser ho saman med mora til Osnabrück i 1985 i ei slags forsoning med dei overlevande. I 2018 reiser Hélène Cixous aleine til Osnabrück for å ta imot ein medalje for forfattarskapet sitt.

Kring slike fakta spinn ho ei personleg, biografisk og essayistisk historie som femner lange liner bakover. Osnabrück står sentralt som vertsby for freden i Westfalen i 1648 etter den øydeleggjande 30-årskrigen, der hekseprosessane tok livet av fleire hundre kvinner, tidas jordmødrer, torturerte og utsette for vassprøva, og denne koplinga til mora Ève, også jordmor, er elegant turnert og innlemma i den løpande teksten. Dei oppløyser all tid og gjer alt samtidig, og opnar for at dei overgrepa som er historie, også kunne ha hendt i dag, utanfor tid og rom.

Det er altså det samtidige som er Cixous’ agenda. Her speler ho både på den store klassiske litteraturen med Shakespeare og Homer samtidig som ho flettar inn personlege opplevingar og byggjer ein parallell mellom seg sjølv og mora Ève. Forfølging og flukt, statsborgarskap og identitet, står sentralt.

Hélène Cixous voks opp i Oran i Algerie saman med mora, men da FNL overtok makta, blei alle med fransk statsborgarskap utviste. Slik blei Frankrike det nye heimlandet, men erfaringane til mora sit i ryggmergen: Ha alltid kofferten pakka og klar for nye oppbrot.

Hos Cixous eksisterer fortida her og no, dei døde skal nemnast med namn, og det å vende tilbake til eige opphav står sentralt, for familien har ikkje flytta frå Osnabrück, dei har berre reist til ein tryggare stad, og dei som ikkje reiste, er der framleis som snublesteinar.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Hélène Cixous:

Ruinar på ryddige rekker

Omsett av Grete Kleppen
Solum Bokvennen

Mellom 1996 og 2023 er det utgitt åtte titlar av Hélène Cixous på norsk, sju av dei er omsette av Grete Kleppen. Ho fekk Bastianprisen i 2007 for omsetjinga av Blendverk. Cixous skal derfor vere godt kjend for eit litteraturinteressert publikum, og årets bok er den siste i ein kvartett som omfattar Osnabrück (på norsk 2003), Från Osnabrück station till Jerusalem (på svensk 2021) og 1938, netter (på norsk 2021).

Under eitt er kvartetten ein rekonstruksjon og ei erindring kring mora Ève Klein og familien og miljøet i Osnabrück i mellomkrigstida, før jødane blei fengsla og sende i døden eller kom seg unna i eksil for aldri meir å vende tilbake. Men hos Cixous vender dei tilbake, ikkje for å bli, men på invitasjon frå styresmaktene reiser ho saman med mora til Osnabrück i 1985 i ei slags forsoning med dei overlevande. I 2018 reiser Hélène Cixous aleine til Osnabrück for å ta imot ein medalje for forfattarskapet sitt.

Kring slike fakta spinn ho ei personleg, biografisk og essayistisk historie som femner lange liner bakover. Osnabrück står sentralt som vertsby for freden i Westfalen i 1648 etter den øydeleggjande 30-årskrigen, der hekseprosessane tok livet av fleire hundre kvinner, tidas jordmødrer, torturerte og utsette for vassprøva, og denne koplinga til mora Ève, også jordmor, er elegant turnert og innlemma i den løpande teksten. Dei oppløyser all tid og gjer alt samtidig, og opnar for at dei overgrepa som er historie, også kunne ha hendt i dag, utanfor tid og rom.

Det er altså det samtidige som er Cixous’ agenda. Her speler ho både på den store klassiske litteraturen med Shakespeare og Homer samtidig som ho flettar inn personlege opplevingar og byggjer ein parallell mellom seg sjølv og mora Ève. Forfølging og flukt, statsborgarskap og identitet, står sentralt.

Hélène Cixous voks opp i Oran i Algerie saman med mora, men da FNL overtok makta, blei alle med fransk statsborgarskap utviste. Slik blei Frankrike det nye heimlandet, men erfaringane til mora sit i ryggmergen: Ha alltid kofferten pakka og klar for nye oppbrot.

Hos Cixous eksisterer fortida her og no, dei døde skal nemnast med namn, og det å vende tilbake til eige opphav står sentralt, for familien har ikkje flytta frå Osnabrück, dei har berre reist til ein tryggare stad, og dei som ikkje reiste, er der framleis som snublesteinar.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Kvart år i perioden 1990–2021 har om lag éin million menneske globalt døydd som følgje av antibiotikaresistens.

Kvart år i perioden 1990–2021 har om lag éin million menneske globalt døydd som følgje av antibiotikaresistens.

Foto: Cornelius Poppe / NTB

HelseSamfunn

Framtidsrapport frå bakteriefronten

At antibiotika skal slutte å verke, er den store skrekken for helsevesenet verda over. Vi dykkar ned i den grundigaste prognosen som nokon gong er utført for dødsfall som følgje av motstandsdyktige bakteriar.

Christiane Jordheim Larsen
Kvart år i perioden 1990–2021 har om lag éin million menneske globalt døydd som følgje av antibiotikaresistens.

Kvart år i perioden 1990–2021 har om lag éin million menneske globalt døydd som følgje av antibiotikaresistens.

Foto: Cornelius Poppe / NTB

HelseSamfunn

Framtidsrapport frå bakteriefronten

At antibiotika skal slutte å verke, er den store skrekken for helsevesenet verda over. Vi dykkar ned i den grundigaste prognosen som nokon gong er utført for dødsfall som følgje av motstandsdyktige bakteriar.

Christiane Jordheim Larsen
Sauene er henta ned frå fjellet til garden til familien Lützen i Sydradalur for å bli klipte. Ein gong sa dei at ull var gull, men slik er det ikkje lenger. No blir det meste av ulla brend.

Sauene er henta ned frå fjellet til garden til familien Lützen i Sydradalur for å bli klipte. Ein gong sa dei at ull var gull, men slik er det ikkje lenger. No blir det meste av ulla brend.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature

Om sau og sjølvstende

Amerika har Kennedy-klanen, Færøyane har Patursson-klanen – og 70.000 sauer.

Hallgeir Opedal
Sauene er henta ned frå fjellet til garden til familien Lützen i Sydradalur for å bli klipte. Ein gong sa dei at ull var gull, men slik er det ikkje lenger. No blir det meste av ulla brend.

Sauene er henta ned frå fjellet til garden til familien Lützen i Sydradalur for å bli klipte. Ein gong sa dei at ull var gull, men slik er det ikkje lenger. No blir det meste av ulla brend.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature

Om sau og sjølvstende

Amerika har Kennedy-klanen, Færøyane har Patursson-klanen – og 70.000 sauer.

Hallgeir Opedal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis