Endringar til godt og vondt
Birger Emanuelsen skriv om folk slik at ein trur på det.
Birger Emanuelsen har skrive både romanar, essay og sakprosa etter debuten i 2012.
Foto: Christopher Helberg
Forteljingar
Birger Emanuelsen:
Resten brenner vi
Bonnier Norsk Forlag
Det skal liksom karakterisera folk negativt når ein omtaler dei som lukkejegerar, men det er vel heller få ulukkejegerar i verda, med unnatak av folk på jakt etter martyrpoeng, men dei finn jo lukka i ulukka.
I den nye boka til Birger Emanuelsen møter me mange ulike personar, kvar i si soge, på sett og vis, sjølv om nokre av sogene er meir omfattande enn andre. Her er det ein del korte skisser, til dømes den heller beiske «Til svigerfar», om Ingemar som har planen klar for løynleg feiring om og når svigerfaren endeleg er borte. Ei anna skisse er om fiskaren Gjever som fiskar på ein heilag plass, får ei mengd sjøaure, men også ei nise, og som får straffa for misferda si når han kjem til land.
Det er likevel i dei litt lengre forteljingane lesaren finn mest å festa seg ved. Mellom dei er det nokre som står fram som særleg interessante. Desse tekstane har ulike tema, men dei liknar kvarandre på det viset at handlingane til personane karakteriserer dei, slik at dei ikkje treng skildrast ved utsjånad eller påstandar om eigenskapar. Dei er, det er det viktige.
Godt blikk
I ei av forteljingane grip mannen i teksten eit krus frå eit skap, på kruset står det noko slikt som «Verdas beste far», og det kruset har kona til mannen kjøpt til han som julegåve frå borna, ei jul då det berre var dei to i huset. Då var truleg ungane store og utflytta, men det seier teksten ingenting om. Heller ikkje om desse borna visste om gåva. Dette er berre ei ørlita sak som ein fort kan oversjå, men også eit døme på det blikket Emanuelsen har for personane sine.
I nokre av tekstane kan ein ane ei uvisse som hovudpersonen kjenner andsynes andre, til dels også eit trugsmål. Menn er stundom litt skumle og ubegripelege i desse tekstane, ein er ikkje sikker på kva dei kan finna på, og dei ser nokre gonger ut til å ha ein slags intuitiv idé om at lovene og reglane som ordnar menneskelivet, ikkje er heilage, dei er i grunnen berre påfunn.
Ja, dette vert ikkje sagt, men sidan det jo er sanning, nemner eg det her. Og nokre av mennene hjå Emanuelsen, helst slike som har levd ei stund, ser ut til å kjempa litt med seg sjølv for å akseptera påbod utanfrå. I «Åremål» kan ein tenkja at dette til dømes gjeld eigedomsretten. Ein mann er hyra inn til å henta ein eldre kar ut frå eit sel som nokre byfolk har kjøpt, eit sel den eldre karen har leigd i alle år. Korleis kjem det til å gå?
Originalt
Nokre finn lukka i det som står fast, andre søkjer ho i endringar. Slike kan finna stad, som me veit, til godt og vondt. Men om ei endring er god, er ho ikkje alltid like god å halda fast ved. It’s hard to stay changed, som dei seier vestpå. Det røyner ein fiskar i novella eller forteljinga «Grunnstøting», der alkoholisme er eit tema, og endringa er ein varig prosess, ikkje eit resultat.
Den beste forteljinga er, slik eg ser det, «Emissærens datter». Teksten har mange fine detaljar, og ein vert gripen av det som skjer, og av den sannsynlegvis alvorleg sjuke, men djupt inspirerte emissæren, ein heilag mann med eit kall som kapital, men også truleg ved fronten i indre strid mellom gud og djevel, slik dottera observerer han.
Resten brenner vi er ei original samling av tekstar skrivne av ein forfattar som veit korleis folk er, både i det individuelle og eksklusive og i det sams menneskelege.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Forteljingar
Birger Emanuelsen:
Resten brenner vi
Bonnier Norsk Forlag
Det skal liksom karakterisera folk negativt når ein omtaler dei som lukkejegerar, men det er vel heller få ulukkejegerar i verda, med unnatak av folk på jakt etter martyrpoeng, men dei finn jo lukka i ulukka.
I den nye boka til Birger Emanuelsen møter me mange ulike personar, kvar i si soge, på sett og vis, sjølv om nokre av sogene er meir omfattande enn andre. Her er det ein del korte skisser, til dømes den heller beiske «Til svigerfar», om Ingemar som har planen klar for løynleg feiring om og når svigerfaren endeleg er borte. Ei anna skisse er om fiskaren Gjever som fiskar på ein heilag plass, får ei mengd sjøaure, men også ei nise, og som får straffa for misferda si når han kjem til land.
Det er likevel i dei litt lengre forteljingane lesaren finn mest å festa seg ved. Mellom dei er det nokre som står fram som særleg interessante. Desse tekstane har ulike tema, men dei liknar kvarandre på det viset at handlingane til personane karakteriserer dei, slik at dei ikkje treng skildrast ved utsjånad eller påstandar om eigenskapar. Dei er, det er det viktige.
Godt blikk
I ei av forteljingane grip mannen i teksten eit krus frå eit skap, på kruset står det noko slikt som «Verdas beste far», og det kruset har kona til mannen kjøpt til han som julegåve frå borna, ei jul då det berre var dei to i huset. Då var truleg ungane store og utflytta, men det seier teksten ingenting om. Heller ikkje om desse borna visste om gåva. Dette er berre ei ørlita sak som ein fort kan oversjå, men også eit døme på det blikket Emanuelsen har for personane sine.
I nokre av tekstane kan ein ane ei uvisse som hovudpersonen kjenner andsynes andre, til dels også eit trugsmål. Menn er stundom litt skumle og ubegripelege i desse tekstane, ein er ikkje sikker på kva dei kan finna på, og dei ser nokre gonger ut til å ha ein slags intuitiv idé om at lovene og reglane som ordnar menneskelivet, ikkje er heilage, dei er i grunnen berre påfunn.
Ja, dette vert ikkje sagt, men sidan det jo er sanning, nemner eg det her. Og nokre av mennene hjå Emanuelsen, helst slike som har levd ei stund, ser ut til å kjempa litt med seg sjølv for å akseptera påbod utanfrå. I «Åremål» kan ein tenkja at dette til dømes gjeld eigedomsretten. Ein mann er hyra inn til å henta ein eldre kar ut frå eit sel som nokre byfolk har kjøpt, eit sel den eldre karen har leigd i alle år. Korleis kjem det til å gå?
Originalt
Nokre finn lukka i det som står fast, andre søkjer ho i endringar. Slike kan finna stad, som me veit, til godt og vondt. Men om ei endring er god, er ho ikkje alltid like god å halda fast ved. It’s hard to stay changed, som dei seier vestpå. Det røyner ein fiskar i novella eller forteljinga «Grunnstøting», der alkoholisme er eit tema, og endringa er ein varig prosess, ikkje eit resultat.
Den beste forteljinga er, slik eg ser det, «Emissærens datter». Teksten har mange fine detaljar, og ein vert gripen av det som skjer, og av den sannsynlegvis alvorleg sjuke, men djupt inspirerte emissæren, ein heilag mann med eit kall som kapital, men også truleg ved fronten i indre strid mellom gud og djevel, slik dottera observerer han.
Resten brenner vi er ei original samling av tekstar skrivne av ein forfattar som veit korleis folk er, både i det individuelle og eksklusive og i det sams menneskelege.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.