JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Eit geografisk, mentalt og litterært utskjer

Romanen kan lesast som ein samfunns- og samtidskritikk: korleis den moderne verda verkar inn på den mentale og psykiske helsa vår.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Bergsveinn Birgisson er nominert til Nordisk råds litteraturpris to gonger.

Bergsveinn Birgisson er nominert til Nordisk råds litteraturpris to gonger.

Foto: Helge Skodvin

Bergsveinn Birgisson er nominert til Nordisk råds litteraturpris to gonger.

Bergsveinn Birgisson er nominert til Nordisk råds litteraturpris to gonger.

Foto: Helge Skodvin

3707
20220107
3707
20220107

Roman

Bergsveinn Birgisson:

Kolbeinsøy

Vigmostad & Bjørke

Islendingen Bergsveinn Birigisson er komen med ein ny roman kalla Kolbeinsøy. Handlinga er kort fortalt at forteljaren, hovudpersonen i boka, ein akademikar som underviser ved ein høgre utdanningsinstitusjon, vitjar venen som er lagd inn på ei psykiatrisk avdeling på grunn av depresjon.

Samtalane mellom dei to fører til personleg sjelelege granskingar for begge, og etter kvart vert forteljaren òg råka av alvorlege mentale og sjelelege kvalar. Ein beinhard kvinneleg sjukepleiar passar på den innlagde venen, slik at hovudpersonen ikkje skal koma til å skipla det psykiatriske opphaldet. Venen får difor besøksforbod. Etter kvart vert opphaldet så utoleleg for begge dei nære venene at hovudpersonen røvar pasienten med seg, med sjukepleiaren stendig i hælane.

Sivilisasjonsflukt

Røvartokta resulterer i ein skikkeleg road movie-tur rundt omkring på Island med uventa hendingar rundt neste sving. Turen kan lesast som ei flukt frå sivilisasjonen – ei reise som vert meir og meir utfordrande med den aggressive sjukepleiaren på jakt etter dei to flyktningane.

Reisa vert avslutta heilt nord på Kolbeinsøy, ei ugjestmild og gradvis eroderande øy som har vorte til ved tidlegare vulkanutbrot. I dag er det knapt nok råd å koma seg i land der på skapleg vis, og langt mindre er det mogeleg for nokon å verta verande. I romanen vert øya kalla for eit skjer.

Som fleire av dei andre bøkene til Bergsveinn kan også Kolbeinsøy tolkast på ulike måtar. Boka kan lesast som ein rein action-roman. Frå byrjing til slutt utgjer den ytre forteljinga ein spenningsroman i fire kapittel, der det finst særleg mykje ytre action i dei tre siste kapitla.

På road movie-turen gjennom fleire av landskapa på Island dukkar den eine action-hendinga opp etter den andre. Særleg er ein forrykande snøskutertur på Vatnajökull forvitneleg, ein tur som hovudpersonen kjem fysisk dårleg ut av. Båtturen ut til Kolbeinsøy i slutten av romanen er eit dramatisk høgdepunkt.

Samtidskritikk

Elles kan boka lesast som ein samfunns- og samtidskritikk med vekt på korleis den moderne verda verkar inn på den mentale og psykiske helsa vår, og korleis me forvaltar ressursane våre. Ikkje minst kan boka lesast meir konkret som ein kritikk av helsevesenet, med særleg vekt på den psykiatriske praksisen der.

I Kolbeinsøy nyttar Bergsveinn ofte absurde verkemiddel for å få fram bodskapen. Her er avstanden kort til det absurde teateret, som Bergsveinn lenge har vore fascinert av. Det meiningslause i kvardagslivet i ei verd som mennesket ikkje forstår, der verdiar smuldrar og går i oppløysing, der trugande hendingar overvelder menneska, der menneskeleg einsemd og hjelpeløyse dominerer, og i kampen mot det som trugar og undertrykkjer, nyttar forfattaren absurde verkemiddel.

Den bundne og teipa kvinnelege sjukepleiaren i bagasjerommet i bilen til dei to flyktningane, og ikkje minst episoden då sjukepleiaren vert dregen opp på Kolbeinsøy og forlaten i grønska øvst på skjeret, er absurde døme.

Heilt til sist i romanen finst ein grafisk parafrase av den italienske renessansekunstnaren Sandro Botticellis framstilling «Venus’ fødsel» – Venus som vert fødd av havbølgjene – noko som kan tolkast som at road movie-turen ikkje berre har vore dystopisk, men at Kolbeinsøy også symboliserer håp om liv.

Gunnstein Akselberg

Gunnstein Akselberg er professor emeritus i nordisk språkvitskap ved Universitetet i Bergen.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Bergsveinn Birgisson:

Kolbeinsøy

Vigmostad & Bjørke

Islendingen Bergsveinn Birigisson er komen med ein ny roman kalla Kolbeinsøy. Handlinga er kort fortalt at forteljaren, hovudpersonen i boka, ein akademikar som underviser ved ein høgre utdanningsinstitusjon, vitjar venen som er lagd inn på ei psykiatrisk avdeling på grunn av depresjon.

Samtalane mellom dei to fører til personleg sjelelege granskingar for begge, og etter kvart vert forteljaren òg råka av alvorlege mentale og sjelelege kvalar. Ein beinhard kvinneleg sjukepleiar passar på den innlagde venen, slik at hovudpersonen ikkje skal koma til å skipla det psykiatriske opphaldet. Venen får difor besøksforbod. Etter kvart vert opphaldet så utoleleg for begge dei nære venene at hovudpersonen røvar pasienten med seg, med sjukepleiaren stendig i hælane.

Sivilisasjonsflukt

Røvartokta resulterer i ein skikkeleg road movie-tur rundt omkring på Island med uventa hendingar rundt neste sving. Turen kan lesast som ei flukt frå sivilisasjonen – ei reise som vert meir og meir utfordrande med den aggressive sjukepleiaren på jakt etter dei to flyktningane.

Reisa vert avslutta heilt nord på Kolbeinsøy, ei ugjestmild og gradvis eroderande øy som har vorte til ved tidlegare vulkanutbrot. I dag er det knapt nok råd å koma seg i land der på skapleg vis, og langt mindre er det mogeleg for nokon å verta verande. I romanen vert øya kalla for eit skjer.

Som fleire av dei andre bøkene til Bergsveinn kan også Kolbeinsøy tolkast på ulike måtar. Boka kan lesast som ein rein action-roman. Frå byrjing til slutt utgjer den ytre forteljinga ein spenningsroman i fire kapittel, der det finst særleg mykje ytre action i dei tre siste kapitla.

På road movie-turen gjennom fleire av landskapa på Island dukkar den eine action-hendinga opp etter den andre. Særleg er ein forrykande snøskutertur på Vatnajökull forvitneleg, ein tur som hovudpersonen kjem fysisk dårleg ut av. Båtturen ut til Kolbeinsøy i slutten av romanen er eit dramatisk høgdepunkt.

Samtidskritikk

Elles kan boka lesast som ein samfunns- og samtidskritikk med vekt på korleis den moderne verda verkar inn på den mentale og psykiske helsa vår, og korleis me forvaltar ressursane våre. Ikkje minst kan boka lesast meir konkret som ein kritikk av helsevesenet, med særleg vekt på den psykiatriske praksisen der.

I Kolbeinsøy nyttar Bergsveinn ofte absurde verkemiddel for å få fram bodskapen. Her er avstanden kort til det absurde teateret, som Bergsveinn lenge har vore fascinert av. Det meiningslause i kvardagslivet i ei verd som mennesket ikkje forstår, der verdiar smuldrar og går i oppløysing, der trugande hendingar overvelder menneska, der menneskeleg einsemd og hjelpeløyse dominerer, og i kampen mot det som trugar og undertrykkjer, nyttar forfattaren absurde verkemiddel.

Den bundne og teipa kvinnelege sjukepleiaren i bagasjerommet i bilen til dei to flyktningane, og ikkje minst episoden då sjukepleiaren vert dregen opp på Kolbeinsøy og forlaten i grønska øvst på skjeret, er absurde døme.

Heilt til sist i romanen finst ein grafisk parafrase av den italienske renessansekunstnaren Sandro Botticellis framstilling «Venus’ fødsel» – Venus som vert fødd av havbølgjene – noko som kan tolkast som at road movie-turen ikkje berre har vore dystopisk, men at Kolbeinsøy også symboliserer håp om liv.

Gunnstein Akselberg

Gunnstein Akselberg er professor emeritus i nordisk språkvitskap ved Universitetet i Bergen.

I Kolbeinsøy
nyttar Bergsveinn ofte absurde
verkemiddel for
å få fram bod­skapen.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Foto: Leikny Havik

BokMeldingar

Frank Rossavik har skrive ei rørande bok om korleis eit høyrselstap kan påverka kven du blir.

ErikMartiniussen
Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Frank Rossavik er sakprosaforfattar og kommentator i Aftenposten. Like før han fylte fire år, forsvann nesten all høyrsel.

Foto: Leikny Havik

BokMeldingar

Frank Rossavik har skrive ei rørande bok om korleis eit høyrselstap kan påverka kven du blir.

ErikMartiniussen
Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis