Bok
Ei skattkiste av ei bok frå ein sjølvlærd kulturberar
Det var eit vakkert tiltak av Samlaget å samla ei slik varig retrospektivutstilling av Johannes Gjerdåkers grannhøyrde tolkingskunst mellom bokpermar. Ikkje berre vakkert, men viktig òg.
Johannes Gjerdåker (1936–2020) var gjendiktar og historikar.Johannes Gjerdåker (1936–2020) var gjendiktar og historikar.
Foto: Vestland fylkeskommuneFoto: Vestland fylkeskommune
Dikt
Den eine gongen eg snakka med Johannes Gjerdåker på telefon, må ha vore i august ein gong for meir enn ti år sidan. Etter ein ålmenn litteraturprat, der han som alltid hadde mykje på hjarta, spurde eg korleis det stod til med han sjølv: Var han elles ved god helse og godt mot? Nja, han lika ikkje varmen så godt lenger, den gjorde han berre slapp og trøytt: «Du veit, hundedagane – allereie romarane klaga seg over hundedagane!»
Svaret var karakteristisk for mannen: Dei mest kvardagslege tema kunne utløysa ein historisk referanse – og det var ein fest å høyra på. (Samstundes som eg tenkte ved meg sjølv at romarane vel nådde til skotskegrensa, men aldri så langt nord som til Voss, og at det nok var ein heilt annan hete dei klaga over i tida kring Ferragosto.)
Eg møtte Gjerdåker berre éin gong, og fekk då oppleva korleis ei opplesing av gjendiktingar vart til fengslande miniføredrag over litteratur og historie på ståande fot. Finst det i det heile slike langt på veg sjølvlærde flogvit og kulturberarar som Gjerdåker lenger? Smaløygde spesialistar, ja, i fleng, og dei vaktar sine revir med flid. Men ævesstudentar og verdsborgarar i bokallheimen? Eg har mine tvil.
Musikalitet
Den næraste åndsfrenden og grannen i vårt grisgrendte kulturlandskap i så måte var nok den nesten tjue år eldre autodidakten Olav H. Hauge. Men som attdiktarar er dei to heller ulike.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
