Ei fløymande diktkjelde
Almanakk er ei kjelde av tanke-, gru- og gledevekkande dikt.
Håvard Rem er forfattar og journalist i Dag og Tid.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Dikt
Håvard Rem:
Almanakk. 365 dikt
Cappelen Damm
Det er åtte år sidan Håvard Rem gav ut den omfangsrike diktsamlinga 30–40–50 på Schibsted. I år er han tilbake på Cappelen Damm med si tolvte samling, Almanakk. Her er det eitt dikt for kvar av årets dagar frå 1. januar til 31. desember, til saman 450 sider. Dagane er markerte med tal og notat i margen. Ei mengd nasjonale og internasjonale hendingar i tillegg til internasjonalt vedtekne merkedagar har fått eigne dikt.
Likskapen med 30–40–50 er at Håvard Rem insisterer på at lesaren må vera open for eit vell av skiftande uttrykksformer: korte ordspel, uventa bøner, underfundige anekdotar, nidviser, haiku, songtekstar, kortdikt, kjente diktstrofer eller salmar som vert parodierte, balladar, stev og blues. Nokre få dikt er gjenbruk frå tidlegare bøker, og så får me formfullenda sonettar som eit kjærkome, tilbakevendande innslag. Inntakande vakre skildringar av årets gang kan brått skifte med sonettar om vald mot kvinner. Det er stram struktur i virvaret, men det er få grenser for kva som kan finne vegen inn i denne diktarens univers.
Skråblikk
I tillegg er dikta skrivne både på bokmål og på nynorsk, ja, innimellom òg på den særeigne syngjande dialekten som poeten har høyrt kring seg i oppveksten. Boka gir eit mektig inntrykk av overflod, av energi, av ei inderleg og langvarig glede over språket og diktinga. Her er skråblikk på menneskelege veikskapar, ofte med bitande sjølvironi.
Nokre vers er dikta i sinne og indignasjon over terror og nedverdigande handlingar mot sårbare menneske. Andre stadar rammar spydige diktkommentarar dobbeltmoral og inkonsekvens. Og Rem er ikkje den som held seg med eit sett føreseielege, korrekte haldningar og kan plasserast i bås eller bande. Uredd skriv han det han meiner, og det han ser. Ein kan vera samd eller usamd, men han gir det form og farge og skapar eit trøkk eller opnar for ein lått, slik at ein vert lysten på meir.
Han vågar å skriva med glimt i auget om dei mest alvorlege ting, og han kan dikta ei uventa bøn om heilt aktuelle hendingar. Ein veit aldri kva verseform neste tema vert handsama i, eller kva temaet på neste side er. Slik held poeten lesaren nysgjerrig. Eit vakkert dikt med vandrelinje omhandlar tankar ein kan ha om nokon ein nesten vart i lag med. Det sluttar slik:
Vinterhiet vernet varmen
under fjell og bre og nordlys
Nesten ble det oss i livet
Samsøvn i et flyktig sollys
Alt vi bygde hver for oss
skulle tid og alder rive
Urørt det som nesten ble
Nesten ble det oss i livet
Variert persongalleri
Eit innslag som må nemnast, er dei mange dikta som omhandlar personar. Det er eit variert persongalleri som seier mykje om poetens vide og folkelege orientering. Nokre få døme her: Halldis Moren Vesaas, Aud Schønemann, Jahn Teigen, Maren Ueland, Whitney Houston, Marianne Ihlen og Per Jorsett.
I margen viser poeten ikkje berre til datoen for dagen, men her er fleire tal som heile tida viser til fleire ulike løp: eit livsløp frå 1 til 91, parallelt med dette dukkar det av og til opp svangerskapsveker til eit barnebarn, her er klokkeslettet i eit døger og åra i ein historisk periode på jorda frå siste istid til i dag. Ein tankevekkjande og forunderleg original måte å skape fleire samtidige perspektiv på tidsomgrepet medan ein les.
Almanakk har vorte ei fløymande kjelde av tankevekkande, gruvekkande og gledevekkande dikt. Her står Rem fram med alle sin varierte uttrykksformer, og når han er på sitt beste her, er han betre enn nokon gong. Tid er sjølvsagt eit tilbakevendande tema i ein almanakk, anten det er i den vare skildringa av møtet med Halldis Moren Vesaas eller det livsløpsdokumenterande minnediktet til stolen Gravity, som må ende sine dagar, dei vakre kjærleiksømme dikta om barnebarnet som er undervegs, eller desse vakre linjene:
Men du er som et timeglass. Jeg strømmer/ sekundvis gjennom midjen din som sorger,/ som stillheter og gleder du gir form.
Helge Torvund
Helge Torvund er forfattar.
Boka vert meld av ein ekstern meldar, sidan Håvard Rem er tilsett
i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Dikt
Håvard Rem:
Almanakk. 365 dikt
Cappelen Damm
Det er åtte år sidan Håvard Rem gav ut den omfangsrike diktsamlinga 30–40–50 på Schibsted. I år er han tilbake på Cappelen Damm med si tolvte samling, Almanakk. Her er det eitt dikt for kvar av årets dagar frå 1. januar til 31. desember, til saman 450 sider. Dagane er markerte med tal og notat i margen. Ei mengd nasjonale og internasjonale hendingar i tillegg til internasjonalt vedtekne merkedagar har fått eigne dikt.
Likskapen med 30–40–50 er at Håvard Rem insisterer på at lesaren må vera open for eit vell av skiftande uttrykksformer: korte ordspel, uventa bøner, underfundige anekdotar, nidviser, haiku, songtekstar, kortdikt, kjente diktstrofer eller salmar som vert parodierte, balladar, stev og blues. Nokre få dikt er gjenbruk frå tidlegare bøker, og så får me formfullenda sonettar som eit kjærkome, tilbakevendande innslag. Inntakande vakre skildringar av årets gang kan brått skifte med sonettar om vald mot kvinner. Det er stram struktur i virvaret, men det er få grenser for kva som kan finne vegen inn i denne diktarens univers.
Skråblikk
I tillegg er dikta skrivne både på bokmål og på nynorsk, ja, innimellom òg på den særeigne syngjande dialekten som poeten har høyrt kring seg i oppveksten. Boka gir eit mektig inntrykk av overflod, av energi, av ei inderleg og langvarig glede over språket og diktinga. Her er skråblikk på menneskelege veikskapar, ofte med bitande sjølvironi.
Nokre vers er dikta i sinne og indignasjon over terror og nedverdigande handlingar mot sårbare menneske. Andre stadar rammar spydige diktkommentarar dobbeltmoral og inkonsekvens. Og Rem er ikkje den som held seg med eit sett føreseielege, korrekte haldningar og kan plasserast i bås eller bande. Uredd skriv han det han meiner, og det han ser. Ein kan vera samd eller usamd, men han gir det form og farge og skapar eit trøkk eller opnar for ein lått, slik at ein vert lysten på meir.
Han vågar å skriva med glimt i auget om dei mest alvorlege ting, og han kan dikta ei uventa bøn om heilt aktuelle hendingar. Ein veit aldri kva verseform neste tema vert handsama i, eller kva temaet på neste side er. Slik held poeten lesaren nysgjerrig. Eit vakkert dikt med vandrelinje omhandlar tankar ein kan ha om nokon ein nesten vart i lag med. Det sluttar slik:
Vinterhiet vernet varmen
under fjell og bre og nordlys
Nesten ble det oss i livet
Samsøvn i et flyktig sollys
Alt vi bygde hver for oss
skulle tid og alder rive
Urørt det som nesten ble
Nesten ble det oss i livet
Variert persongalleri
Eit innslag som må nemnast, er dei mange dikta som omhandlar personar. Det er eit variert persongalleri som seier mykje om poetens vide og folkelege orientering. Nokre få døme her: Halldis Moren Vesaas, Aud Schønemann, Jahn Teigen, Maren Ueland, Whitney Houston, Marianne Ihlen og Per Jorsett.
I margen viser poeten ikkje berre til datoen for dagen, men her er fleire tal som heile tida viser til fleire ulike løp: eit livsløp frå 1 til 91, parallelt med dette dukkar det av og til opp svangerskapsveker til eit barnebarn, her er klokkeslettet i eit døger og åra i ein historisk periode på jorda frå siste istid til i dag. Ein tankevekkjande og forunderleg original måte å skape fleire samtidige perspektiv på tidsomgrepet medan ein les.
Almanakk har vorte ei fløymande kjelde av tankevekkande, gruvekkande og gledevekkande dikt. Her står Rem fram med alle sin varierte uttrykksformer, og når han er på sitt beste her, er han betre enn nokon gong. Tid er sjølvsagt eit tilbakevendande tema i ein almanakk, anten det er i den vare skildringa av møtet med Halldis Moren Vesaas eller det livsløpsdokumenterande minnediktet til stolen Gravity, som må ende sine dagar, dei vakre kjærleiksømme dikta om barnebarnet som er undervegs, eller desse vakre linjene:
Men du er som et timeglass. Jeg strømmer/ sekundvis gjennom midjen din som sorger,/ som stillheter og gleder du gir form.
Helge Torvund
Helge Torvund er forfattar.
Boka vert meld av ein ekstern meldar, sidan Håvard Rem er tilsett
i Dag og Tid.
Boka gir eit mektig inntrykk av overflod, glede over språket og diktinga.
Fleire artiklar
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.
Foto: Frederik Ringnes / NTB
Husforsikring i hardt vêr
Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?
Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Vestre må avslutte konflikter og beklage
«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.
Foto: Ukrainian online sales
Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.