Lyrikk

Kari Anne Bye:

Eg bur her no

Samlaget

«Kjærleik er det einaste sanne og fullgyldige svar på menneskets livsproblem», seier Erich Fromm i The Art of Loving. For det å elska er verkeleg ei kunst, men kan òg vera vanskeleg og konfliktfylt. Nettopp kjærleikens ambivalens skriv Kari Anne Bye fint fram i den ferske diktsamlinga Eg bur her no, ei omfattande bok som er rik på dyrkjøpte innsikter: «eg kunne kjempe meg fram/ bite deg i leggen til det knasa til eg reiv ut sener/ stable meg på føtene/ slått det vesle sybordet etter farmor di i hovudet på deg/ til blodet rann ut av øyra.» Ganske sterk og valdeleg kost, må ein seia, men same dikt sluttar paradoksalt nok med desse vare tonane: «Vi stryk kvarandre/ kyssar. Eg ser det så klart./ No har vi makt til å såre kvarandre./ Eg er i ditt vald, du i mitt.»

Hjå Bye møter vi ein sterk vilje til å konfrontera kjærleikens problem head on, som dei seier på engelsk. Mest kvart dikt tematiserer kjærleikens makt i eit eller anna tonelag, ljost eller mørkt, og ganske ofte med ei humoristisk vinkling. Skrivemåten hennar er frisk og freidig, noko ein lett kan sjå i dei dikta eg siterer. Og poeten varierer og turnerer emnet sitt så sikkert at det aldri vert keisamt. Om kjærleikstapet, til dømes:

Dette toler eg ikkje fleire gongar

sa eg til meg sjølv

og bestemde meg for aldri

å gjere dette att.

Kjøpe sofa

flytte saman

bli elska

For kjærleiksgudinna Afrodite er ikkje lett å gjera til lags; ho skaltar og valtar med menneska alt som ho finn for godt. Som Eirik Vandvik seier det: «Vil nokon trasse henne, slår ho han ned utan nåde.» Eller hjå Bye: «Han/ ligg/ som eit vasslik/ og ulmar/ under overflata/ eksen min.»

Det er noko i opplegget i samlinga som får meg til å tenkja på Inger Hagerup, som òg investerte mykje av kvinnesjela si i diktinga, og som gjekk føre i å skriva om kvinnelege røynsler. Ho flytta til hovudstaden og realiserte planane om «å lese Freud og Marx og få meg en elsker»: «Jeg rømte fra min elskede,/ jeg sa mitt hus farvel,/ jeg vandret landeveiene/ alene med meg selv./ Jeg gikk meg vill i skogene,/ og nå er det blitt kveld».

Inger Hagerup sa i angst farvel til sitt hus, mens Bye full av sjølvtillit og med opne augo seier at Eg bur her no. Det er eit kraftfullt og sterkt diktarisk eg som taler i Byes diktsamling, eit eg som er medvite om seg sjølv og vågar å stilla krav til livet. Kanskje ligg det her ei von om at det rotfaste – det å høyra til ein stad – vinn over kjærleikens negativitet: «Eg vil jo berre kjenne meg heime!/ Ha ein plass å henge kleda mine, ha ein plass å sette tinga mine.»

Eg har tru på Kari Anne Bye. Ho er ein diktar vi kan venta oss mykje av i framtida.

Kjetil Berthelsen

Kjetil Berthelsen er litteraturvitar.