Noveller

Kristin Vego:

Se en siste gang på alt vakkert

Gyldendal

Georg Johannesen hevda tidt at mest alt han skreiv, var sitat, og slik er det gjerne oftast med alle, me har ikkje funne opp språket, og skulle me slumpa til å seia eller skriva noko originalt, har det helst slik ein gjæv status av di det er dårleg. Andre har sagt det betre før.

Men du skal radt sjå at dei berre siterte, dei òg. Den vakre tittelen på debutboka til Kristin Vego er eit slikt sitat, etter det ho skriv til sist i boka, og etter det ein kan sjå før den første novella, er det frå eit dagboksnotat av Virginia Woolf, men ho siterte nok, ho Virginia også, for oppmodinga er frå diktet «Fare Well» av Walter de la Mare i ei diktsamling som kom i 1918. Virginia har rett nok omsett det noko arkaiske thy til your, men ho lurer ikkje meg!

Kvardagsleg

Kor som er, har Kristin Vego levert ein solid debut, der skrivehandverket er av høg standard. Her er alt plausibelt, ein trur det som står og får inga plagsam påminning om at ein sit og les fiksjon.

Vego nyttar dei gode evnene som skribent til å skriva om det ein kan kalla kvardagslege hendingar, her er det ingen store og dramatiske plott, og skjer det noko særs, er det i periferien, det gjeld ikkje aktørane i teksten personleg. Dei har likevel nok med sitt.

Sentralt i desse novellene står det gjerne ei ung kvinne. Som oftast er ho i ein relasjon til ein mann eller ei kvinne, ho kan vera på veg ut or eller inn i eit slikt tilhøve, men det er ikkje sjeldan eit drag av einsemd over tekstane, ein lengt etter noko, kan henda eitkvart som ikkje er definert, truleg av di det ikkje er råd å definera det.

Banda personane er knytte til kvarandre med, er veikare enn dei emosjonelle kasta, samhaldet er uvisst, ein er i rørsle, men ein veit ikkje sikkert til kva eller kven. Dette er jo ei generell røynsle, ein veit kva ein er på veg bort frå, men helst når avstanden er vorten for stor til at det er råd å snu.

I somme av tekstane har hovudpersonen, i den grad vedkommande er ein hovudperson, ei kjensle av at ingenting er røynleg eller heilt ekte. Eksistensen tykkjest på eit vis kunstig, men kulissane er realistiske, ja, beint fram reelle, sjølv om eitkvart ukjent løyner seg i dei.

Stilsikkert

Samstundes er det også ein lengt i det personane tenkjer og registrerer, til tider noko som kan minna om eit biologisk kall, og det har nok samanheng med alderen til personane i boka, dei er unge, ikkje born, men heller ikkje fullt etablerte som vaksne, dei er på veg til noko, dei er i drift, men har enno ikkje funne den vågen som Olav H. Hauge nemner i det diktet som alle trur dei kan.

Dei unge kvinnene i denne boka er kosmopolittar; handlinga, i den grad det er ei handling, kan gå føre seg i mange ulike land. Hovudpersonane er heime i det framande, men helst i det urbane, vestlege miljøet. Her er rett nok litt landsbygd somme stader, og endåtil kyr, men det skiplar ikkje inntrykket av det moderne og ungdommelege, i ei tid utan skam og med flytande kjønnsidentitet, der ingen spør om eller etter legning, og mennesket ser ut til å nærma seg seksualmoralen til slektningen sin, bonoboen, men det når enno ikkje opp til Aksel Sandemoses definisjon av ville dyr, for folk både drikk og røykjer.

Alt i alt er dette ein fin og stilsikker debut av ein forfattar som legg meir vekt på skrivekunst enn på underhaldning, plott og drama.

Odd W. Surén

Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.