Ungdomsroman

Anne Fiske:

Elven

Cappelen Damm

Ein gong berga Anna Fiske ein mann frå å drukne i ei elv. Den sjølvopplevde hendinga har inspirert henne til å skrive ungdomsromanen Elven, som er nominert til Brageprisen.

Tenåringen Helena kjenner seg usynleg og trur at dei andre tek henne for gitt. I timane med kunst og handverk er det annleis. Læraren får ikkje fullrost henne, Helena er ei stjerne.

Sjenansen og utanforskapet, talentet og det gryande motet – kjensleregisteret er truverdig og lett å kjenne seg att i.

Illustrasjonane er enkle og uttrykksfulle, til dømes ved at håret til Helena først skjuler ansiktet. Når ho torer å ta større plass, ser vi stadig meir av fjeset. Følelsane kjem tydeleg fram i den nøkterne streken.

Forteljinga har eit edelt motiv: Når Helena bergar mannen frå drukningsdøden under isen i elva, oppdagar ho kor sterk ho er. Styrken kan ho bruke til å setje grenser, ta sjansar og få eit betre tilvære.

Utfordringa er at dette ikkje kjem tydeleg fram. Fleire parallelle forteljingar uroar. Med store tomrom og open slutt vert det krevjande å vere ung, urøynd lesar i denne teksten.

Anna Fiske er ein omtykt illustratør og forfattar. Bibliografien ber preg av ei utforskande og inkluderande tilnærming til korleis litteratur kan lesast og av kven. Slik vil eg heller sjå på denne boka. Elven er finstemt og kompleks, men står seg betre utan merkelappen «ungdomsbok». Boka kan lesast høgt for yngre born og stilt av vaksne. Fleire lesemåtar er moglege, men mange i målgruppa vil avvise denne forteljinga.

Janne Karin Støylen

Janne Karin Støylen er litteraturvitar og bonde.