Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Meldingar

10. desember 1960

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2085
20230519
2085
20230519

Torfinn Syse – ja, han åt skyr og graut med hornskei og trudde på Edda og Garborg, stridare nordmann har ikkje funnest. Han gav meg Hægstad og Torp’s lærebok i gamalnorsk då eg var gut.

Han var gift med moster mi, ho Anna. Dei hadde ikkje born, og eg var mykje der. Eg gjekk kvar sundag til Syse, for å diskutera bøker og diktarar med Torfinn. Han hadde ein del bøker sjølv, berre nynorske. Og dei las han uppatt og uppatt.

Garborg hadde han samla. Elles var det Vinje og Aasen og Sivle og ættesoger frå Island, Snorre. Odyssevs-kvædet. Han lånte aldri bøker. Han heldt alltid Gula Tidend og Bygd og By. Subjekt og predikat visste ikkje Torfinn kva var, men han las og elska Homer for det.

Ja, eg ser på desse øvingsbøkene til ungane no for tidi. Turr øving, øving. Eg visste ikkje kva subjekt og predikat var fyrr siste året i framhaldskulen, endå læraren tok det uppatt hundre gonger.

Men når han las noko, og det hende det. Han las Haugtussa og Brand og Peer Gynt og Storegut for oss i framhaldskulen, og eg er takksam for det. Eingong las han Kivlemøyane av Olav Sveinsson. Då fraus eg.

Eg veit ikkje um det er so stort, eg har ikkje lese det på lenge. Men eg hugsar vel opningi: «Det var ein sundags-morgon fin i Skorves bratte lid, ein gong i forne tid.» Ja, minni er so mange.

Skulde eg halda på, so vilde det verta ei underleg bok. Sjølv um eg ikkje har fare so vide, so synest eg at eg har upplevt mykje. Mauriac fortel um i Memoires interieures, um møte sitt med bøkene. Og det er ei fin bok. Eg trur eg skulde fortelja noko um det, eg òg.

Ekelund segjer i Metron at folk flest trur eit liv med bøker og diktarar må vera eit stusleg liv. I røyndi er det det mest eventyrlege som finst, segjer han.

Det som grip hugen i barndomen og ungdomen treng ikkje vera det som gjeng for stort i litteraturhistoria og hjå kritikarane. Det er gjerne fullkome, og daudt og kaldt. Difor kan Garborgs dikt gripa barne- og ungdomshugen, medan den strenge Ibsen talar til dauve øyro.

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Torfinn Syse – ja, han åt skyr og graut med hornskei og trudde på Edda og Garborg, stridare nordmann har ikkje funnest. Han gav meg Hægstad og Torp’s lærebok i gamalnorsk då eg var gut.

Han var gift med moster mi, ho Anna. Dei hadde ikkje born, og eg var mykje der. Eg gjekk kvar sundag til Syse, for å diskutera bøker og diktarar med Torfinn. Han hadde ein del bøker sjølv, berre nynorske. Og dei las han uppatt og uppatt.

Garborg hadde han samla. Elles var det Vinje og Aasen og Sivle og ættesoger frå Island, Snorre. Odyssevs-kvædet. Han lånte aldri bøker. Han heldt alltid Gula Tidend og Bygd og By. Subjekt og predikat visste ikkje Torfinn kva var, men han las og elska Homer for det.

Ja, eg ser på desse øvingsbøkene til ungane no for tidi. Turr øving, øving. Eg visste ikkje kva subjekt og predikat var fyrr siste året i framhaldskulen, endå læraren tok det uppatt hundre gonger.

Men når han las noko, og det hende det. Han las Haugtussa og Brand og Peer Gynt og Storegut for oss i framhaldskulen, og eg er takksam for det. Eingong las han Kivlemøyane av Olav Sveinsson. Då fraus eg.

Eg veit ikkje um det er so stort, eg har ikkje lese det på lenge. Men eg hugsar vel opningi: «Det var ein sundags-morgon fin i Skorves bratte lid, ein gong i forne tid.» Ja, minni er so mange.

Skulde eg halda på, so vilde det verta ei underleg bok. Sjølv um eg ikkje har fare so vide, so synest eg at eg har upplevt mykje. Mauriac fortel um i Memoires interieures, um møte sitt med bøkene. Og det er ei fin bok. Eg trur eg skulde fortelja noko um det, eg òg.

Ekelund segjer i Metron at folk flest trur eit liv med bøker og diktarar må vera eit stusleg liv. I røyndi er det det mest eventyrlege som finst, segjer han.

Det som grip hugen i barndomen og ungdomen treng ikkje vera det som gjeng for stort i litteraturhistoria og hjå kritikarane. Det er gjerne fullkome, og daudt og kaldt. Difor kan Garborgs dikt gripa barne- og ungdomshugen, medan den strenge Ibsen talar til dauve øyro.

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

Emneknaggar

Fleire artiklar

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

Foto: Andrew Harnik / AP / NTB

Samfunn

Mot ein ny teknologisk tidsalder

Om få år kan verda stå overfor ein kvanteteknologisk revolusjon. I Noreg bur næringsliv og tryggingsmiljø seg på ei omvelting ingen enno kjenner dimensjonane av.

Christiane Jordheim Larsen
President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

President Joe Biden ser på ein kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i New York hausten 2022. For tida går det føre seg eit globalt kappløp for å utvikle stadig kraftigare utgåver.

Foto: Andrew Harnik / AP / NTB

Samfunn

Mot ein ny teknologisk tidsalder

Om få år kan verda stå overfor ein kvanteteknologisk revolusjon. I Noreg bur næringsliv og tryggingsmiljø seg på ei omvelting ingen enno kjenner dimensjonane av.

Christiane Jordheim Larsen

Foto: NTB

DiktetKunnskap
Jan Erik Vold

«Arne Paasche Aasen var ein av dei mest produktive poetane i Noreg.»

Denne havsvala har fått ring kring beinet og skal snart flyge av garde. Mykje står att å lære om arten, som særleg sjømenn har møtt inntil nyleg.

Denne havsvala har fått ring kring beinet og skal snart flyge av garde. Mykje står att å lære om arten, som særleg sjømenn har møtt inntil nyleg.

Foto: Lars Tore Mubalegh-Håvardsholm

DyrFeature
Naïd Mubalegh

Julefuglen i augustnatta

Havsvala tel blant dei minste sjøfuglane i verda. Ho er omtrent stor som ein sporv, men kan leve lenger enn tretti år.

Angela Merkel vart forbundskanslar i 2005.

Angela Merkel vart forbundskanslar i 2005.

Foto: Michael Sohn / AP / NTB

BokMeldingar
Bernt Hagtvet

Angela Merkel har mykje å læra oss om korleis politikk vert hamra ut – med fornuft.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Foto: Aaref Watad / AFP / NTB

Samfunn

I oska etter Assad

Ikkje alle i Syria jublar over at diktaturet har falle.

Per Anders Todal
Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Opprørssoldatar ved ei brennande kiste i mausoleet til Hafez al-Assad, som styrte Syria frå 1970 til han døydde i 2000. Mausoleet til den tidlegare diktatoren står i landsbyen Qardaha i Latakia-provinsen nordvest i landet.

Foto: Aaref Watad / AFP / NTB

Samfunn

I oska etter Assad

Ikkje alle i Syria jublar over at diktaturet har falle.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis