Mellom alt det tragiske som har skjedd i Ukraina, Gaza, Sudan og Haiti i 2024, gav utviklinga i Syria ei viss von for landet. No sit Bashar al-Assad i Moskva. Han og Putin fortener kvarandre. Måtte begge stå til rette for ugjerningane sine.

Men sjølv om al-Assad-regimet er styrta, står Syria overfor enorme utfordringar: Mykje hat etter tiår med undertrykking og ein grotesk krig, konfliktar mellom etniske grupper, den framtidige posisjonen til alawittane som har sete med makta i 50 år, stormaktsinteresser, Israel som vil ha eit svakt Syria, Tyrkia som vil hindra kurdisk sjølvstyre, og Iran som vil freista å vinna att posisjonen som ein av hovudaktør i området. I tillegg er ikkje tryggingssituasjonen i landet avklara. IS er framleis aktiv og utgjer ein fare.

Og så har vi sjølvsagt spørsmålet om opprørsgruppa som har teke styringa i Damaskus, Hayat Tahir al Sham (HTS), med bakgrunn frå jihadistiske grupper som Nusra-fronten og Al-Qaida, vil innføra eit nytt islamiststyre i Midtausten.

Så langt står HTS fram som moderate. Kan vi stola på at det vil vara ved? Nei. Det er all grunn til å vera skeptisk. Situasjonen i landet er ustabil, og faren for at det skal gå gale, er stor. Ser ein på bilete av HTS-soldatar som marsjerte i gatene i Damaskus no i jula, får ein ei utriveleg kjensle av at det kan gå i streng islamistisk retning. Og kva som går føre seg av utanomrettslege hemnaksjonar rundt om i landet, er uklart.

Men det er likevel teikn som gjev grunn til ein viss optimisme. Det er òg bilete av kvinner utan hijab, og det har ikkje vore massearrestasjonar og masseavrettingar. HTS-leiinga hevdar at dei vil respektera minoritetane i landet og talar ikkje som islamistar.

Skulle det gå toleleg bra, ha likevel ingen illusjonar om at Syria vil verta eit demokrati med det fyrste. Men vi kan i det minste vona på eit stabilt autoritært regime – med ulike politiske parti som har ein viss innverknad og folkeleg oppslutnad, med eit minimum av respekt for menneskerettar og ytringsfridom, der sharialovene vert praktiserte «liberalt».

Om så mange som mogeleg av flyktningane på sikt kan reisa tilbake til Syria, vil det vera ein viktig ressurs, økonomisk og politisk, i atterreisinga av landet. Noreg og omverda må medverka med økonomisk bistand til heimreise og med oppheving av sanksjonane dersom utviklinga går i rett retning.

Svein Gjerdåker