Atomtrugsmålet
På nytt skremmer president Vladimir Putin med atomvåpen. No skal Russland stasjonera taktiske atomvåpen i Belarus. Det vert i så tilfelle fyrste gong sidan midten av 1990-åra at Russland vil ha atomvåpen utanfor eigne grenser.
Etter at president Lukasjenko i Belarus har stadfesta og støttar utplasseringa, er folket i Belarus på nytt gislar i Russlands maktpolitikk. Putins avgjerd og støtta frå Lukasjenko er sjølvsagt alvorleg og syner på nytt kva slags to regime vi har med å gjera.
Russland har alt sendt utskytingssystem for atomvåpen til Belarus. No skal Russland i gang med å trena opp militært personell til å handtera våpena. Lagera skal vera klare til juli. Kva tid atomvåpena vert frakta til Belarus, er enno uklart.
Kampen mot atomvåpen har vore eit av dei viktigaste politiske temaa i etterkrigstida. Diverre har kampen ikkje fått nok merksemd. Vi som var med på det store skipingsmøtet for Nei til atomvåpen i Oslo i 1980, kunne nok ikkje førestilt oss at Europa 40 år seinare skulle koma i ein situasjon der ei av stormaktene så eksplisitt trugar med atomvåpen.
Som ein tilleggsmerknad er det paradoksalt, no når faren for atomvåpenkrig på nytt er eit tema i Europa, at regjeringa i 2021 tok bort pengestøtta til organisasjonen Nei til atomvåpen, to månader før atommakta Russland gjekk til fullskala krig mot Ukraina.
Putins vedtak om atomvåpen til Belarus er eit framhald av avviklinga av det som måtte vera att av den gamle europeiske tryggingsordenen. Men Noreg, Vesten og Nato kan likevel ikkje gje etter for truslane frå Russland. Eit land kan ikkje underleggja seg statar ved å trua med masseøydeleggingsvåpen. Kva signal sender ein då til omverda? «Skaff dykk atomvåpen og få makt over nabolanda!»
Uansett fortel Putins truslar om atomvåpen at ein fred ikkje kan koma tidleg nok. Men det skjer ikkje med det fyrste. To dagar etter Putins kunngjering vedtok Noreg, ifylgje BBC, saman med ei rekkje EU-land, å senda 1 million artillerigranatar til Ukraina det komande året. Ukraina bad om 350.000 granatar i månaden for å kunna starta ein motoffensiv.
Svein Gjerdåker
Fredag om ei veke er det påskehelg.
Neste avis kjem 14. april.
Dag og Tid ønskjer lesarane ein god påske.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
På nytt skremmer president Vladimir Putin med atomvåpen. No skal Russland stasjonera taktiske atomvåpen i Belarus. Det vert i så tilfelle fyrste gong sidan midten av 1990-åra at Russland vil ha atomvåpen utanfor eigne grenser.
Etter at president Lukasjenko i Belarus har stadfesta og støttar utplasseringa, er folket i Belarus på nytt gislar i Russlands maktpolitikk. Putins avgjerd og støtta frå Lukasjenko er sjølvsagt alvorleg og syner på nytt kva slags to regime vi har med å gjera.
Russland har alt sendt utskytingssystem for atomvåpen til Belarus. No skal Russland i gang med å trena opp militært personell til å handtera våpena. Lagera skal vera klare til juli. Kva tid atomvåpena vert frakta til Belarus, er enno uklart.
Kampen mot atomvåpen har vore eit av dei viktigaste politiske temaa i etterkrigstida. Diverre har kampen ikkje fått nok merksemd. Vi som var med på det store skipingsmøtet for Nei til atomvåpen i Oslo i 1980, kunne nok ikkje førestilt oss at Europa 40 år seinare skulle koma i ein situasjon der ei av stormaktene så eksplisitt trugar med atomvåpen.
Som ein tilleggsmerknad er det paradoksalt, no når faren for atomvåpenkrig på nytt er eit tema i Europa, at regjeringa i 2021 tok bort pengestøtta til organisasjonen Nei til atomvåpen, to månader før atommakta Russland gjekk til fullskala krig mot Ukraina.
Putins vedtak om atomvåpen til Belarus er eit framhald av avviklinga av det som måtte vera att av den gamle europeiske tryggingsordenen. Men Noreg, Vesten og Nato kan likevel ikkje gje etter for truslane frå Russland. Eit land kan ikkje underleggja seg statar ved å trua med masseøydeleggingsvåpen. Kva signal sender ein då til omverda? «Skaff dykk atomvåpen og få makt over nabolanda!»
Uansett fortel Putins truslar om atomvåpen at ein fred ikkje kan koma tidleg nok. Men det skjer ikkje med det fyrste. To dagar etter Putins kunngjering vedtok Noreg, ifylgje BBC, saman med ei rekkje EU-land, å senda 1 million artillerigranatar til Ukraina det komande året. Ukraina bad om 350.000 granatar i månaden for å kunna starta ein motoffensiv.
Svein Gjerdåker
Fredag om ei veke er det påskehelg.
Neste avis kjem 14. april.
Dag og Tid ønskjer lesarane ein god påske.
Fleire artiklar
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Kina fyrer på alle sylindrane: Ingen bygger ut så mykje kolkraft som kinesarane gjer. Biletet viser eit kolkraftverk i Dingzhou i Hebei-provinsen.
Foto: Ng Han Guan / AP / NTB
Ein straum av problem
Straumforbruket i verda aukar framleis raskare enn fornybar kraftproduksjon. Kolkraftverk skal varme kloden i mange år enno.
Er overvaking prisen vi må betale for eit trygt samfunn?
Foto: The Right Frame Media / Shutterstock
E-tenesta ser deg
Kor langt kan E-tenesta gå i å overvake den elektroniske kommunikasjonen vår? Det får vi kanskje svar på denne våren.
Frå markeringa av den internasjonale kvinnedagen i Oslo sentrum.
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Bollestad sprer myter og faktafeil
Vi må skille mellom hva som skal løses av abortloven, og hva som skal løses andre steder.
Den såkalla hysjpengesaka mot Donald Trump er inne i andre veke i retten i New York.
Illustrasjon: Jane Rosenberg / Reuters
Høgt spel i New York
Straffesaka som no går føre seg mot Trump, er den han har størst sjanse til å verte frikjend i. Og vert han det, kan saka òg gje han fleire veljarar, seier kommentator Jan Arild Snoen.
Papiravisa