Atomtrugsmålet
På nytt skremmer president Vladimir Putin med atomvåpen. No skal Russland stasjonera taktiske atomvåpen i Belarus. Det vert i så tilfelle fyrste gong sidan midten av 1990-åra at Russland vil ha atomvåpen utanfor eigne grenser.
Etter at president Lukasjenko i Belarus har stadfesta og støttar utplasseringa, er folket i Belarus på nytt gislar i Russlands maktpolitikk. Putins avgjerd og støtta frå Lukasjenko er sjølvsagt alvorleg og syner på nytt kva slags to regime vi har med å gjera.
Russland har alt sendt utskytingssystem for atomvåpen til Belarus. No skal Russland i gang med å trena opp militært personell til å handtera våpena. Lagera skal vera klare til juli. Kva tid atomvåpena vert frakta til Belarus, er enno uklart.
Kampen mot atomvåpen har vore eit av dei viktigaste politiske temaa i etterkrigstida. Diverre har kampen ikkje fått nok merksemd. Vi som var med på det store skipingsmøtet for Nei til atomvåpen i Oslo i 1980, kunne nok ikkje førestilt oss at Europa 40 år seinare skulle koma i ein situasjon der ei av stormaktene så eksplisitt trugar med atomvåpen.
Som ein tilleggsmerknad er det paradoksalt, no når faren for atomvåpenkrig på nytt er eit tema i Europa, at regjeringa i 2021 tok bort pengestøtta til organisasjonen Nei til atomvåpen, to månader før atommakta Russland gjekk til fullskala krig mot Ukraina.
Putins vedtak om atomvåpen til Belarus er eit framhald av avviklinga av det som måtte vera att av den gamle europeiske tryggingsordenen. Men Noreg, Vesten og Nato kan likevel ikkje gje etter for truslane frå Russland. Eit land kan ikkje underleggja seg statar ved å trua med masseøydeleggingsvåpen. Kva signal sender ein då til omverda? «Skaff dykk atomvåpen og få makt over nabolanda!»
Uansett fortel Putins truslar om atomvåpen at ein fred ikkje kan koma tidleg nok. Men det skjer ikkje med det fyrste. To dagar etter Putins kunngjering vedtok Noreg, ifylgje BBC, saman med ei rekkje EU-land, å senda 1 million artillerigranatar til Ukraina det komande året. Ukraina bad om 350.000 granatar i månaden for å kunna starta ein motoffensiv.
Svein Gjerdåker
Fredag om ei veke er det påskehelg.
Neste avis kjem 14. april.
Dag og Tid ønskjer lesarane ein god påske.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
På nytt skremmer president Vladimir Putin med atomvåpen. No skal Russland stasjonera taktiske atomvåpen i Belarus. Det vert i så tilfelle fyrste gong sidan midten av 1990-åra at Russland vil ha atomvåpen utanfor eigne grenser.
Etter at president Lukasjenko i Belarus har stadfesta og støttar utplasseringa, er folket i Belarus på nytt gislar i Russlands maktpolitikk. Putins avgjerd og støtta frå Lukasjenko er sjølvsagt alvorleg og syner på nytt kva slags to regime vi har med å gjera.
Russland har alt sendt utskytingssystem for atomvåpen til Belarus. No skal Russland i gang med å trena opp militært personell til å handtera våpena. Lagera skal vera klare til juli. Kva tid atomvåpena vert frakta til Belarus, er enno uklart.
Kampen mot atomvåpen har vore eit av dei viktigaste politiske temaa i etterkrigstida. Diverre har kampen ikkje fått nok merksemd. Vi som var med på det store skipingsmøtet for Nei til atomvåpen i Oslo i 1980, kunne nok ikkje førestilt oss at Europa 40 år seinare skulle koma i ein situasjon der ei av stormaktene så eksplisitt trugar med atomvåpen.
Som ein tilleggsmerknad er det paradoksalt, no når faren for atomvåpenkrig på nytt er eit tema i Europa, at regjeringa i 2021 tok bort pengestøtta til organisasjonen Nei til atomvåpen, to månader før atommakta Russland gjekk til fullskala krig mot Ukraina.
Putins vedtak om atomvåpen til Belarus er eit framhald av avviklinga av det som måtte vera att av den gamle europeiske tryggingsordenen. Men Noreg, Vesten og Nato kan likevel ikkje gje etter for truslane frå Russland. Eit land kan ikkje underleggja seg statar ved å trua med masseøydeleggingsvåpen. Kva signal sender ein då til omverda? «Skaff dykk atomvåpen og få makt over nabolanda!»
Uansett fortel Putins truslar om atomvåpen at ein fred ikkje kan koma tidleg nok. Men det skjer ikkje med det fyrste. To dagar etter Putins kunngjering vedtok Noreg, ifylgje BBC, saman med ei rekkje EU-land, å senda 1 million artillerigranatar til Ukraina det komande året. Ukraina bad om 350.000 granatar i månaden for å kunna starta ein motoffensiv.
Svein Gjerdåker
Fredag om ei veke er det påskehelg.
Neste avis kjem 14. april.
Dag og Tid ønskjer lesarane ein god påske.
Fleire artiklar
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.