Den vitskaplege utviklinga har gjort kroppen til forteljar. Når vi har vore på legekontoret og levert det vi skal, kan legen fortelje oss mykje om oss og kroppen vår.

Væskene vi leverer, er fulle av informasjon. Ein bomullsdott som blir vætt av spyttet vårt, fortel om DNA-et vårt. DNA er ein presis forteljar. Han fortel om historiske folkevandringar, kvar vi alle kjem ifrå. Og han kan fortelje om far vår er den vi alltid har trudd han var, om vi skulle vere i tvil om det. Det same kan blodet fortelje.

Og urinen vi leverer frå oss, fortel, nokså inngåande, om kva vi har putta i munnen og svelgt ned.

I dag flyt denne kroppsvæska rundt i media og storpolitikk og skaper internasjonal dramatikk.

Det er påvist, ut over rimeleg tvil, som det heiter i rettsspråket, at det vart juksa med dopingprøvane under dei olympiske leikane i Sotsji i Russland. Jukset var styrt frå høgaste politiske hald for å skaffe heimeatletane fine medaljar. Og dopingprøvane var urinprøvar. Urinen er ein god forteljar når doping skal påvisast. Restane av dopen ligg att i urinen.

Slike prøvar var vore i bruk i fleire tiår, og mange idrettsutøvarar er blitt avslørte og sende heim. Det er mange rørande forteljingar om problemet med å tvinge fram den nødvendige skvetten etter ei femmil, der pust og sveitte har tømt væskelagera i kroppen.

Jukset har vore mangfaldig, som juks gjerne er. Prøvar kan skiftast ut. Visse prøvar kan slusast forbi kontrollen. Ein gammal metode har vore å lure med seg gammal og rein urin, som så blir levert til kontroll.

Og dette urinjukset har skapt underleg praksis. Norske atletar som har lagt opp, kan få tilsendt medaljar i ettertid, fordi etterprøving har vist at dei første medaljevinnarane var dopa. Og som informant er urinen nådelaus. Han skil ikkje mellom rettferdige og urettferdige, mellom naive og godtruande på den eine sida, og skurkar på den andre. Han fortel det han ser. Og det han ser, er dopingrestar.

Russland vart straffa for Sotsji, utestengd frå tevlingar, og protesterte iltert. Putin protesterte. Urinjukset vart storpolitikk.

I historia er urinjuks ingenting nytt. I mellomalderen var det svært vanleg å granske urinen for å finne ut kva som plaga pasienten. Dei som dreiv med dette, vart kalla pisseprofetar. Og det var lov å narre dei. Urinen frå pasienten vart bytta ut mot dyreurin. Når pisseprofeten så uttala seg om pasienten og tilstanden, vart dei møtte av lått og spott. Nils Uddenberg fortel om dette i ei bok om medisinens historie.

Abbed Faritius i Abingdon var kong Henrik 1. livlege. I 1114 prøvde han å bli erkebiskop i Canterbury. Han rakk ikkje opp, fordi han «var ein mann som bruker tida på å studere urinen til kvinner».

Interessa for urinen kom til å vare lenge, og det vart utgitt mange rettleiingar i faget, mange fargelagde. Urinen kunne, også då, variere i fargen.

I internasjonal toppidrett har urinen langt på veg fått ei hovudrolle og eit hovudansvar. Han skal sjå til at konkurransane går ærleg for seg. Prøvetakingsrom, gjerne spesialbussar, med tilkopla laboratorium, er standardutstyr ved store tevlingar. Og mistankane fløymer i media. Nye skandalar dukkar stendig opp.

Dette er mykje å leggje på ei kroppsvæske som ligg lågt i omdømme og prestisje samanlikna med andre kroppsvæsker, som blod og sæd. Urinens oppgåve er å reinse systemet og tømme kroppen for det nyrene vil bli kvitt. Dette greier han så lenge alt er i orden. Når det ikkje fungerer, blir det synd om oss. Då er vi sjuke.

Å halde orden i internasjonal toppidrett ser ut til å vere meir enn denne miskjende kroppsvæska kan greie.

Og urinjukset er altså ingenting nytt.

Andreas Skartveit