JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

To krigslagnadar

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Duellen mellom Ishida og Ulvestad i 1938. Biletet heng framleis på veggen  i Seattle Chess Club.

Duellen mellom Ishida og Ulvestad i 1938. Biletet heng framleis på veggen i Seattle Chess Club.

Duellen mellom Ishida og Ulvestad i 1938. Biletet heng framleis på veggen  i Seattle Chess Club.

Duellen mellom Ishida og Ulvestad i 1938. Biletet heng framleis på veggen i Seattle Chess Club.

2213
20190510
2213
20190510

I 1930-åra rivaliserte den beste spelaren med japansk namn, Haruo Ishida, og den beste spelaren med norsk namn, Olaf Ulvestad, om sjakkherredømet i Seattle i staten Washington. I 1938 vann «japanaren» over «nordmannen» i finalen i bymeisterskapen.

Ulvestad var særs god i lynsjakk, medan Ishida var ein meister i postsjakk. Men under krigen forsvann postsjakkspelaren frå sjakkmiljøet, og all korrespondansen kom i retur. I september 1941, tre månader før åtaket på Pearl Harbor, vart 110.000 japansk-amerikanarar internerte. Ishida vart seinare skadd, hausten 1944 i Frankrike, der han kjempa saman med andre såkalla Nisei-soldatar (amerikanarar kjende for sitt «japanske» mot). Han døydde i kamp den 6. april 1945, då regimentet hans jaga nazistane ut av fjella i Nord-Italia. For innsatsen fekk han seks posthume utmerkingar, og han vart den høgst dekorerte amerikanske sjakkspelaren under krigen.

Olaf Ulvestad drog heim til Seattle i 1942 for å gravleggja far sin, amatørhistorikaren frå Volda som eg skreiv om i førre veke. Året etter var sjakkspelaren i kamp i Nord-Afrika. Tankbrigaden hans avanserte til Italia, Frankrike og endeleg til Tyskland i 1945. Ulvestad organiserte blindsjakksimultanar for soldatane. Han vart dekorert etter krigen og fekk ein livslang pensjon.

Det var krigspensjonen som gjorde at han seinare kunne leva 26 år som «sjakkproff» i Sør-Europa. I 1980 skreiv han i eit brev til systera heime i USA at han levde enkelt, men godt på Menorca. Som den gamle verdsmeisteren Smyslov var Ulvestad barytonsongar, og han sette pris på spansk musikk. Han hadde heile livet ein draum om å leva av anten sjakkspelinga – han var på sitt beste blant dei 100 beste i verda – eller musikken, men det var krigspensjonen som heldt han oppe.

I 1986 fekk han plass på ein heim for krigsveteranar heime i USA. Magnus Carlsen nytta den geniale Ulvestad-varianten (5…b5!?) i prøyssisk opning då han 15 år gamal vann eit fint parti i sjakkolympiaden. Ei bok Ulvestad skreiv etter krigen, finst berre i eitt kjent eksemplar, i Seattle Public Library.

Kjelde: Olimpiu Urcan: Haruo Ishida: Chessplayer, Nazi Fighter, War Hero, 2019.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

I 1930-åra rivaliserte den beste spelaren med japansk namn, Haruo Ishida, og den beste spelaren med norsk namn, Olaf Ulvestad, om sjakkherredømet i Seattle i staten Washington. I 1938 vann «japanaren» over «nordmannen» i finalen i bymeisterskapen.

Ulvestad var særs god i lynsjakk, medan Ishida var ein meister i postsjakk. Men under krigen forsvann postsjakkspelaren frå sjakkmiljøet, og all korrespondansen kom i retur. I september 1941, tre månader før åtaket på Pearl Harbor, vart 110.000 japansk-amerikanarar internerte. Ishida vart seinare skadd, hausten 1944 i Frankrike, der han kjempa saman med andre såkalla Nisei-soldatar (amerikanarar kjende for sitt «japanske» mot). Han døydde i kamp den 6. april 1945, då regimentet hans jaga nazistane ut av fjella i Nord-Italia. For innsatsen fekk han seks posthume utmerkingar, og han vart den høgst dekorerte amerikanske sjakkspelaren under krigen.

Olaf Ulvestad drog heim til Seattle i 1942 for å gravleggja far sin, amatørhistorikaren frå Volda som eg skreiv om i førre veke. Året etter var sjakkspelaren i kamp i Nord-Afrika. Tankbrigaden hans avanserte til Italia, Frankrike og endeleg til Tyskland i 1945. Ulvestad organiserte blindsjakksimultanar for soldatane. Han vart dekorert etter krigen og fekk ein livslang pensjon.

Det var krigspensjonen som gjorde at han seinare kunne leva 26 år som «sjakkproff» i Sør-Europa. I 1980 skreiv han i eit brev til systera heime i USA at han levde enkelt, men godt på Menorca. Som den gamle verdsmeisteren Smyslov var Ulvestad barytonsongar, og han sette pris på spansk musikk. Han hadde heile livet ein draum om å leva av anten sjakkspelinga – han var på sitt beste blant dei 100 beste i verda – eller musikken, men det var krigspensjonen som heldt han oppe.

I 1986 fekk han plass på ein heim for krigsveteranar heime i USA. Magnus Carlsen nytta den geniale Ulvestad-varianten (5…b5!?) i prøyssisk opning då han 15 år gamal vann eit fint parti i sjakkolympiaden. Ei bok Ulvestad skreiv etter krigen, finst berre i eitt kjent eksemplar, i Seattle Public Library.

Kjelde: Olimpiu Urcan: Haruo Ishida: Chessplayer, Nazi Fighter, War Hero, 2019.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis