Eg byrjar med Mannen. Nursultan Nazarbajev er ei gåve frå Gud til folket i Kasakhstan. I 30 år fekk dei ha han som president, men i mars abdiserte han, jamvel om han aldri har hatt nokre motkandidatar og alltid har fått over 90 prosent i politiske val. Russarane og Putin hyllar den store leiaren, og i heimlandet har ein som takk døypt om hovudstaden Astana til Nursultan.

I byrjinga av mars arrangerte Kasakhstan verdsmeisterskapen for landslag utan at Noreg var god nok for dette selskapet. Kasakhstan er eit stort og moderne land med ganske gode sjakktradisjonar. Den største stjerna er ei jente på 14 år, Bibisara Assaubajeva. Då ho var sju år, var ho ei særs lovande ballettdansar som mor si, Liana Tanzjarikova (den eigenlege Kvinna i historia mi), men så vart ho verdsmeister i sjakk. Meir gull skulle koma dei neste åra. Då jenta var 12 år gamal, vart familien lokka til Moskva med gratis husvære og trenarar.

I 2017 kom skandalen som delte russisk sjakk i to. Bibisara og mor hennar kjempa – no for Russland – om verdsmeistertittelen for jenter i Uruguay mot ei anna russisk jente, Jelizaveta Solozjenkina og far hennar, stormeister Jevgenij Solozjenkin. Dei to unge jentene var offer for den skitnaste kampen i nyare sjakkhistorie. Historia byrja då Jelizaveta følgde etter Bibisara inn på toalettet for å ta henne i juks. Historia enda halvanna år seinare i ein ankedomstol i Moskva. Stormeister Solozjenkin, som vann den fyrste rettssaka, vart no dømd for ærekrenking, og Tanzjarikova vart frikjend for organisert juks.

Mor og dotter drog så heim til Kasakhstan etter to år i Russland. Heile sjakkverda veit no at ein må respektera Tanzjarikova. Då det armenske landslaget var på veg heim frå Astana (no Nursultan) etter VM for lag, fekk ein spelar problem med utreisevisum og måtte vera attende på flyplassen. «Du må møta i retten i neste veke», var meldinga. Ingen kunne hjelpa den armenske stormeisteren i nauda. Det var då han i desperasjon ringde Superkvinna Tanzjarikova – og like etter var saka ute av verda.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.