Vel til mote
Kva vil Alireza Firouzja med livet sitt?
Foto: Grand Chess Tour/ Lennart Ootes
Magnus Carlsens trenarar gjennom ti år var Peter Heine Nielsen og Laurent Fressinet. Men verdsmeisteren ville alltid ha med ein joker på treningssamlingane, ein ukjend fjerdemann. Det er enklare å spela sjakk, tennis, fotball og basket med fire enn med tre. I 2015 var jokeren kinesaren Ding Liren, som ikkje kunne tru si eiga lukke over ein uventa invitasjon til ei veke med Carlsen på luksushotell i Doha.
I 2017 gjorde Carlsen ein ny uventa gest då han henta inn ein ukjend 13-åring frå internett, frå eit guterom i Iran: Alireza Firouzja. Carlsen varma opp med fire lynparti, og vann 3–1. Han tok Nielsen og Fressinet til side: «Såg de det?» «Kva då?» spurde dansken og franskmannen. «Guten har ikkje vyrdnad for meg. Han spelar sitt eige spel, spelar for å vinna. Han er 13 år og uredd!»
Gjennom heile karrieren hadde Carlsen gjort alt for å skapa vyrdnad hos motstandarane, ein vyrdnad som gav han mange ekstra poeng. Men Alireza kjende ikkje redsle. Dei tre vaksne i rommet skjøna at guten kunne vera den neste verdsmeisteren. Før kandidatturneringa i 2022 sa Carlsen at han berre ville forsvara VM-tittelen om Firouzja vart utfordrar.
I dag er verdstrearen Ding Liren (2780) verdsmeister. Verdsfiraren Jan Nepomnjasjtsjij (2779) har tapt to VM-kampar på rad. Omdømet til VM-tittelen er svekt etter at VM-finalistane Ding og «Nepo» båe to scora under 50 prosent i ei turnering i Romania i mai, der båe tapte mot 19 år gamle Firouzja.
I juli 2021 vart Firouzja fransk statsborgar, eit klokt val. Det same året passerte han 2800 i rating som den yngste i historia. Men den nye fridomen i Frankrike endra guten. Det neste året spela han lite sjakk, han var ikkje lenger fanatisk oppslukt av 64 svarte og kvite felt.
Han byrja sjå andre fargar, og vart hekta på mote. Firouzja har ein draum om å verta fransk motedesignar. For hans liv og lukke er dette kan henda ein god plan, men sjakkeliten trur ikkje lenger han vert den neste verdsmeisteren.
Firouzja er, kor som er, nummer to i verda i dag med 2786 i rating. Avstanden til Carlsens 2853 er enorm, men korkje Carlsen eller Firouzja vert rekna som seriøse VM-utfordrarar. Det er eit vakuum i toppen når dei to beste vantar motivasjonen.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Magnus Carlsens trenarar gjennom ti år var Peter Heine Nielsen og Laurent Fressinet. Men verdsmeisteren ville alltid ha med ein joker på treningssamlingane, ein ukjend fjerdemann. Det er enklare å spela sjakk, tennis, fotball og basket med fire enn med tre. I 2015 var jokeren kinesaren Ding Liren, som ikkje kunne tru si eiga lukke over ein uventa invitasjon til ei veke med Carlsen på luksushotell i Doha.
I 2017 gjorde Carlsen ein ny uventa gest då han henta inn ein ukjend 13-åring frå internett, frå eit guterom i Iran: Alireza Firouzja. Carlsen varma opp med fire lynparti, og vann 3–1. Han tok Nielsen og Fressinet til side: «Såg de det?» «Kva då?» spurde dansken og franskmannen. «Guten har ikkje vyrdnad for meg. Han spelar sitt eige spel, spelar for å vinna. Han er 13 år og uredd!»
Gjennom heile karrieren hadde Carlsen gjort alt for å skapa vyrdnad hos motstandarane, ein vyrdnad som gav han mange ekstra poeng. Men Alireza kjende ikkje redsle. Dei tre vaksne i rommet skjøna at guten kunne vera den neste verdsmeisteren. Før kandidatturneringa i 2022 sa Carlsen at han berre ville forsvara VM-tittelen om Firouzja vart utfordrar.
I dag er verdstrearen Ding Liren (2780) verdsmeister. Verdsfiraren Jan Nepomnjasjtsjij (2779) har tapt to VM-kampar på rad. Omdømet til VM-tittelen er svekt etter at VM-finalistane Ding og «Nepo» båe to scora under 50 prosent i ei turnering i Romania i mai, der båe tapte mot 19 år gamle Firouzja.
I juli 2021 vart Firouzja fransk statsborgar, eit klokt val. Det same året passerte han 2800 i rating som den yngste i historia. Men den nye fridomen i Frankrike endra guten. Det neste året spela han lite sjakk, han var ikkje lenger fanatisk oppslukt av 64 svarte og kvite felt.
Han byrja sjå andre fargar, og vart hekta på mote. Firouzja har ein draum om å verta fransk motedesignar. For hans liv og lukke er dette kan henda ein god plan, men sjakkeliten trur ikkje lenger han vert den neste verdsmeisteren.
Firouzja er, kor som er, nummer to i verda i dag med 2786 i rating. Avstanden til Carlsens 2853 er enorm, men korkje Carlsen eller Firouzja vert rekna som seriøse VM-utfordrarar. Det er eit vakuum i toppen når dei to beste vantar motivasjonen.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Teikning: May LInn Clement
«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.