Eg har gått inn og ut av norske fengsel eit dusin gonger. Somme kan ha fått 21 år, men er ufarlege «brikkeflyttarar» når eg kjem. Andre er farlege, og eg får ikkje møta dei.

Ein gong, langt borte frå sjakklokalet, kom det likevel tre skumle menn mot meg. Eg skjøna på nykelknippa at to av dei var vaktarar. Den tredje i midten ropte: «Har du spela mot Carlsen?» «Ja.» «Har du slege han?» «Nei.»

Sist gong vart tryggleiken diskutert. Sjefvaktaren sa: «Det skal gå bra, vi har ein sjakkinteressert mann i rekneskapsavdelinga òg.» Det var godt å høyra i fall nokon av dei innsette planla underslag under sjakkseansen. Kor som er, litt svinn må ein rekna med. Som ein fange sa til meg: «Jakka du hengde over stolen, kan du kjøpa på Finn.no om nokre veker.»

Dei innsette elskar sjakk. Bibliotekarane konstaterer at somme et offentleg sjakkutstyr til frukost. Borte vekk er det – om ein ikkje finn det attende på Finn.no.

Dei innsette har større musklar og er betre sjakkspelarar enn gjennomsnittsnordmannen. Dei fyller dagane med styrketrening og sjakk. Dei har ikkje internett, så somme les bøker. Ein intellektuell type kommenterte sjakkspalta og sa at han ein gong hadde sett ein Dag og Tid-skribent på eit bibliotek. «Veit du kven?» spurde han. «Kor mange gjett får eg?» spurde eg. Rett svar var Håvard Rem.

Dei fleste norske fangane kan banna på russisk. Ein vestlending sa han var eit språkgeni og byrja prata russisk med meg. Han hadde lært russisk av di han var interessert i tsjetsjensk kampsport.

Til vanleg spelar eg 15 parti simultant med 30 minutt tenkjetid, i snitt to minutt per parti. Med litt flaks vinn eg alt. Men i fjor under koronaen skjedde ei ulukke. Dei hadde pynta gymsalen og funne plass til heile 28 motstandarar. Eg handhelsa på alle, som ikkje var bra, men det verste var albanaren.

Han var full av sjakktriks frå Balkan og vann fortent. Så byrja han hjelpa sidemannen, som bar namnet «Den uskuldige». «Er han uskuldig?» spurde eg. «Han berre heiter det», sa dei andre. «Er det kallenamn eller døypenamn?» spurde eg. «Det er det ingen som veit», sa dei.

Med hjelp frå albanaren vann Den uskuldige òg i simultanen. I år var albanaren borte, men ein legendarisk fangevaktar som hadde personleg score 3–0 mot albanaren og hadde «konkurrert mot Agdestein» i ungdomen, var på plass. Eg gav alt mot fangevaktaren, rekneskapsføraren og dei innsette – og vann 15–0.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.