Ski og sjakk
Bobby Fischer får skiinstruksjonar på flatmark, nedst i bakken.
Eg har alltid lika sjakk og ski best. Eg lika å lesa bøker om ski- og sjakk-VM frå 1950-talet og utover. Det var noko med materialet dei nytta, det var så enkelt: treski og trebrikker. Det var ikkje pengar i sportane, korkje i ski eller i sjakk. Det var uskuld utan doping og mobiltelefonjuks. Det fanst ikkje hjelpemiddel som fluor og databasar.
Eg lika at sportane var så eksklusive, berre for dei innvigde. Store land som Kina, India og USA var ikkje med. Om det dukka opp ein amerikanar, vart det bråk (Bill Koch, Bobby Fischer). Ski og sjakk er i eit større perspektiv heilt uviktige for sivilisasjonen, nesten meiningslause, og difor er det berre naturleg at mange ikkje driv med ski og sjakk.
I dag kan ein ha sympati med ski og sjakk når sportane ligg på dødsleiet. Kampen mot klima og kunstig intelligens er umogleg å vinna. Alt i år, i 2023, vantar interessa for dei offisielle meisterskapane.
Under det interskandinaviske ski-VM førre veke gløymde eg å sjå stafettane og femmila. Det har aldri skjedd meg før. Når russaren Jan Nepomnjasjtsjij møter kinesaren Ding Liren til VM-kamp i Astana, Kasakhstan, frå 7. april, vil interessa frå Vesten vera rekordlåg. Det russiske sjakkforbundet melde nyleg overgang frå Europa til Asia, slik at VM-kampen vert ein heilasiatisk diktatorfest.
Og så spørsmålet alle lurer på: Kven er best i kombinert, altså ski og sjakk? Utan å kontakta Ski sjakklubb utanfor Oslo veit eg svaret. Vinnaren, som i VM i Planica, må vera norsk: Magnus Carlsen har best teknikk i klassisk, skøyting og på brettet. Læremeisteren Simen Agdestein var òg ein god skilaupar med mange pokalar frå renn i barndomen.
Carlsen førebudde seg til VM-kampane i 2014 (mot Anand) og 2018 (mot Caruana) med skitrening. Og i romjula i fjor i Almaty vart Carlsen verdsmeister i lynsjakk jamvel om han kom for seint til fyrste runde av di han hadde stått på ski! Sjakk-klokka gav han berre 30 sekund på heile partiet, men det var nok til siger. (Rett nok hadde Carlsen stått alpint, og det er eigenleg ikkje uskuldsreint nok for denne stubben.)
Kva med Sovjet? Var ikkje dei gode i både ski og sjakk? Jau, det vert tema i ei seinare spalte.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonalmeister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg har alltid lika sjakk og ski best. Eg lika å lesa bøker om ski- og sjakk-VM frå 1950-talet og utover. Det var noko med materialet dei nytta, det var så enkelt: treski og trebrikker. Det var ikkje pengar i sportane, korkje i ski eller i sjakk. Det var uskuld utan doping og mobiltelefonjuks. Det fanst ikkje hjelpemiddel som fluor og databasar.
Eg lika at sportane var så eksklusive, berre for dei innvigde. Store land som Kina, India og USA var ikkje med. Om det dukka opp ein amerikanar, vart det bråk (Bill Koch, Bobby Fischer). Ski og sjakk er i eit større perspektiv heilt uviktige for sivilisasjonen, nesten meiningslause, og difor er det berre naturleg at mange ikkje driv med ski og sjakk.
I dag kan ein ha sympati med ski og sjakk når sportane ligg på dødsleiet. Kampen mot klima og kunstig intelligens er umogleg å vinna. Alt i år, i 2023, vantar interessa for dei offisielle meisterskapane.
Under det interskandinaviske ski-VM førre veke gløymde eg å sjå stafettane og femmila. Det har aldri skjedd meg før. Når russaren Jan Nepomnjasjtsjij møter kinesaren Ding Liren til VM-kamp i Astana, Kasakhstan, frå 7. april, vil interessa frå Vesten vera rekordlåg. Det russiske sjakkforbundet melde nyleg overgang frå Europa til Asia, slik at VM-kampen vert ein heilasiatisk diktatorfest.
Og så spørsmålet alle lurer på: Kven er best i kombinert, altså ski og sjakk? Utan å kontakta Ski sjakklubb utanfor Oslo veit eg svaret. Vinnaren, som i VM i Planica, må vera norsk: Magnus Carlsen har best teknikk i klassisk, skøyting og på brettet. Læremeisteren Simen Agdestein var òg ein god skilaupar med mange pokalar frå renn i barndomen.
Carlsen førebudde seg til VM-kampane i 2014 (mot Anand) og 2018 (mot Caruana) med skitrening. Og i romjula i fjor i Almaty vart Carlsen verdsmeister i lynsjakk jamvel om han kom for seint til fyrste runde av di han hadde stått på ski! Sjakk-klokka gav han berre 30 sekund på heile partiet, men det var nok til siger. (Rett nok hadde Carlsen stått alpint, og det er eigenleg ikkje uskuldsreint nok for denne stubben.)
Kva med Sovjet? Var ikkje dei gode i både ski og sjakk? Jau, det vert tema i ei seinare spalte.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonalmeister i sjakk.
Fleire artiklar
Foto: Seth Wenig / AP / NTB
Eit teikn på frustrasjon
Korkje Trump eller Biden har i røynda full kontroll på auke og fall i inflasjon eller kriminalitet.
Else Hagen: «Familie» (1950), olje på lerret. Rolf E. Stenersens samling / Munchmuseet.
Etterlysing og turné
Else Hagen er i dag eit ukjent namn for mange, men det er i endring.
Anders Folkestad og Torbjørn Ryssevik meiner det er nødvendig å styrke den vidaregåande skulen si studieførebuande rolle.
Gorm Kallestad / NTB
Studieopptak og skulifisering
Statsråden gjer rett i å avvise opptaksprøver som hovudveg til høgare utdanning.
Stig Amdam og Ragnhild Gudbrandsen spelar hovudrollene i stykket av August Strindberg.
Foto: Magnus Skrede / Den Nationale Scene
Krigen mellom kjønna
Dødsdansen er eit ekteskapsdrama der komikken får for stor plass, men spelestilane utfordrar kvarandre på interessant vis.
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Papiravisa