Rudenkos bragd
For bragdene i 1941 og 1950 vart Ljudmila Rudenko heidra med ein såkalla Google doodle den 27. juli 2018, der Google-brukarar over heile verda vart introduserte for historia hennar.
Faksimile: Google
Les også
Den gongen det dansk-litauiske paret kunne kommentera sjakk i Russland.
Foto: Fide.com
Eit make par
Les også
Arkadij Dvorkovitsj vitja i april 2019 jentegruppa til Embla Ekeland Grønn i Oslo Schakselskap.
Foto: Trygve Indrelid / Norges sjakkforbund
Sympatisk og problematisk
Les også
Dei innsette elskar sjakk, og eg har spela i ymse norske fengsel.
Foto: Cathrine Holden
Uskuldig
Les også
Frå mitt siste møte med Helmers i 2004.
Foto: Atle Grønn
Ein trenarguru
Les også
Den gongen det dansk-litauiske paret kunne kommentera sjakk i Russland.
Foto: Fide.com
Eit make par
Les også
Arkadij Dvorkovitsj vitja i april 2019 jentegruppa til Embla Ekeland Grønn i Oslo Schakselskap.
Foto: Trygve Indrelid / Norges sjakkforbund
Sympatisk og problematisk
Les også
Dei innsette elskar sjakk, og eg har spela i ymse norske fengsel.
Foto: Cathrine Holden
Uskuldig
Les også
Frå mitt siste møte med Helmers i 2004.
Foto: Atle Grønn
Ein trenarguru
Kongerekkja – dei 16 verdsmeistrane frå Steinitz til Carlsen – tel 16 sjakkgeni. Kva med dronningrekkja – verdsmeistrane for kvinner? Dei er 17 i talet.
I nyare tid har vi hatt seks kinesiske verdsmeistrar. Før kinesarane dominerte to georgiske ikon, Nona Gaprindasjvili og Maja Tsjiburdanidze, som til saman heldt tittelen i 29 år, frå 1962 til 1991. I historia om kvinnesjakken kjem ein heller ikkje utanom Polgar-systrene frå Ungarn, men berre den eldste av dei tre systrene, Susan Polgar, vart verdsmeister (i 1996). Den yngste og beste, geniale Judit Polgar, ville av prinsipp ikkje spela i kvinneturneringar og var i mange år på ti på topp-lista i verda i open klasse.
Den fyrste verdsmeisteren for kvinner var pioneren Vera Menchik, som voks opp i Moskva med foreldre frå Tsjekkia og England. Ho døydde 38 år gamal i 1944 i eit tysk bombeåtak på London. Mindre kjent enn Menchik, Polgar-systrene, kinesarar og georgiske ikon, er den kjensgjerninga at tre av 17 verdsmeistrar kjem frå Ukraina. Denne historia byrjar med Ljudmila Rudenko (1904–1986).
Ljudmila vart fødd i Poltava, midt i Ukraina. Etter gymnaset drog ho til svartehavsbyen Odesa. Ho vart Odesa-meister i 1925 – ikkje i sjakk, men i symjing. Like etter byrja ho systematisk å satsa på sjakk, men på den tida var alle amatørar. I Sovjetunionen måtte dessutan alle kvinner ut i arbeidslivet.
Rudenko var økonom og ingeniør. Ho flytta til Leningrad i 1929, der ho arbeidde på ein våpenfabrikk. I juli 1941 måtte fabrikkarbeidarane evakuera til Ufa ved Uralfjella. Evakueringa var vellukka, men det var eitt problem: Borna til arbeidarane var framleis i Leningrad. Då ein skjøna at tyskarane ville kringsetja byen i ein langvarig blokade, melde Rudenko seg til teneste. Ho drog friviljug attende til Leningrad, der ho lukkast med å organisera togtransport til Ufa for 300 born. «Dette var mi største bragd», sa Rudenko seinare.
På sjakkbrettet vart resultata betre og betre. I 1950 vann ho verdsmeisterskapen i Moskva, som den andre i historia etter Vera Menchik.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Kongerekkja – dei 16 verdsmeistrane frå Steinitz til Carlsen – tel 16 sjakkgeni. Kva med dronningrekkja – verdsmeistrane for kvinner? Dei er 17 i talet.
I nyare tid har vi hatt seks kinesiske verdsmeistrar. Før kinesarane dominerte to georgiske ikon, Nona Gaprindasjvili og Maja Tsjiburdanidze, som til saman heldt tittelen i 29 år, frå 1962 til 1991. I historia om kvinnesjakken kjem ein heller ikkje utanom Polgar-systrene frå Ungarn, men berre den eldste av dei tre systrene, Susan Polgar, vart verdsmeister (i 1996). Den yngste og beste, geniale Judit Polgar, ville av prinsipp ikkje spela i kvinneturneringar og var i mange år på ti på topp-lista i verda i open klasse.
Den fyrste verdsmeisteren for kvinner var pioneren Vera Menchik, som voks opp i Moskva med foreldre frå Tsjekkia og England. Ho døydde 38 år gamal i 1944 i eit tysk bombeåtak på London. Mindre kjent enn Menchik, Polgar-systrene, kinesarar og georgiske ikon, er den kjensgjerninga at tre av 17 verdsmeistrar kjem frå Ukraina. Denne historia byrjar med Ljudmila Rudenko (1904–1986).
Ljudmila vart fødd i Poltava, midt i Ukraina. Etter gymnaset drog ho til svartehavsbyen Odesa. Ho vart Odesa-meister i 1925 – ikkje i sjakk, men i symjing. Like etter byrja ho systematisk å satsa på sjakk, men på den tida var alle amatørar. I Sovjetunionen måtte dessutan alle kvinner ut i arbeidslivet.
Rudenko var økonom og ingeniør. Ho flytta til Leningrad i 1929, der ho arbeidde på ein våpenfabrikk. I juli 1941 måtte fabrikkarbeidarane evakuera til Ufa ved Uralfjella. Evakueringa var vellukka, men det var eitt problem: Borna til arbeidarane var framleis i Leningrad. Då ein skjøna at tyskarane ville kringsetja byen i ein langvarig blokade, melde Rudenko seg til teneste. Ho drog friviljug attende til Leningrad, der ho lukkast med å organisera togtransport til Ufa for 300 born. «Dette var mi største bragd», sa Rudenko seinare.
På sjakkbrettet vart resultata betre og betre. I 1950 vann ho verdsmeisterskapen i Moskva, som den andre i historia etter Vera Menchik.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Les også
Den gongen det dansk-litauiske paret kunne kommentera sjakk i Russland.
Foto: Fide.com
Eit make par
Les også
Arkadij Dvorkovitsj vitja i april 2019 jentegruppa til Embla Ekeland Grønn i Oslo Schakselskap.
Foto: Trygve Indrelid / Norges sjakkforbund
Sympatisk og problematisk
Les også
Dei innsette elskar sjakk, og eg har spela i ymse norske fengsel.
Foto: Cathrine Holden
Uskuldig
Les også
Frå mitt siste møte med Helmers i 2004.
Foto: Atle Grønn
Ein trenarguru
Fleire artiklar
Pasta med traktkantarellar, fløyte og parmesan.
Foto: Dagfinn Nordbø
Skogens gull
Eg er så heldig å ha vener med hytte, og dei forsyner meg med alt eg orkar av godsaker som veks på bakken.
Faksimile frå Chess Review 1953. Burger sit med dei svarte brikkene og introduserer ein «cheapo».
Foto: Edward Winters chesshistory.com
Frå sjakkverda: Burger med cheapo utan salami
Gravferd for Hizbollah-kommandantane Ibrahim Qubaisi og Hussein Ezzedine, som mista livet i eit bombeåtak i det sørlege Beirut 25. september. Dei siste vekene har ei rekkje leiarar i Hizbollah-rørsla blitt drepne av Israel.
Foto: Louisa Gouliamaki / Reuters / NTB
Ei god tid for martyrar
Hizbollah vart skapt av den israelske invasjonen av Libanon i 1982.
Kan Israel knekke denne rørsla gjennom ein ny krig?
Foto: NTB
«Epla figurerer i mange av Hauge sine dikt»
Den polske presidenten Andrzej Duda vitja messa i kyrkja The National Shrine of Our Lady of Czestochowa i Doylestown i Pennsylvania 22. september 2024.
Foto: Ryan Collerd / AFP / NTB
Kandidatane frir til polakkar i USA
BUCKS COUNTY: Kanskje er det polsk-amerikanarar i Pennsylvania som kjem til å avgjere presidentvalet.