JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

SjakkKunnskap

Kunsten på brettet

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Magnus Carlsen under Norway Chess 2022.

Magnus Carlsen under Norway Chess 2022.

Foto: Carina Johansen / NTB

Magnus Carlsen under Norway Chess 2022.

Magnus Carlsen under Norway Chess 2022.

Foto: Carina Johansen / NTB

2314
20221028
2314
20221028

Sjakkhausten har vore ko-ko. Det byrja då Magnus Carlsen i september gav opp etter eitt trekk mot Hans Niemann. Den implisitte jukseskuldinga frå verdsmeisteren førte til eit absurd milliardsøksmål frå den unge amerikanaren.

For eit par veker sidan gav Rauf Mamedov òg opp partiet etter eitt trekk – mot Carlsen. Stormeisteren frå Aserbajdsjan var krenkt over at Carlsen som svart vanvyrde den sovjetiske sjakkskulen og sjakk som vitskap då han spela bonden til g5 i fyrstetrekket, det dårlegaste trekket på brettet i klassisk sjakk.

Denne veka byrja Carlsen på ny partiet med bonden til g5, men no vart han unisont hylla som eit geni. Trekket, som bar i seg eit lauparoffer i diagonalen frå kvit dronning på a1 til ein svart laupar på h8, kom heilt overraskande på motstandaren Hikaru Nakamura. Men denne gongen var det ikkje juks eller (anti)vitskap – det var fyrste dag av verdsmeisterskapen i fischersjakk, der sjakk er rein kunst og kreativitet (og litt sport og pengar).

I fischersjakk vert spelarane tvinga inn i kreativt kaos når offiserane vert plasserte på fyrste- og åttanderada gjennom loddtrekning. «Om de vil sjå kunst, må de gå ein annan plass», sa Carlsen til pressa etter ein snøgg og keisam opningsteoretisk remis i VM-kampen mot Sergej Karjakin i 2016. Fjorten månader seinare, på Henie Onstad Kunstsenter, var Carlsen sjølv hovudpersonen i ein sjakkperformance mot Nakamura i eit uoffisielt VM i fischersjakk. Spelarane sat under eit stort bilete av grava til Bobby Fischer på Island. «Eg gjer son din til eit kunstverk», sa fotograf og initiativtakar Dag Alveng til Henrik Carlsen på tilskodarplass.

Eg skreiv om fischersjakk i Dag og Tid i 2015 og gav Alveng ideen til denne kunstforma. Personleg spelar eg nesten berre fischersjakk, eit spel der ein alltid lærer noko nytt, der kunsten aldri er bunden av den klassiske tvangstrøya som i sjakken vert kalla opningsteori.

Frå 2019 er Fischer-greina offisiell, og årets VM vert arrangert i Reykjavík der Fischer vart verdsmeister i 1972. I 1996 formulerte han rokadereglane for fischersjakk. I 2008 døydde geniet i eksil på Island.

Om alt går etter planen, men det veit ein aldri i fischersjakk, spelar Carlsen denne helga semifinale på laurdag og finale på sundag.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Sjakkhausten har vore ko-ko. Det byrja då Magnus Carlsen i september gav opp etter eitt trekk mot Hans Niemann. Den implisitte jukseskuldinga frå verdsmeisteren førte til eit absurd milliardsøksmål frå den unge amerikanaren.

For eit par veker sidan gav Rauf Mamedov òg opp partiet etter eitt trekk – mot Carlsen. Stormeisteren frå Aserbajdsjan var krenkt over at Carlsen som svart vanvyrde den sovjetiske sjakkskulen og sjakk som vitskap då han spela bonden til g5 i fyrstetrekket, det dårlegaste trekket på brettet i klassisk sjakk.

Denne veka byrja Carlsen på ny partiet med bonden til g5, men no vart han unisont hylla som eit geni. Trekket, som bar i seg eit lauparoffer i diagonalen frå kvit dronning på a1 til ein svart laupar på h8, kom heilt overraskande på motstandaren Hikaru Nakamura. Men denne gongen var det ikkje juks eller (anti)vitskap – det var fyrste dag av verdsmeisterskapen i fischersjakk, der sjakk er rein kunst og kreativitet (og litt sport og pengar).

I fischersjakk vert spelarane tvinga inn i kreativt kaos når offiserane vert plasserte på fyrste- og åttanderada gjennom loddtrekning. «Om de vil sjå kunst, må de gå ein annan plass», sa Carlsen til pressa etter ein snøgg og keisam opningsteoretisk remis i VM-kampen mot Sergej Karjakin i 2016. Fjorten månader seinare, på Henie Onstad Kunstsenter, var Carlsen sjølv hovudpersonen i ein sjakkperformance mot Nakamura i eit uoffisielt VM i fischersjakk. Spelarane sat under eit stort bilete av grava til Bobby Fischer på Island. «Eg gjer son din til eit kunstverk», sa fotograf og initiativtakar Dag Alveng til Henrik Carlsen på tilskodarplass.

Eg skreiv om fischersjakk i Dag og Tid i 2015 og gav Alveng ideen til denne kunstforma. Personleg spelar eg nesten berre fischersjakk, eit spel der ein alltid lærer noko nytt, der kunsten aldri er bunden av den klassiske tvangstrøya som i sjakken vert kalla opningsteori.

Frå 2019 er Fischer-greina offisiell, og årets VM vert arrangert i Reykjavík der Fischer vart verdsmeister i 1972. I 1996 formulerte han rokadereglane for fischersjakk. I 2008 døydde geniet i eksil på Island.

Om alt går etter planen, men det veit ein aldri i fischersjakk, spelar Carlsen denne helga semifinale på laurdag og finale på sundag.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis