Fyrste duell i verdscupen i august: Ivantsjuk trong seks parti for å slå ut ein stormeister frå Chile, medan Carlsen vann 2–0 mot ein georgiar. Andre duell: Carlsen vann snøgt 1,5–0,5 mot landsmannen Tari, medan Ivantsjuk etter fire parti slo ut den 30 år yngre kinesaren Wei Yi, som for nokre år sidan var rekna som det største talentet i verda. Tredje duell: Både Carlsen og Ivantsjuk trong seks parti for å vinna – Carlsen mot ein ung tyskar og Ivantsjuk mot ein tyrkisk stormeister.

Så fekk vi endeleg eit genimøte i verdscupen i Baku, hovudstaden i Aserbajdsjan. Det var ei kjensle av at dette kunne vera siste gongen. Vasylj Ivantsjuk (54) frå Lviv har ikkje spela turneringar på lang tid. Og kvifor skulle han det? Heimlandet hans er under åtak.

47 år gamal i 2016 vann Ivantsjuk mot Carlsen og tok sigeren i VM i snøggsjakk, men det er berre ein parentes i eit portrett. Det er ikkje resultata hans som imponerer, men kreativiteten, dei originale ideane, fanatismen. Garri Kasparov, som tapte stygt mot Ivantsjuk eit par gonger på 90-talet, sa: «Kan henda skjønar Ivantsjuk dette spelet på eit djupare plan enn nokon av oss andre.»

«Du som alltid tenkjer på sjakk, når kan du kvila?» vart han spurd ein gong. «Mellom variantane», svara Ivantsjuk.

Russaren Aleksandr Khalifman, tidlegare Fide-verdsmeister, kommenterte no frå Baku: «Når kollegaer nyttar merkelappen ‘geni’ om Ivantsjuk, er det ikkje eit tomt ord, men ei kompetent vurdering.» Alt i 1991 var Ivantsjuk nummer to i verda bak Kasparov, men ingen trudde han kunne verta verdsmeister. Han var ikkje ein idrettsmann, men eit eksentrisk geni.

«Kva tenkjer du om at alle kallar deg for eit geni?» «Eg kan ikkje hugsa at det har plaga meg», svara Ivantsjuk for nokre år sidan.

Eg legg merke til at ikkje berre amatørane, men også stormeistrane no kallar Carlsen unisont for eit geni. Ein har byrja summera opp karrieren hans. Dei tre nolevande kanoniserte genia i sjakken er Carlsen, Ivantsjuk og Kasparov.

Ivantsjuk spela kreativt og godt i opninga, men idrettsmannen Carlsen, som trass alt er berre 32 år gamal, meisla ut eit posisjonelt meisterstykke i fyrste parti. 1–0. I andre parti med svart kunne Carlsen vera nøgd med remis, men han spela for å vinna. Og han vann. 2–0. «Eg er ikkje kjend for å vera godhjarta», sa Carlsen og gjekk vidare til kvartfinalen. Ivantsjuk drog heim til krigen.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.