JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

SjakkKunnskap

Dominerande generasjon

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Viktor Kortsjnoj set seg ned mot ein ung Garri Kasparov under ein simultan i 1975.

Viktor Kortsjnoj set seg ned mot ein ung Garri Kasparov under ein simultan i 1975.

Viktor Kortsjnoj set seg ned mot ein ung Garri Kasparov under ein simultan i 1975.

Viktor Kortsjnoj set seg ned mot ein ung Garri Kasparov under ein simultan i 1975.

2133
20211008
2133
20211008

Kva er den ideelle alderen for menneskeleg kreativitet? Då eg voks opp, sa russarane at 35 år var perfekt. Anatolij Karpov var verdsmeister i sin beste alder, 33 år gamal i 1984. Men så miste han året etter VM-tittelen til Garri Kasparov (22), som heldt tittelen fram til 2000, då Vladimir Kramnik (25) vart ny meister. Den ideelle alderen i sjakk var no 25, meinte ein – og talet vil stadig gå nedover, særleg av di datamaskinane gjer at dei unge får den naudsynte røynsla mykje snøggare og enklare enn før.

Men vi tok feil på ny. Dei åtte beste spelarane i verda i dag har ein snittalder på 30,9 år. Det er òg alderen til Magnus Carlsen, som fyller 31 år den 30. november i år.

Ein annan tanke er at ein generasjon kan dominera så mykje at han kveler neste generasjon. Det klassiske dømet i sjakken er Sovjet-generasjonen fødd før krigen: Verdsmeistrane Petrosjan (f. 1929), Tal (f. 1936) og Spasskij (f. 1937) hadde selskap av eit dusin sovjetiske verdsklassespelarar frå det same tiåret. I spissen for ikkje-verdsmeistrane stod Viktor Kortsjnoj (f. 1931), den mest fanatiske sjakkspelaren verda har sett.

Det overraskande er nemleg at Sovjet ikkje fekk fram absolutte toppspelarar fødde på 1940-talet. Den einaste stjerna frå den tida var amerikanaren Bobby Fischer (f. 1943), som trekte seg ut or sjakken som fersk verdsmeister i 1972. Så då Karpov (f. 1951) vart ny meister i 1975, måtte han dei neste seks åra konkurrera i skandaløse VM-kampar mot den tjue år eldre avhopparen Kortsjnoj.

Carlsen-generasjonen er den sterkaste i historia. VM-utfordrarane Sergej Karjakin (2016) og Jan Nepomnjasjtsjij (i haust frå 26. november) er som nordmannen fødde i 1990. Det franske reknemonsteret Maxime Vachier-Lagrave og vår eigen Jon Ludvig Hammer er òg frå same årgang. Fabiano Caruana, Ding Liren og Wesley So er berre eit par år yngre. Denne gjengen har øydelagt for 20–25-åringane. Ingen av spelarane i dei tidlege 20-åra i sjakken i dag var i nærleiken av å gjenta bragda til Carlsen, Kasparov og Tal, som alle vart verdsmeister i byrjinga av tjueåra.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Kva er den ideelle alderen for menneskeleg kreativitet? Då eg voks opp, sa russarane at 35 år var perfekt. Anatolij Karpov var verdsmeister i sin beste alder, 33 år gamal i 1984. Men så miste han året etter VM-tittelen til Garri Kasparov (22), som heldt tittelen fram til 2000, då Vladimir Kramnik (25) vart ny meister. Den ideelle alderen i sjakk var no 25, meinte ein – og talet vil stadig gå nedover, særleg av di datamaskinane gjer at dei unge får den naudsynte røynsla mykje snøggare og enklare enn før.

Men vi tok feil på ny. Dei åtte beste spelarane i verda i dag har ein snittalder på 30,9 år. Det er òg alderen til Magnus Carlsen, som fyller 31 år den 30. november i år.

Ein annan tanke er at ein generasjon kan dominera så mykje at han kveler neste generasjon. Det klassiske dømet i sjakken er Sovjet-generasjonen fødd før krigen: Verdsmeistrane Petrosjan (f. 1929), Tal (f. 1936) og Spasskij (f. 1937) hadde selskap av eit dusin sovjetiske verdsklassespelarar frå det same tiåret. I spissen for ikkje-verdsmeistrane stod Viktor Kortsjnoj (f. 1931), den mest fanatiske sjakkspelaren verda har sett.

Det overraskande er nemleg at Sovjet ikkje fekk fram absolutte toppspelarar fødde på 1940-talet. Den einaste stjerna frå den tida var amerikanaren Bobby Fischer (f. 1943), som trekte seg ut or sjakken som fersk verdsmeister i 1972. Så då Karpov (f. 1951) vart ny meister i 1975, måtte han dei neste seks åra konkurrera i skandaløse VM-kampar mot den tjue år eldre avhopparen Kortsjnoj.

Carlsen-generasjonen er den sterkaste i historia. VM-utfordrarane Sergej Karjakin (2016) og Jan Nepomnjasjtsjij (i haust frå 26. november) er som nordmannen fødde i 1990. Det franske reknemonsteret Maxime Vachier-Lagrave og vår eigen Jon Ludvig Hammer er òg frå same årgang. Fabiano Caruana, Ding Liren og Wesley So er berre eit par år yngre. Denne gjengen har øydelagt for 20–25-åringane. Ingen av spelarane i dei tidlege 20-åra i sjakken i dag var i nærleiken av å gjenta bragda til Carlsen, Kasparov og Tal, som alle vart verdsmeister i byrjinga av tjueåra.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Jonas Bals er fagleiar i LO og utdanna målarsvein og historikar. Han har skrive fleire bøker og er dessutan spaltist og bokmeldar.

Jonas Bals er fagleiar i LO og utdanna målarsvein og historikar. Han har skrive fleire bøker og er dessutan spaltist og bokmeldar.

Foto: Siw Pessar

BokMeldingar

Jonas Bals har skrive ei tjukk, viktig bok nummer to om fascisme. Men å skrive objektivt om si eiga tid er ei krevjande øving.

Torgeir E. Sæveraas
Jonas Bals er fagleiar i LO og utdanna målarsvein og historikar. Han har skrive fleire bøker og er dessutan spaltist og bokmeldar.

Jonas Bals er fagleiar i LO og utdanna målarsvein og historikar. Han har skrive fleire bøker og er dessutan spaltist og bokmeldar.

Foto: Siw Pessar

BokMeldingar

Jonas Bals har skrive ei tjukk, viktig bok nummer to om fascisme. Men å skrive objektivt om si eiga tid er ei krevjande øving.

Torgeir E. Sæveraas
«Kinship» er ei særs luftig utstilling.

«Kinship» er ei særs luftig utstilling.

Alle foto: Frank Furseth

KunstMeldingar

Glede er eit aktivt val

Kva vil det seie å leve eit fullverdig liv? Amerikanske Emilie Louise Gossiaux (f. 1989) utfordrar fordommane våre gjennom ei varm, uvanleg og sterk utstilling.

Eva Furseth
«Kinship» er ei særs luftig utstilling.

«Kinship» er ei særs luftig utstilling.

Alle foto: Frank Furseth

KunstMeldingar

Glede er eit aktivt val

Kva vil det seie å leve eit fullverdig liv? Amerikanske Emilie Louise Gossiaux (f. 1989) utfordrar fordommane våre gjennom ei varm, uvanleg og sterk utstilling.

Eva Furseth

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis