Takk vere den store rumpemuskelen kan menneskja reisa seg frå ein stol, gå opp ei trapp – ja, gå på to bein i det heile. Men mange av oss tenkjer nok mest på korleis rumpa ser ut. Nokre trenar rumpa jamt og drøymer om struttande rumpeballar (jf. sprettrumpe). Litt rumpetrening er betre enn å sitja på rumpa heile dagen, men det er no so at me kjem til verda med ulikt utgangspunkt. Det gjeng an å leva med hengjerumpe òg.

I alle høve er det fin sprett i ordet rumpe, som i tillegg ‘bakende, sete’ kan tyda ‘hale’ (t.d. kurumpe, stubbrumpa, rumpetroll). I målføra finst jamvel hankjønnsordet rump (‘bakende; spordstykke; rund bergkoll’). Engelsk rump (‘bakdel, halestykke, lårsteik’) er lånt frå nordisk. Bakgrunnen til orda er uviss, men truleg har det noko å seia at dei rimar på ei rad andre ord som viser til tjukke, rundvorne saker.

Oppi den språklege rumpetaska vår har me til dømes gump (‘bakende’), hump, klump, lump (‘vedkubbe; tjukt eller stort stykke’ mfl.) og engelsk bump (‘kul; støyt’) og lump (‘klump, kul’). Me kan ta med pomp òg (‘liten og tjukk person; bakende; sur og treg person’). At rumper flest er rundvorne, er det ingen tvil om (jf. rumpeball). Tidleg i livet plar rumpa vera slett òg («glatt som ei barnerumpe»).

Det kan vera freistande å klypa, stryka og klaska på denne runde og utståande kroppsdelen, men om ein rører rumpa til nokon som ikkje ynskjer det, har ein fortent å få ord som rasshòl kasta etter seg. Ja, for me er vel samde om at rass (og rauv) er grøvre enn rumpe og høver betre i skjellsord? Og at rumpe er grøvre enn bakende, sete, stump og dilikt? Ordet rumpesleikjar og vendinga «kyss meg i rumpa» har ikkje same krafta som rauvsleikjar og «kyss meg i rauva/rassen».

Nokre har glede av å dra ned bukserumpa og få noko stukke opp i rumpa, men her er det eit mishøve mellom språket vårt og røyndomen. So godt som alle personnemningane som er knytte til analsex, er negative og vert nytta om homoseksuelle menn, som rompis, rauvpular og skinkeryttar (lista er endelaus). Kvifor er det slik, når me veit at ein del heteroseksuelle har slik sex, og at ein del homoseksuelle menn ikkje har det? Kan henda er tabuet knytt til rumpa so sterkt at «dei normale» gladeleg lèt att augo og lèt «dei unormale» ta heile støyten.

Kristin Fridtun

Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com