Norsk Barneblad
Norsk Barneblad var skeptisk til vinterleikane i USA i 1932, med fellesstart på alle skeiseløp.
Skolebiblioteket heime var i eit skåp bak i klasserommet. Der var det mange gode bøker, klassikarar som Charles Dickens, James Fenimore Cooper, Mikkjel Fønhus og Helge Ingstad.
Og innbundne årgangar av Norsk Barneblad, store og tunge bøker. Eg trur eg var gjennom dei alle.
Eg var sportsinteressert, og Norsk Barneblad skreiv om sport, det vil seie om dei olympiske vinterleikane. Redaksjonen har nok meint at det var mindre å fortelje frå sommarleikane.
Som barn sat eg på Finnøy og las om gamle idrettsheltar.
Dei første vinterleikane var i Chamonix i 1924. Dei norske triumfane, ved Thorleif Haug, Johan Grøttumsbråten, Sigmund Ruud og Jacob «Tulla» Thams, fekk god dekning i bladet.
Dekninga av leikane i St. Moritz i 1928 kom mykje til å handle om ei 16-årig jente frå Oslo, Sonja Henie, som tok den første av mange medaljar der. Og Ole Reistad leidde det norske laget til siger i patruljeløpet, med langrenn og skyting.
Norsk Barneblad var skeptisk til leikane i 1932, i USA. Amerikanarane hadde fått igjennom at skeiserenna skulle gå på amerikansk vis, med fellesstart, alle mot alle. Amerikanarane, som var vane med dette, tok dei fleste medaljane. Ein kar som heitte Jaffee, tok flest gullmedaljar. Som ein Petter Northug låg han bak og lurte til tida var inne. Då slo han til og kom først i mål. Noreg måtte ta til takke med eit par skarve bronsemedaljar.
Det var urettvist, sa Norsk Barneblad, og det var eg samd i.
Helten i Garmisch-Partenkirchen i 1936 var Ivar Ballangrud. Han var nære på å bli historisk ved å ta alle fire gullmedaljane. Men så sneik Charles Mathiesen seg forbi på Ballangruds spesialdistanse, 1500 meter. Bladet formidla dramatikken og konkurransen mellom dei to.
Vi måtte vente til leikane i USA i 1980 før ein mann tok alle medaljane, som Eric Heiden gjorde der.
Frå 1962 til 1964 var eg lausarbeidar i sporten i NRK. Eg var nygift student med huslån, og ekstrainntekter kom godt med.
Eg var eit slag assistent for Bjørge Lillelien. Eg skulle halde orden på resultatlistene og følgje utviklinga i langrenna, sjå kven som auka på, og kven som fall av.
At eg skulle få den jobben, var litt uventa. Forklaringa var at eg i eit selskap hadde vist stor kunnskap om norsk idrettshistorie, lesefrukter frå Norsk Barneblad. Ein av gjestene hadde gjort sportsredaksjonen merksam på dei sære interessene mine.
Kunnskapane mine om norske prestasjonar i olympiske vinterleikar låg nær eit spesialistnivå.
Desse oppsamla kunnskapane fekk meg inn i NRK, og kom såleis til å vere med og forme mitt yrkesliv.
Og eg var ofte i stand til å imponere journalistkollegaene mine, som ikkje hadde hatt tilgang på mine kjelder i barndommen.
I mange år hadde svensk radio gåande ein serie som heitte Värdelöst vetande. Det var eit underhaldningsprogram som gjorde moro av underleg kunnskap.
Kva som er nyttig og verdfull kunnskap, er eit stridsspørsmål i all skolepolitikk, som det er eit stridsspørsmål å peike ut nyttige og seriøse kjelder for gyldig kunnskap. Nemnder, departement og nasjonalforsamlingar arbeider stendig med dette.
Dette er ein alvorleg debatt eg ikkje skal blande meg i.
At resultatlistene frå skeiserenna i leikane i 1932 og 1936 er verdlaus kunnskap, vil nok dei fleste meine. Men dei kom til å vere med og forme yrkeslivet mitt.
Og det var Norsk Barneblad som gav meg denne tilsynelatande verdlause kunnskapen i hendene.
Andreas Skartveit
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Skolebiblioteket heime var i eit skåp bak i klasserommet. Der var det mange gode bøker, klassikarar som Charles Dickens, James Fenimore Cooper, Mikkjel Fønhus og Helge Ingstad.
Og innbundne årgangar av Norsk Barneblad, store og tunge bøker. Eg trur eg var gjennom dei alle.
Eg var sportsinteressert, og Norsk Barneblad skreiv om sport, det vil seie om dei olympiske vinterleikane. Redaksjonen har nok meint at det var mindre å fortelje frå sommarleikane.
Som barn sat eg på Finnøy og las om gamle idrettsheltar.
Dei første vinterleikane var i Chamonix i 1924. Dei norske triumfane, ved Thorleif Haug, Johan Grøttumsbråten, Sigmund Ruud og Jacob «Tulla» Thams, fekk god dekning i bladet.
Dekninga av leikane i St. Moritz i 1928 kom mykje til å handle om ei 16-årig jente frå Oslo, Sonja Henie, som tok den første av mange medaljar der. Og Ole Reistad leidde det norske laget til siger i patruljeløpet, med langrenn og skyting.
Norsk Barneblad var skeptisk til leikane i 1932, i USA. Amerikanarane hadde fått igjennom at skeiserenna skulle gå på amerikansk vis, med fellesstart, alle mot alle. Amerikanarane, som var vane med dette, tok dei fleste medaljane. Ein kar som heitte Jaffee, tok flest gullmedaljar. Som ein Petter Northug låg han bak og lurte til tida var inne. Då slo han til og kom først i mål. Noreg måtte ta til takke med eit par skarve bronsemedaljar.
Det var urettvist, sa Norsk Barneblad, og det var eg samd i.
Helten i Garmisch-Partenkirchen i 1936 var Ivar Ballangrud. Han var nære på å bli historisk ved å ta alle fire gullmedaljane. Men så sneik Charles Mathiesen seg forbi på Ballangruds spesialdistanse, 1500 meter. Bladet formidla dramatikken og konkurransen mellom dei to.
Vi måtte vente til leikane i USA i 1980 før ein mann tok alle medaljane, som Eric Heiden gjorde der.
Frå 1962 til 1964 var eg lausarbeidar i sporten i NRK. Eg var nygift student med huslån, og ekstrainntekter kom godt med.
Eg var eit slag assistent for Bjørge Lillelien. Eg skulle halde orden på resultatlistene og følgje utviklinga i langrenna, sjå kven som auka på, og kven som fall av.
At eg skulle få den jobben, var litt uventa. Forklaringa var at eg i eit selskap hadde vist stor kunnskap om norsk idrettshistorie, lesefrukter frå Norsk Barneblad. Ein av gjestene hadde gjort sportsredaksjonen merksam på dei sære interessene mine.
Kunnskapane mine om norske prestasjonar i olympiske vinterleikar låg nær eit spesialistnivå.
Desse oppsamla kunnskapane fekk meg inn i NRK, og kom såleis til å vere med og forme mitt yrkesliv.
Og eg var ofte i stand til å imponere journalistkollegaene mine, som ikkje hadde hatt tilgang på mine kjelder i barndommen.
I mange år hadde svensk radio gåande ein serie som heitte Värdelöst vetande. Det var eit underhaldningsprogram som gjorde moro av underleg kunnskap.
Kva som er nyttig og verdfull kunnskap, er eit stridsspørsmål i all skolepolitikk, som det er eit stridsspørsmål å peike ut nyttige og seriøse kjelder for gyldig kunnskap. Nemnder, departement og nasjonalforsamlingar arbeider stendig med dette.
Dette er ein alvorleg debatt eg ikkje skal blande meg i.
At resultatlistene frå skeiserenna i leikane i 1932 og 1936 er verdlaus kunnskap, vil nok dei fleste meine. Men dei kom til å vere med og forme yrkeslivet mitt.
Og det var Norsk Barneblad som gav meg denne tilsynelatande verdlause kunnskapen i hendene.
Andreas Skartveit
Fleire artiklar
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.
Alle foto: Håvard Rem
Det blonde reservatet
PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.
Lewis Lapham på Lapham’s Quarterly-kontoret ved Union Square på Manhattan.
Ein lang marsj mot idiotveldet
NEW YORK: Sett frå minnestunda for Lewis Lapham ser den politiske dagsordenen i USA mindre ny ut.
VINNAREN: På søndag vart Herbert Kickls Fridomsparti (FPÖ) for første gongen største parti i det austerrikske parlamentsvalet. Får partiet makt, vil dei jobbe for å oppheve sanksjonar mot Russland.
Foto: Lisa Leutner / Reuters/ NTB
Politikk i grenseland
Austerrikarane ser på seg sjølv som ein fredsnasjon. Likevel røystar ein tredel på prorussiske høgrepopulistar.
Eldspåsetting og steinkasting i Ramels veg i Rosengård i Malmö. Ivar Hippe har intervjua innbyggarar i utsette bydelar i Vest-Sverige.
Foto: Johan Nilsson / TT / AP / NTB
– Det kjem til å bli stygt
Ivar Hippe fekk lyst til å sjå nærmare på dei svenske tilstandane. Etter tre års arbeid er Sverige 2024: Beretninger om et land i krise her. Staten må ta styring, seier han.
Yrka med det høgste sjukefråværet er kvinnedominerte med relasjonelt arbeid og høge emosjonelle krav, skriv Lill Sverresdatter Larsen.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Langvarig overbelastning gir rekordhøyt sykefravær
«Vi har lenge drevet en dugnad for å holde skuta flytende.»