Vi er eit av dei rikaste samfunna verda har sett. Vi vassar i ting overalt. Vi kastar og kjøper nytt, og søppelberga veks.

Men så er det ting vi tek vare på, gamle ting. Dei har følgt slekta bakover så langt vi kjenner henne: eit bilete, ein duk, ein stol, ein vase, kanskje ein smørambar. Dei fortel kvar vi kjem frå, og kven vi er.

I storsamfunnet har vi organisert dette i musea våre, lokalt og sentralt. Mengder av ting ligg og fortel og fortel og fortel, om oss og fedrane våre, om liv, tru og tanke.

Gjennom tidene har tinga alltid fortalt historie. Og den viktigaste historia held seg med dei dyraste tinga.

I kristendommens Europa var evangelia, Jesu vandring på jorda, sentrale og levande historieforteljingar. Ting som kunne illustrere denne historia, gav liv til tru og mat til tanke.

Trefliser frå Kristi kors vart ein stor handelsartikkel. Det er sagt at det vart selt nok fliser frå krossen på Golgata til å byggje ein by. Det er kanskje ikkje heilt sant, men ikkje heilt løgn heller.

I 1239 kjøpte kong Ludvig i Frankrike Jesu tornekrone frå ein venetiansk kjøpmann. Prisen var 135.000 pund, ein enorm sum den gongen.

To år seinare kjøpte han delar av krossen og ein del av torturinstrumenta frå Golgata av kong Balduin i Jerusalem.

Desse dyre klenodia måtte få ein verdig stad å vere. Dei kunne ikkje berre slenge omkring.

Kongen bygde La Sainte Chapelle, eit av dei vakraste bygga i dagens Paris. Det vart bygt innanfor slottsområdet, og byggekostnaden må ha vore på nivå med det klenodia hadde kosta.

Alle veggene er høge og vakre glasmåleri. Lyset inne i kapellet er trollbindande.

Bygget var eineståande vakkert, verdig dyrgripane som skulle ha bustad der.

Delar av bygget har brunne fleire gonger, flaumane i Seinen har også vore innom. Den store revolusjonen hadde lite sans for La Sainte Chapelle, så det vart gjort til varelager.

I dag er det eit stort turistmål, blendande vakkert, eit minne om store og høge tankar om viktige ting der og då.

Eg har vore der fleire gonger. Tornekrona var ikkje å sjå. Ikkje dei gamle torturinstrumenta heller.

Det kan sjå ut til at bygget har overlevt dei dyrebare tinga det vart bygt for. Slik fortel det ei anna historie enn kong Ludvig hadde tenkt seg.

Jeanne d’Arc er den store helten i fransk historie. Når Frankrike er i naud, som landet ofte har vore, blir ho påkalla og løfta fram.

17 år gammal, ei kortklipt bondejente i mannsklede, leidde ho ein hær mot fienden og slo han. Ho berga Frankrike og blir aldri gløymd.

Men det gjekk henne ille. Ho trudde fullt og fast at ho gjekk Guds ærend for å samle Frankrike. Men borgarkrigen gjekk sin gang. Ho vart tatt til fange, skulda for hekseri og brend på bålet.

Ho vart omstridd, også etter sin død. Ein antropolog meinte så seint som i 1921 at skuldingane om hekseri, som kyrkja la til grunn for dødsdommen, var korrekte. Ho skulle ha leidd ein Diana-kultus som utfordra autoriteten til kyrkja.

Året før hadde den katolske kyrkja gjort henne til helgen.

I Chinon i Frankrike har ho eige museum. Der viser dei fram ein knokkel som vart berga frå bålet då ho vart brend.

Analysar av knokkelen tyder på at han kjem frå ein egyptisk mumie. Metropolitan Museum of Art i New York viser fram hjelmen hennar. Det finst ingen prov på at hjelmen var hennar.

Så er kanskje fake news ikkje noko nytt.

Ikkje eingong på musea.

Andreas Skartveit