JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

Minnemeisteren Harry Pillsbury

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Harry Nelson Pillsbury (1872–1906).

Harry Nelson Pillsbury (1872–1906).

Harry Nelson Pillsbury (1872–1906).

Harry Nelson Pillsbury (1872–1906).

2242
20190322
2242
20190322

Den unge verdsmeisteren Garri Kasparov sa tvert nei då tyske Der Spiegel på midten av 1980-åra ville testa han med oppgåver frå repertoaret til den legendariske Harry Pillsbury. Sovjetarane og Kasparov ottast at slik aktivitet kunne føra til galenskap, og Sportskomiteen la ned forbod mot blindsjakk og det som verre var.

Amerikanaren Pillsbury var meir enn god nok i vanleg sjakk over brettet. Han vann fleire parti mot verdsmeisteren Emanuel Lasker og var den beste turneringsspelaren i verda i åra 1903–04. Det mest interessante er likevel at han nok var den mest intelligente sjakkspelaren i historia, i alle høve om ein skal tru IQ-testar og såvore.

Pillsbury vitja Cambridge i England i 1902. Han bad publikum plassera ein hest på eit fritt valt felt på sjakkbrettet. Utan å sjå på brettet fortalde han korleis ein kunne flytta hesten 63 gonger på rad utan å hamna på same felt meir enn ein gong. (Eg maktar ikkje finna ein slik sti som dekkjer alle dei 64 felta jamvel om eg sit i fred og ro med sjakkbrettet føre meg heime i stova og byrjar med springaren i eit hjørne). Framleis i oppvarminga – og med bind for augo – fekk Pillsbury vita valøren på 20 kort trekte frå ein kortstokk. I neste augneblink kunne han nemna dei 32 resterande korta. Og så byrja blindsjakken.

Den mest imponerande førestillinga fann sted i St. Louis: Pillsbury spela 16 sjakkparti samstundes med åtte parti dam – alle i blinde – medan han tok del i eit slag whist. Han vann kortspelet, vann alle dampartia og tok 15,5 poeng i sjakken. Under simultanspelet fann han ei tilfeldig avis, las ein bolk og gav avisa til sidemannen. Deretter siterte han alt baklengs – ord for ord – utan ein einaste feil.

Pillsbury vart testa av psykologar og lækjarar. Dei gav han lange lister med 30 obskure ord av typen takadiastase, ambrosia, Threlkeld, staphylococcus og så bortetter. Minnemeisteren kika på orda i eit par sekundar før han resiterte lista. Deretter gav han ein blindsjakksimultan mot 20 motstandarar. Etter simultanen vart han spurd om ordlista på ny – og resiterte henne baklengs.

Han freista hoppa ut or vindauget på eit sjukehus og døydde av syfilis berre 33 år gamal.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Den unge verdsmeisteren Garri Kasparov sa tvert nei då tyske Der Spiegel på midten av 1980-åra ville testa han med oppgåver frå repertoaret til den legendariske Harry Pillsbury. Sovjetarane og Kasparov ottast at slik aktivitet kunne føra til galenskap, og Sportskomiteen la ned forbod mot blindsjakk og det som verre var.

Amerikanaren Pillsbury var meir enn god nok i vanleg sjakk over brettet. Han vann fleire parti mot verdsmeisteren Emanuel Lasker og var den beste turneringsspelaren i verda i åra 1903–04. Det mest interessante er likevel at han nok var den mest intelligente sjakkspelaren i historia, i alle høve om ein skal tru IQ-testar og såvore.

Pillsbury vitja Cambridge i England i 1902. Han bad publikum plassera ein hest på eit fritt valt felt på sjakkbrettet. Utan å sjå på brettet fortalde han korleis ein kunne flytta hesten 63 gonger på rad utan å hamna på same felt meir enn ein gong. (Eg maktar ikkje finna ein slik sti som dekkjer alle dei 64 felta jamvel om eg sit i fred og ro med sjakkbrettet føre meg heime i stova og byrjar med springaren i eit hjørne). Framleis i oppvarminga – og med bind for augo – fekk Pillsbury vita valøren på 20 kort trekte frå ein kortstokk. I neste augneblink kunne han nemna dei 32 resterande korta. Og så byrja blindsjakken.

Den mest imponerande førestillinga fann sted i St. Louis: Pillsbury spela 16 sjakkparti samstundes med åtte parti dam – alle i blinde – medan han tok del i eit slag whist. Han vann kortspelet, vann alle dampartia og tok 15,5 poeng i sjakken. Under simultanspelet fann han ei tilfeldig avis, las ein bolk og gav avisa til sidemannen. Deretter siterte han alt baklengs – ord for ord – utan ein einaste feil.

Pillsbury vart testa av psykologar og lækjarar. Dei gav han lange lister med 30 obskure ord av typen takadiastase, ambrosia, Threlkeld, staphylococcus og så bortetter. Minnemeisteren kika på orda i eit par sekundar før han resiterte lista. Deretter gav han ein blindsjakksimultan mot 20 motstandarar. Etter simultanen vart han spurd om ordlista på ny – og resiterte henne baklengs.

Han freista hoppa ut or vindauget på eit sjukehus og døydde av syfilis berre 33 år gamal.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk

Emneknaggar

Fleire artiklar

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar
Odd W. Surén

Orda mellom oss

Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.

Teikning: May LInn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis