Å fylgja presidentskapen til Trump er som å sjå ein nybyrjar som gjev bort brikkene sine heilt umotivert medan han gjentek høgt for kvart trekk at han står til vinst, kommenterte ein rumensk sjakkspelar. Sjakkmetaforane likar seg i politikken.

Tidlegare i år var eg invitert til «Nytt på nytt» på NRK. Eg spurde dramatikaren Finn Iunker før sendinga om han hadde registrert noko morosamt i norsk politikk. Svaret eg fekk på e-post er her sterkt skore ned.

Iunker rådde meg til ikkje å koma med billeg politikarharselas som at «det var ikkje noko sjakktrekk». Iunker meinte det ikkje ville vera særleg morosamt å seia at Listhaug «angrip på kongefløya» når ho går til åtak på Støre, men at det kan vera litt meir løgleg å seia at «Jonas angrip på dronningfløya» når han går til åtak på Siv eller Erna.

Å seia at partiet Raudt har negativ rating, er innanfor. Det same gjeld postulatet om at «ei mindretalsregjering alltid står i slag». Det er derimot ikkje morosamt, ifylgje Iunker, å seia at Trygve Slagsvold Vedum vert dronning om han kjem til den andre sida. (Men her er eg usamd – det er litt morosamt.)

Iunker meinte eg kunne peika på at norsk politikk dreier seg om at den eine sida ynskjer at den andre sida skal ofra kvalitet slik at ein sjølv vinn terreng, og at ein i politiske debattar kan repetera poenga utan stans då ingen skjønar at det er remis når båe partar har sagt det same tre gonger.

Halvvegs ut i programmet bør eg seia, medan eg ler høgt, at «denne politiske tabben er som å flytta springaren til g5». Folk vil da tru at vitsen er så abstrakt og avansert at berre sjakkspelarar skjønar han. For å piska opp stemninga kunne eg òg trekkja inn vitsen om svensken, dansken (altså Peter Heine Nielsen, trenaren til Carlsen) og Kasparov. Utan nokon gong å koma til poenget, kunne eg ymta om at ein hissig Kasparov kjem sist ut or fjøset. Han artikulerer ikkje nett noko remisframlegg.

Om ikkje dette fungerer, meinte Iunker at eg kunne bløffa NRK ved å sitera dialogen i 1921 mellom verdsmeister Emanuel Lasker og den cubanske utfordraren: Lasker: «Ich bin ein Berliner». Capablanca: «Ich bin Capablanca».

Diverre fekk eg ikkje nytta desse råda i sendinga, som Iunker sa at han garantert ikkje ville sjå same kva. Programmet er ifylgje nettrolla ein venstrevridd geisp, og som éin sa om innsatsen min: «Den skalla nissen gjorde det ikkje noko betre.»

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.