Meksikanaren som fann opp ei mølle

Han vart ein kultfigur i Sovjetunionen, ein publikumsfavoritt: ein sped gut med briller, i utsjåande og sjakkframtoning ein kombinasjon av Harry Potter og Fabiano Caruana. Men mest av alt: tynnkledd.

Carlos Torre, framleis berre 20 år gamal, visste ikkje kva som venta han då han gjekk ut av toget i Moskva i november 1925. Det var den fyrste store sovjetiske sjakkturneringa etter revolusjonen. Nikolaj Krylenko, sjefen for sjakken og ein av Stalins verste bødlar (sjølv drepen av regimet i 1938), skipa ein fantastisk sjakkfest med publikum i tusental. Krylenko henta Torre i ein lukka bil med varme og fekk kjøpt pelsjakke og pelshatt til den naudlidne meksikanaren. (Draumen om varme klede i den russiske vinteren er skildra på genialt vis i Gogols novelle «Kappa».)

Torre spela remis mot verdsmeister Capablanca frå Cuba og vann eit legendarisk parti mot eksverdsmeister Lasker frå Tyskland, som seinare skulle flykta til Sovjet med hjelp frå Krylenko. Det var i sigeren mot Lasker sjakkverda fekk sjå mølla: Kvit ofrar dronninga, men tårnet og lauparen til kvit held kongen fanga i ei mølle. Gjennom ei rad sjakkar vinn tårnet attende alt materiellet med gode renter.

Torre var den beste i sin generasjon, ein potensiell verdsmeister, då han forsvann frå sjakken. Han spela sitt siste parti i 1926.

Det var alt eg kunne seia då den meksikanske ambassaden i haust inviterte meg til sjakkpuben The Good Knight i Oslo for å gje publikum ein introduksjon til dokumentarfilmen Torre x Torre frå 2019. Den meksikanske filmskaparen og sjakkspelaren Juan Obregón var sjølv på plass i Oslo for å syna fram filmen han hadde arbeidd med i 25 år. Intervjua hans med meksikanarar som kjende Torre, er mest frå 1990-talet.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare