JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kunnskap

Jenta som endra guteklassen

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Judit Polgár i Chess Classic Mainz 2008.

Judit Polgár i Chess Classic Mainz 2008.

Foto: Wikimedia Commons

Judit Polgár i Chess Classic Mainz 2008.

Judit Polgár i Chess Classic Mainz 2008.

Foto: Wikimedia Commons

2283
20211022
2283
20211022

«Ingen er fødd geni, men i det rette miljøet kan ein skipa eit geni», hevda den ungarske psykologen László Polgár i boka «Å fostra eit geni». Så fekk han tre døtrer og presiserte: Kjønn er det minste problemet.

Både som 12- og 14-åring vart Judit Polgár verdsmeister for gutar. Det kunne ikkje halda fram, så klassen skifte namn til open klasse. Judit var i konflikt med det ungarske sjakkforbundet som ville at ho skulle spela i jente- og kvinneklassen. Men det var ikkje Judit interessert i, så ho lét i staden storesyster Susan verta verdsmeister for kvinner i 1996.

Berre i sjakk-OL i 1988 (då ho var tolv år gamal) og 1990 gav Judit etter for presset og stilte lag med systrene i kvinneklassen, jamvel om Judit frå 12-årsalderen var rangert som nummer 55 i verda og god nok for herrelaget. Før OL i 1988 sa trenaren for dei sovjetiske kvinnene, stormeister Eduard Gufeld: «Dei kjem snart ned på jorda. Etter OL får vi sjå om systrene er geni eller berre kvinnfolk.»

Dei var geni – og vann OL-gull i både 1988 og 1990. Seinare spela Judit åtte gonger på Ungarns lag i den nye, opne klassen (tidlegare «herreklassen»). I den siste turneringa hennar, sjakk-OL i Tromsø i 2014, tok Ungarn sølv.

Alt som 11-åring slo Judit ein mannleg stormeister, Lev Gutman, som dunka hovudet mot heisen i raseri. I 1991, 15 år gamal, vart ho ungarsk meister (for «menn») og fekk stormeistertittelen (for «menn»), som den yngste «guten» i sjakkhistoria. Rekorden stal ho frå amerikanaren Bobby Fischer, som på 1970-talet sa at han kunne slå dei beste kvinnene med ein hest mindre i startoppstillinga. «Fischer er Fischer, men ein hest er ein hest», kommenterte lakonisk verdsmeister Mikhail Tal som visste meir om damer enn Fischer.

For nokre år sidan sa engelskmannen Nigel Short, VM-utfordrar i 1993 og i dag Fide-pamp, at «den kvinnelege hjernen ikkje kan spela sjakk, slik han heller ikkje kan ryggja bilen ut av garasjen». Judit har slege Short åtte gonger i klassiske sjakkparti.

Polgár fødde sitt fyrste av to born i 2004. Året etter kom ho attende til toppsjakken og nådde 8. plass på verdsrankinga. For ti år sidan fekk vi ein katt. Ho heiter Polgár.

Neste gong: Polgár mot dei mannlege verdsmeistrane.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

«Ingen er fødd geni, men i det rette miljøet kan ein skipa eit geni», hevda den ungarske psykologen László Polgár i boka «Å fostra eit geni». Så fekk han tre døtrer og presiserte: Kjønn er det minste problemet.

Både som 12- og 14-åring vart Judit Polgár verdsmeister for gutar. Det kunne ikkje halda fram, så klassen skifte namn til open klasse. Judit var i konflikt med det ungarske sjakkforbundet som ville at ho skulle spela i jente- og kvinneklassen. Men det var ikkje Judit interessert i, så ho lét i staden storesyster Susan verta verdsmeister for kvinner i 1996.

Berre i sjakk-OL i 1988 (då ho var tolv år gamal) og 1990 gav Judit etter for presset og stilte lag med systrene i kvinneklassen, jamvel om Judit frå 12-årsalderen var rangert som nummer 55 i verda og god nok for herrelaget. Før OL i 1988 sa trenaren for dei sovjetiske kvinnene, stormeister Eduard Gufeld: «Dei kjem snart ned på jorda. Etter OL får vi sjå om systrene er geni eller berre kvinnfolk.»

Dei var geni – og vann OL-gull i både 1988 og 1990. Seinare spela Judit åtte gonger på Ungarns lag i den nye, opne klassen (tidlegare «herreklassen»). I den siste turneringa hennar, sjakk-OL i Tromsø i 2014, tok Ungarn sølv.

Alt som 11-åring slo Judit ein mannleg stormeister, Lev Gutman, som dunka hovudet mot heisen i raseri. I 1991, 15 år gamal, vart ho ungarsk meister (for «menn») og fekk stormeistertittelen (for «menn»), som den yngste «guten» i sjakkhistoria. Rekorden stal ho frå amerikanaren Bobby Fischer, som på 1970-talet sa at han kunne slå dei beste kvinnene med ein hest mindre i startoppstillinga. «Fischer er Fischer, men ein hest er ein hest», kommenterte lakonisk verdsmeister Mikhail Tal som visste meir om damer enn Fischer.

For nokre år sidan sa engelskmannen Nigel Short, VM-utfordrar i 1993 og i dag Fide-pamp, at «den kvinnelege hjernen ikkje kan spela sjakk, slik han heller ikkje kan ryggja bilen ut av garasjen». Judit har slege Short åtte gonger i klassiske sjakkparti.

Polgár fødde sitt fyrste av to born i 2004. Året etter kom ho attende til toppsjakken og nådde 8. plass på verdsrankinga. For ti år sidan fekk vi ein katt. Ho heiter Polgár.

Neste gong: Polgár mot dei mannlege verdsmeistrane.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis