Hosten
Den fyrste og siste boka om Salomon Flohr.
Ingen av borna visste kvar han budde, om han hadde nokon plass å bu, eller om han hadde familie. I Noreg har vi framleis nokre få slike, i Sovjet var han ein av mange tusen etter krigen. Sjakklæraren Roman Stepanovitsj Pljusjnin var ein god amatør.
Ei av dei fyrste store hendingane i den nye sovjetiske sjakken var duellen i 1933 mellom den unge sovjetiske stjerna Mikhail Botvinnik og den nye tsjekkiske verdsklassespelaren Salomon Flohr. To år seinare kom den store turneringa i Moskva med verdsmeistrane Lasker og Capablanca – og den nye vinen med Botvinnik og Flohr.
Pljusjnin fekk alltid god kontakt med borna når han fortalde om den gongen han var tilskodar under turneringa i 1935. Læraren hadde sjølv sett Lasker og Capablanca! «Vi fekk ikkje anda når han kom med desse historiene», skriv Vladimir Mosjtsjenko 70 år seinare. Pljusjnin hadde ei rykking i høgre kinn og hosta ganske ofte, men borna likte mannen og gav han kjærlege kallenamn. Då ein gut etter ei hostekule sa lågt og ertande at «Pljukha» hadde tuberkulose, tok dei andre borna læraren i forsvar.
Ein gong i 1945 spela læraren simultant mot alle borna. Han tapte eitt parti, mot vesle Vladimir. «Du har god intuisjon og fantasi, gut, lat oss spela eit parti éin mot éin.» Vladimir vart nervøs og tapte snøgt. «Du må læra deg sjakknotasjonen og studera partia til meistrane», sa læraren og hosta diskré i handa. «Du skal få ei gåve neste gong.»
Gåva var ei bok med partia til Botvinnik og Flohr frå 1933. «Dette er alt eg har, eg skulle gjerne ha gjeve deg turneringsboka frå 1935 òg, men den må du finna ein annan plass.» Røysta til læraren var hås, men Vladimir var over seg av lukke: «Ei sjakkbok! Botvinnik og Flohr!» Ein månad seinare døydde Pljusjnin.
Vladimir Mosjtsjenko vart forfattar og poet, men òg ein god ven med den 25 år eldre Flohr. Stormeisteren hadde eit dramatisk liv på flukt frå pogromar i Ukraina til Tsjekkoslovakia i 1918 og vidare på flukt frå nazistane i 1939, før han hamna i Moskva. No les eg den poetiske boka til Mosjtsjenko om Flohr: Bitter tsjekkisk sjokolade.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ingen av borna visste kvar han budde, om han hadde nokon plass å bu, eller om han hadde familie. I Noreg har vi framleis nokre få slike, i Sovjet var han ein av mange tusen etter krigen. Sjakklæraren Roman Stepanovitsj Pljusjnin var ein god amatør.
Ei av dei fyrste store hendingane i den nye sovjetiske sjakken var duellen i 1933 mellom den unge sovjetiske stjerna Mikhail Botvinnik og den nye tsjekkiske verdsklassespelaren Salomon Flohr. To år seinare kom den store turneringa i Moskva med verdsmeistrane Lasker og Capablanca – og den nye vinen med Botvinnik og Flohr.
Pljusjnin fekk alltid god kontakt med borna når han fortalde om den gongen han var tilskodar under turneringa i 1935. Læraren hadde sjølv sett Lasker og Capablanca! «Vi fekk ikkje anda når han kom med desse historiene», skriv Vladimir Mosjtsjenko 70 år seinare. Pljusjnin hadde ei rykking i høgre kinn og hosta ganske ofte, men borna likte mannen og gav han kjærlege kallenamn. Då ein gut etter ei hostekule sa lågt og ertande at «Pljukha» hadde tuberkulose, tok dei andre borna læraren i forsvar.
Ein gong i 1945 spela læraren simultant mot alle borna. Han tapte eitt parti, mot vesle Vladimir. «Du har god intuisjon og fantasi, gut, lat oss spela eit parti éin mot éin.» Vladimir vart nervøs og tapte snøgt. «Du må læra deg sjakknotasjonen og studera partia til meistrane», sa læraren og hosta diskré i handa. «Du skal få ei gåve neste gong.»
Gåva var ei bok med partia til Botvinnik og Flohr frå 1933. «Dette er alt eg har, eg skulle gjerne ha gjeve deg turneringsboka frå 1935 òg, men den må du finna ein annan plass.» Røysta til læraren var hås, men Vladimir var over seg av lukke: «Ei sjakkbok! Botvinnik og Flohr!» Ein månad seinare døydde Pljusjnin.
Vladimir Mosjtsjenko vart forfattar og poet, men òg ein god ven med den 25 år eldre Flohr. Stormeisteren hadde eit dramatisk liv på flukt frå pogromar i Ukraina til Tsjekkoslovakia i 1918 og vidare på flukt frå nazistane i 1939, før han hamna i Moskva. No les eg den poetiske boka til Mosjtsjenko om Flohr: Bitter tsjekkisk sjokolade.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.
Foto: Nina Djæff
Eit sandkorn i maskineriet
Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.
Foto: Frederik Ringnes / NTB
Husforsikring i hardt vêr
Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?
Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Vestre må avslutte konflikter og beklage
«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.