Loppemarknaden som historisk kjelde
Loppemarknadene på Østensjø skule fekk inn mange bøker av Kim Il-sung i 1980-åra, men dei var vanskelege å selje.
Illustrasjonsfoto: Gorm Kallestad / NTB
Loppemarknaden er ein parade for gamle ting, tinga frå fortida, det den moderne notida har kassert. Småverksemder, som skulekorps, har gjort det til ei inntektskjelde å samle slikt gammalt skrap og gje det eit forlengt liv i heimane rundt om.
Namnet er direkte omsett frå engelsk og fransk. Og folk møter opp og kjøper. Mors gamle middagstallerkar, som lenge har vore ute av produksjon, dukkar opp der. Det er tid og høve til å supplere. Slik blir loppemarknaden ei forteljing om tinga og historia deira. Og om dei som åtte tinga.
Begge sønene mine spela i skulekorpset ved Østensjø skule. Så det vart mykje loppemarknad på meg, først innhenting av lopper og så sal på marknaden laurdag og søndag.
Loppehentinga var ei forteljing om menneskelivet. Ei enkje bad oss kome og hente skjortene til mannen hennar. Ho ville prate, og vi vart sitjande lenge. Ein politimann var pensjonert og bad oss hente møblane hans. Han skulle heim til Solør og ville gjerne få fortalt si historie. I ein annan heim var borna flytta ut, og vi kom og henta det gamle sportsutstyret. Det var ei historie der også. Skilsmisser var det fleire av. Vi henta møblane.
Eg var forleggar på den tida, og i eit møte med forfattarforeininga gjorde eg framlegg om at alle forfattarar burde køyre lopper ei tid, for å ha meir å skrive om. Framlegget vart ikkje tatt vel imot.
Så var loppene på plass. Eg hadde ansvaret for bøkene. Det vart mange bøker av mange slag. Og det var historier i bøkene.
Ein pensjonert kulturredaktør i ei stor osloavis var død, og borna tømde bustaden. Han hadde ått mange bøker, og ein del kom til oss. Svært mange av dei var diktsamlingar, gåver frå forfattarar, med varme helsingar og påskrift. Dei var uopna, uoppskorne. Forventingsfulle forfattarar rundt om i landet hadde sendt diktsamlinga si som gåve til kulturredaktøren med varme ønske og helsingar, i von om å få ei melding, gjerne positiv. Gåva vart aldri opna og hamna til slutt mellom tusenvis av andre bøker i mi avdeling på loppemarknaden.
Loppemarknaden ved Østensjø skule hadde eit tungt internasjonalt innslag, med store bokmengder frå eit fjernt utland. Marxist-leninistane, AKP (m-l), hadde eit vitalt miljø på Bryn, i grannelaget til skulen. Dei forsynte oss årleg med store mengder av Kim Il-sungs tankar, som dei openbert hadde fått frå ambassaden, men som dei av ein eller annan grunn ikkje ville ta vare på.
Tankane var omsette til norsk, i fleire band, hefta med raudt omslag og kvite bokstavar utanpå. Bøkene var gåver frå den nordkoreanske ambassaden for å styrke den rette trua og å fremje verdsrevolusjonen.
I Dag og Tid nr. 42 i år fortel Per Egil Hegge om alkoholomsetninga og alkoholgåvene frå den nordkoreanske ambassaden til folk dei meinte dei kunne ha nytte av. Eg kan, som kronvitne, supplere med ei forteljing om den nordkoreanske litterære kulturinvasjonen, Kim Il-sungs tankar i kilovis og store haugar.
Som hovudansvarleg for bokdelen av loppemarknaden ved Østensjø skule på 80-talet er eg nok den nolevande nordmannen som har gjort mest for spreie tankane til Kim Il-sung til det norske folket.
Min innsats var ekstremt bortkasta. Gjennom fleire år selde eg ikkje ei einaste bok. Kvart einaste år gjekk det eit lass med Kim Il-sungs tankar, og ein del andre useljelege bøker, til ei papirmølle vi var kunde hos.
Så vart Kim Il-sungs tankar makulerte, resirkulerte og sende ut i bokmarknaden til ei framtid med heilt andre tankar på boksidene.
På loppemarknaden på Østensjø skule var det inga framtid for Kim Il-sungs tankar.
Som kjelde til Kim Il-sungs lagnad i Noreg, om ein skulle interessere seg for han, er loppemarknaden urokkeleg eintydig.
Andreas Skartveit
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Loppemarknaden er ein parade for gamle ting, tinga frå fortida, det den moderne notida har kassert. Småverksemder, som skulekorps, har gjort det til ei inntektskjelde å samle slikt gammalt skrap og gje det eit forlengt liv i heimane rundt om.
Namnet er direkte omsett frå engelsk og fransk. Og folk møter opp og kjøper. Mors gamle middagstallerkar, som lenge har vore ute av produksjon, dukkar opp der. Det er tid og høve til å supplere. Slik blir loppemarknaden ei forteljing om tinga og historia deira. Og om dei som åtte tinga.
Begge sønene mine spela i skulekorpset ved Østensjø skule. Så det vart mykje loppemarknad på meg, først innhenting av lopper og så sal på marknaden laurdag og søndag.
Loppehentinga var ei forteljing om menneskelivet. Ei enkje bad oss kome og hente skjortene til mannen hennar. Ho ville prate, og vi vart sitjande lenge. Ein politimann var pensjonert og bad oss hente møblane hans. Han skulle heim til Solør og ville gjerne få fortalt si historie. I ein annan heim var borna flytta ut, og vi kom og henta det gamle sportsutstyret. Det var ei historie der også. Skilsmisser var det fleire av. Vi henta møblane.
Eg var forleggar på den tida, og i eit møte med forfattarforeininga gjorde eg framlegg om at alle forfattarar burde køyre lopper ei tid, for å ha meir å skrive om. Framlegget vart ikkje tatt vel imot.
Så var loppene på plass. Eg hadde ansvaret for bøkene. Det vart mange bøker av mange slag. Og det var historier i bøkene.
Ein pensjonert kulturredaktør i ei stor osloavis var død, og borna tømde bustaden. Han hadde ått mange bøker, og ein del kom til oss. Svært mange av dei var diktsamlingar, gåver frå forfattarar, med varme helsingar og påskrift. Dei var uopna, uoppskorne. Forventingsfulle forfattarar rundt om i landet hadde sendt diktsamlinga si som gåve til kulturredaktøren med varme ønske og helsingar, i von om å få ei melding, gjerne positiv. Gåva vart aldri opna og hamna til slutt mellom tusenvis av andre bøker i mi avdeling på loppemarknaden.
Loppemarknaden ved Østensjø skule hadde eit tungt internasjonalt innslag, med store bokmengder frå eit fjernt utland. Marxist-leninistane, AKP (m-l), hadde eit vitalt miljø på Bryn, i grannelaget til skulen. Dei forsynte oss årleg med store mengder av Kim Il-sungs tankar, som dei openbert hadde fått frå ambassaden, men som dei av ein eller annan grunn ikkje ville ta vare på.
Tankane var omsette til norsk, i fleire band, hefta med raudt omslag og kvite bokstavar utanpå. Bøkene var gåver frå den nordkoreanske ambassaden for å styrke den rette trua og å fremje verdsrevolusjonen.
I Dag og Tid nr. 42 i år fortel Per Egil Hegge om alkoholomsetninga og alkoholgåvene frå den nordkoreanske ambassaden til folk dei meinte dei kunne ha nytte av. Eg kan, som kronvitne, supplere med ei forteljing om den nordkoreanske litterære kulturinvasjonen, Kim Il-sungs tankar i kilovis og store haugar.
Som hovudansvarleg for bokdelen av loppemarknaden ved Østensjø skule på 80-talet er eg nok den nolevande nordmannen som har gjort mest for spreie tankane til Kim Il-sung til det norske folket.
Min innsats var ekstremt bortkasta. Gjennom fleire år selde eg ikkje ei einaste bok. Kvart einaste år gjekk det eit lass med Kim Il-sungs tankar, og ein del andre useljelege bøker, til ei papirmølle vi var kunde hos.
Så vart Kim Il-sungs tankar makulerte, resirkulerte og sende ut i bokmarknaden til ei framtid med heilt andre tankar på boksidene.
På loppemarknaden på Østensjø skule var det inga framtid for Kim Il-sungs tankar.
Som kjelde til Kim Il-sungs lagnad i Noreg, om ein skulle interessere seg for han, er loppemarknaden urokkeleg eintydig.
Andreas Skartveit
Fleire artiklar
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Teikning: May LInn Clement
«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.